۲۰ ژانویه؛ صفحه افتخار و قهرمانی تاریخ جمهوری آذربایجان

این روز مظهر مبارزه مردم جمهوری آذربایجان در مسیر آزادی است. رکود طولانی مدت جاری در اتحاد جماهیر شوروی به تدریج به بحران اقتصادی بدل گشت. عدم اتخاذ تدابیر عملی دولت برای بهبود وضعیت اجتماعی شهروندان و سایر اقدامات منفی انجام یافته منجر به افزایش نارضایتی مشروع مردم گردید. 
بدین ترتیب از یک سو جان گرفتن نهضت آزادیبخش ملی کشور آذربایجان و از سوی دیگر وخامت اوضاع سیاسی-اجتماعی کشور بهانه ای شد برای رهبری شوروی سابق تا تدابیر شدیدی را در مواجهه با کشور جمهوری آذربایجان اتخاذ نماید. 
مردم در خیابان ها و میادین باکو تجمع کرده و ندای آزادی و تمامیت ارضی کشور را سر می دادند. ارتش شوروی سابق که از این امر خشمگین شده بود، در 20 ژانویه 1990 مرتکب جنایتی بشری علیه مردم کشور جمهوری آذربایجان شد.
در آن روزها، رهبر ملی حیدر علی اف با به مخاطره انداختن جان خود و اعضای خانواده اش، به نمایندگی دائم کشورآذربایجان در مسکو رفته و اقدام خونین رژیم کمونیستی در جمهوری آذربایجان را به شدت محکوم کرده و با اعلام اعتراض خود نسبت به کشتار مردم بی گناه، خواستار مجازات عاملان جنایت ارتکابی شد. او به شدت کسانی را که مرتکب این فاجعه شدند، از جمله شخص میخائیل گورباچف را متهم نموده، خواستار خروج فوری نیروها از باکو شد. 
پس از این واقعه، رژیم شوروی سابق سعی کرد به نام «قانون» بر اقدامات خود سرپوش بگذارد. لیکن حقیقت در برابر واقعیات غیرقابل انکار است. ابتدا در نیمه شب بدون هشدار به مردم در باکو حالت فوق العاده برقرار شد. گزارش شد که در آن ساعات برای متخلفان اقدامات تنبیهی صورت گرفته است. اما اسناد و مدارک نشان می‌دهد که تا زمان اطلاع‌رسانی به مردم از وضعیت اضطراری، 82 نفر به طرز فجیعی به قتل رسیده و 20 نفر نیز به شدت مجروح شده بودند. بیایید به واقعیت دیگری نظر کنیم: در روزهای پس از اعلام وضعیت اضطراری، 21 نفر دیگر در شهر باکو کشته شدند. علاوه بر این، در مناطقی که وضعیت اضطراری اعلام نشده بود، 8 نفر دیگر به تاریخ 25 ژانویه در نفتچالا و در 26 ژانویه در لنکران کشته شدند. پیشوای بزرگ در آن بیانیه تاریخی تاکید می نماید که ارتشی بزرگ از خارج به کشور جمهوری آذربایجان اعزام شده است. در اینجا به وفور نیروهایی از ارتش چهارم، نیروی دریایی خزر، لشکر نیروهای هوابرد، نیروهای پدافند هوایی و نیروهای داخلی وزارت امور داخلی حضور داشته اند. پیشوای بزرگ در بیانیه مذکور خاطرنشان می دارند که، "در صورت نیاز به اعزام نیرو به کشور آذربایجان، این امکان وجود داشت تا از یگان های نظامی مستقر در همانجا استفاده گردد".
در نتیجه مداخله نظامی از پیش برنامه ریزی شده علیه اهالی بی دفاع، 134 نفر بی گناه به طرز فجیعی کشته شده، 744 نفر مجروح گردیده و صدها نفر مفقود گشتند. در حادثه 20 ژانویه841 نفر به طور غیرقانونی دستگیر شدند. 200 خانه و آپارتمان، 80 دستگاه خودرو، از جمله آمبولانس و اموال دولتی و خصوصی توسط نیروهای نظامی در اثر آتش سوزی ناشی از گلوله های آتش زا تخریب شد. در میان کشته شدگان زنان، کودکان و افراد مسن و همچنین کارکنان اورژانس و افسران پلیس نیز دیده می شدند. قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی و قانون اساسی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی به کل نقض شد و حق حاکمیت کشور آذربایجان پایمال گردید.
