درگذشت استاد ترک زبان ممتاز دانشگاه‌های تهران و همدان

به گزارش نصر، وی از طایفه قراگوزلو خاندان بزرگ علمی ترک تبار همدان و کبوتر آهنگ بودند.آشنا به زبانهای ترکی،فارسی،عربی و انگلیسی و از اساتید ممتاز ادبیات فارسی و ادبیات عرب دانشگاهای همدان و تهران حدود ۵۰ سال به تعلیم و تالیف و تدریس و تربیت دانشجویان از دبیرستان تا دانشگاه و تحصیلات تکمیلی مشغول بودند. و در کنگره بین المللی ربع رشیدی و خواجه رشیدالدین فضل‌الله درتبریز  از سخنرانان اصلی این همایش محسوب می شدند.شرکت و ارائه  مقاله و تحقیقات علمی خود در بیش از ۳۰ کنگره بین‌المللی و ملی در حوزه تاریخ،ادبیات ،تمدن و معرفی فرهیختگان فرهنگ و هنر نیز در کارنامه علمی ایشان برجسته است. 
 علیرضا ذکاوتی قراگوزلو نقدهای بسیاری بر آثار کلاسیک ایران نوشته، تحقیق و ترجمه کرده‌ و در رشته ادبیات تحقیقی و نیز ترجمه از عربی به فارسی آثار متعددی پدید آورده‌ است. از جمله کتاب‌هایی چون «عرفانیات» و «عمر خیام» و ترجمه «تمدن اسلامی در قرن چهارم و پنجم» از آثار اوست. وی جزء هیئت مؤلفین دائرةالمعارف تشیع و با بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و دانشنامه جهان اسلام همکاری تنگاتنگی داشت.  او مقاله‌های بسیار زیادی در حوزه فرهنگ  دین، تمدن و ادبیات کهن ایران به رشته تحریر در آورده است.
  ذکاوتی درباره خودش گفته بود: به سال ۱۳۲۲ در یک خاندان مذهبی، علمی و عرفانی در همدان متولد شده‌ام. پدرم مرحوم شیخ علی‌اصغر ذکاوتی قراگزلو متخلص به «زمزم همدانی»، عالم و ادیب و خطیب و عارف و مدرس و شاعر بود. مادرم از خاندان حاج محمدجعفر کبوتراهنگی (مجذوب) از عارفان نامدار قرن سیزدهم هجری است. از کودکی با کتاب بزرگ شده‌ام و از حضور در مجالس اهل علم در همدان و قم بهره برده و از محضر پدرم و دیگر خویشاوندان که اهل علم بودند، استفاده کرده‌ام.
مطالعات پیوسته و گسترده‌ای در ادب فارسی و عربی، عرفان اسلامی، عقاید و مذاهب و تاریخ اجتماعی ایران بعد از اسلام دارم و در هر دو رشتهٔ ادبیات ابداعی و ادبیات تحقیقی و نیز ترجمه از عربی به فارسی آثار متعددی پدید آورده‌ام که از آن جمله ترجمهٔ تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری (تألیف آدام متز) در سال ۱۳۶۳ و ترجمهٔ کتاب «نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام» در سال ۱۳۸۵ «کتاب سال» شناخته شد و موفق به اخذ جایزه شدم. همچنین به مناسبت چاپ مقالات متعدد در نقد کتاب در مجلات وزین کشور در سال ۱۳۷۷ به عنوان «منتقد نمونه» و در سال ۱۳۹۰ به عنوان منتقد پیشکسوت موفق به اخذ جایزه شدم. جزء هیئت مؤلفین دائرة‌المعارف تشیع بوده و با بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی و دانش‌نامهٔ جهان اسلام همکاری مداوم داشته، با مرکز نشر دانشگاهی درخصوص تهیهٔ مقالات و ویرایش کتب ارتباط مستمر داشته‌ام. تدریس من در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان از بدو تأسیس به‌طور مستمر بوده است. در مرکز آموزش عالی ابن سینا نیز به مدت ده سال تدریس کرده‌ام و استاد مدعو ادبیات فارسی و عربی در دانشگاه علامه طباطبائی بوده‌ام. با دانشگاه بوعلی سینا نیز همکاری پژوهشی داشته‌ام. تعداد آثار این محقق و پژوهشگر و استاد بزرگ ادبیات فارسی و ادبیات عرب علاوه بر صدهها مقاله بیش از ۴۰ کتاب است که در ذیل برای اطلاع و مطالعه اهل علم و ادب فهرست آنها آورده می شود.تشیع و تصوف: تا آغاز سده دوازدهم هجری، انتشارات امیرکبیر
تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، یا، رنسانس اسلامی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۴ (برگزیده کتاب سال ۱۳۶۳)
تاریخ ادبی عرب (العصر الجاهلی)، نویسنده: شوقی ضیف، مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، انتشارات امیرکبیر
بدیع الزمان و مقامات نویسی، انتشارات اطلاعات ۱۳۶۴ و حوزه هنری ۱۳۹۵
زندگی و آثار جاحظ، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۷ و ۱۳۸۰
تلبیس ابلیس ابن جوزی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، چاپ پنچم ۱۳۹۴
گزیدهٔ سبک هندی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات نشر دانشگاهی ۱۳۷۳.