بیانیه تاریخی رهبر بزرگ همچنین اولین ارزیابی سیاسی از فاجعه 20 ژانویه در مسکو، قلب امپراتوری به شمار می رفت. بیانیه دولتمرد برجسته حیدر علی اف نه تنها جدی ترین گام در جهت رساندن واقعیت عینی فاجعه 20 ژانویه به جامعه جهانی بود، بلکه رویدادی بی نظیر از منظر شکستن و از بین بردن محاصره اطلاعاتی جبری تحمیل شده بر این کشور به حساب می آمد. 
به برکت اراده سیاسی پیشوای بزرگ بود که حوادث 20 ژانویه حائز اهمیت حقوقی و سیاسی گردید. به ابتکار رهبر ملی حیدر علی اف، مجلس اعلای جمهوری خودمختار نخجوان جمهوری آذربایجان قطعنامه ای در تاریخ 21 نوامبر 1990 به تصویب رسانده و اولین ارزیابی سیاسی از فاجعه 20 ژانویه را ارائه کرد.
به ابتکار رهبر ملی حیدر علی اف که برای دومین بار به ندای مردم به قدرت بازگشته بود، مجموعه یادبود «مشعل جاویدان» به منظور ماندگاری یاد و خاطره شهدای 20 ژانویه در خیابان شهدا برپا شده و با فرمان مورخ 17 ژانویه 2000 ایشان، به قربانیان این فاجعه لقب افتخاری "شهید 20 ژانویه" داده شد.
به ابتکار و رهنمود رهبر ملی کشورمان بود که مجلس در مورخ 29 مارس 1994 قطعنامه "درباره وقایع فاجعه بار باکو در 20 ژانویه 1990" را تصویب کرد.
بدین ترتیب نیز فاجعه 20 ژانویه پس از مبارزات اصولی و مجدانه پیشوای بزرگ حیدر علی اف، از اهمیت سیاسی و حقوقی برخوردار گردید.
رئیس جمهور الهام علی اف که سیاست داخلی و خارجی رهبر ملی را با موفقیت ادامه می دهد، حل مشکلات کشته شدگان فاجعه 20 ژانویه، جانبازان، خانواده های شهدا و معلولان در سطوح دولتی را به یکی از وظایف مهم خویش بدل ساخته است. رئیس جمهور الهام علی اف قربانیان 20 ژانویه و اعضای خانواده آنها را مورد توجه و مراقبت قرار داده است. افزایش مستمری معلولان و خانواده های شهدای 20 ژانویه بر اساس دستور رئیس جمهور و بهبود وضعیت مسکن و معیشت آنان از دیگر مصادیق بارز این توجه و اقبال بوده و از جانب جامعه مورد ارج بسیار قرار می گیرد.
با ابتکار رئیس دولت، یک سیستم حمایت اجتماعی موثر برای افراد دارای معلولیت و خانواده شهدای مرتبط با حوادث 20 ژانویه ایجاد شده است.
رئیس جمهور جمهوری آذربایجان در مورخ 19 ژانویه 2006 فرمانی را دایر بر "تعیین مستمری رئیس جمهوری آذربایجان برای خانواده شهدای 20 ژانویه" امضا نمود. بر اساس آن سند، به منظور افزایش مراقبت های دولتی، مستمری ای برای خانواده شهدا در نظر گرفته شد.
این اقدام تجاوزکارانه از پیش برنامه ریزی شده برای خفه کردن مبارزات مردم جمهوری آذربایجان برای دموکراسی و آزادی ملی و وارد کردن ضربه ای اخلاقی با توهین به ایشان بود. اما این جنایت خونین عشق آزادی مردم ما را خاموش نکرده و ملت استقلال خویش را حتی به قیمت خون و جان خود به کف آورد.