داستان‌های میرزا برخوردار فراهی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات نشر دانشگاهی ۱۳۷۴.
حافظیات، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات مسلم همدان ۱۳۷۰ و انتشارات هستی نما ۱۳۸۳.
ابو حیان توحیدی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات طرح نو
عمر خیام نیشابوری، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات طرح نو، ۱۳۷۷
جاحظ، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، طرح نو ۱۳۷۹
نکته چینی‌ها از ادب عربی (۳۵ مقاله کوتاه و بلند) نشر طرح نو
دولت حمدانیان، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه و دانشگاه ۱۳۸۰ و ۱۳۸۸
جنبش نقطویه، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر ادیان قم
ترجمه اسباب النزول واحدی نیشابوری، نشر نی
عرفانیات (مجموعه مقالات عرفانی) نشر حقیقت
ماجرا در ماجرا (سیر عقل و نقل در ۱۵ قرن هجری) نشر حقیقت
بازشناسی و نقد تصوف، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات سخن
آیین رهروی، گزینش و ویرایش از فرائد السلوک شمس سجاسی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، میراث مکتوب
نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام، انتشارات سمت (برگزیده کتاب سال ۱۳۸۵)
اسکندر و عیاران، گزینش و ویرایش کلیات ۷ جلدی منوچهرخان حکیم، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر نی
اسکندر نامه بخش ختا، نشر میراث مکتوب ۱۳۸۴
ابحاث عشره تألیف حاج محمد خان قراگزلو، مقدمه و تصحیح علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر حقیقت
هجرت به حبشه، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات کتابخانه تخصصی اسلام و ایران؛ قم، ۱۳۸۰
سیر تاریخی نقد ملاصدرا، نشر هستی نما ۱۳۸۶
منتخب رسالات صفاالحق، نشر میراث مکتوب ۱۳۸۶
قصه‌های عامیانه ایرانی، نشر سخن
قرآنیات، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر سخن
اسکندرنامه (از فرنگ تا هندوستان): بازسازی کهنه‌ترین نسخه اسکندرنامه نقالی، نشر سخن ۱۳۸۸
بازشناسی و نقد تصوف، نشر سخن ۱۳۹۰
حکیم خیام نیشابوری، علیرضا کاوتی قراگزلو، انتشارات معین ۱۳۹۱
منتخب محبوب القلوب فراهی، گزینش و ویرایش علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات معین
رموز حمزه و ماجراهای عمرو عیار، گزینش و ویرایش علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات معین
هزار سال با کتاب (مجموعه ۶۱ مقالهٔ بلند)، علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، انتشارات خانه کتاب ۱۳۹۴
دویست حکایت در احوال پارسایان، گزینش و تصحیح کتاب جامع الحکایات نصرالله ترمذی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حقیقت ۱۳۹۶
مجموعه خیال (گزیدهٔ غزلیات ۴۶ شاعر سبک هندی)، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران ۱۳۹۷ نشر نو
یکی از هزاران (داستان مهاجرت یک خانواده از زمین کنده شده روستایی در اوایل دهه چهل)، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه هنری، ۱۳۹۶، همدان
احوال و آثار صفاءالحق همدانی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه هنری، ۱۳۹۶، 

محمد فرج پور باسمنجی
انتهای پیام/