تراژدی خونین ژانویه، که در آن نیروهای شوروی مبادرت به کشتار غیرنظامیانی نمودند که صدای خود را علیه بی عدالتی بلند کرده بودند، جنایتی نه تنها بر علیه مردم کشور آذربایجان، بلکه علیه ارزش های کل بشر و انسانیت به شمار می رفت. کشتار ژانویه 1990 با وجود تمام ابعاد فاجعه بار خویش نتوانست تا اراده مردم کشور آذربایجان و عزم ایشان برای مبارزه در مسیر آزادی ملی را در هم بشکند. بالعکس، مردم قوی‌تر شده و چشم در چشم دشمن دوختند. پسران و دختران وطن که در آن شب هولناک جان باختند، صفحه ای درخشان را در تاریخ جمهوری آذربایجان به نگارش در آورده و راه آزادی و استقلال ملی مردم را هموار ساختند. ایده استقلال کشور به یک آرمان سراسری تبدیل شد و برای اولین بار در تاریخ سیاسی جدید کشور، شهروندانمان در سراسر جهان و در کشورهای مختلف محل زندگی خود، برای بیان فاجعه ملی رخ داده و رفع عواقب آن آغاز به سازماندهی نمودند. به طور کلی، واقعیت اجتماعی-سیاسی ایجاد شده توسط وقایع ژانویه باعث ایجاد تکانه در میسر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ایجاد زنجیره ای از فرآیندهای تاریخی در جمهوری آذربایجان مستقل شد. فاجعه 20 ژانویه که منجر به خسارات فراوان و کشتار مردم بیگناه گردید در عین حال روح سلحشوری، و سرفرازی و غرور مردم جمهوری آذربایجان را نیز به نمایش گذاشت.
قربانیان فاجعه 20 ژانویه که 35 سال پیش برخی از ایشان در دوران کودکی، برخی بزرگسالی، برخی جوانی و برخی نیز در دوران کهنسالی قرار داشتند را با احترام یاد می کنیم. نباید فراموش کرد که حوادث 20 ژانویه در عین بیان صفحه ای قهرمانانه از تاریخ مردم جمهوری آذربایجان، وحشتناک ترین جنایتی بود که در حق مردم مان به وقوع پیوست.
جمهوری آذربایجان برای دومین بار در طول یک قرن به استقلال دست یافت. مردم ما آزمایش های سختی را پشت سر گذاشتند، اما استقامت نشان داده و تاریخ پیروزی را امضا نمودند.
امروزه نیز، رئیس جمهور الهام علی اف با اراده سیاسی، مهارت های رهبری خویش، عزم راسخ خود مبنی بر صلح، ثبات و همکاری متقابل را در سطح بین المللی به نمایش گزارده است.
بر اساس قوانین و موازین بین المللی، سرزمین های مان که 30 سال تحت اشغال قرار داشت آزاد گردیدند. جمهوری آذربایجان استقلال ارضی خود را احیا کرد. اولین برنامه دولتی در راستای بازگشت بزرگ با موفقیت در سرزمین های آزاد شده به اجرا در آمده است. کارهای عمرانی و مرمتی در حال انجام است. سرزمین های جمهوری آذربایجان که ارمنستان قصد داشت تا آنها را به منطقه جنگی تبدیل کند در حال بازسازی هستند. یک زندگی جدید در اینجا در حال آغاز بوده و سرزمین های آزاد شده ما میزبان رویدادهای بین المللی می باشد.
ما برای شهدای 20 ژانویه 1990، جنگ اول قره باغ و 27 سپتامبر 2020 و برای همه شهدایی که جان خود را در راه آزادی و استقلال کشور فدا نمودند، از خداوند طلب مغفرت می کنیم. زنده باد سرزمین مادری! زنده باد جمهوری آذربایجان نوین. ملت غالب پیروزی شکوهمند، یاد و خاطره شهدای مان را گرامی داشته و با احترام پاس می دارد.
موارد فوق علاوه بر نشان دادن وفاداری ما نسبت به عادات قهرمانانه ملت، ثابت کردند که برای استقلال و تمامیت ارضی سرزمین مادری خود آماده جانفشانی می باشیم.
مردم جمهوری آذربایجان هرساله فاجعه 20 ژانویه که اثری فراموش نشدنی در خاطره ایشان به جای گذاشته است را یاد می دارد. آنها فرزندان قهرمان خود را با احترامی عمیق یاد می کنند و هرگز این فاجعه را فراموش نخواهند کرد. خداوند همه شهدا را قرین رحمت خویش نماید. 
 
سرکنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز
انتهای پیام/