نگرانی‌‌ها از قطع و حمل درختان ارسباران

به گزارش نصر به نقل از این پایگاه خبری، ماجرای قطع درختان ارسباران از دی ماه سال گذشته شروع شد و انتشار تصاویر متعددی از قطع درختان به تدریج حساسیت کاربران فضای مجازی و مسوولان ارشد را برانگیخت. حال مسوولان ذیربط با برگزاری تور رسانه‌ای به شبهات پاسخ می‌دهند.
بخش قابل توجهی از زیبایی‌های طبیعت آذربایجان را باید به لطف برخورداری از جنگل های ارسباران «قره داغ» دانست.
منطقه ای که بهشت آذربایجان مشهور است، با وجود این، اخیرا به دنبال اعلام تنفس به جنگل های شمال و حضور دلالان در این منطقه که باعث افزایش قیمت خرید و فروش چوب شده است؛ درختان باغ های این منطقه با تهدید روبرو شده‌اند. درختانی که هزاران سال است راوی حکایت ها و خاطرات مردم منطقه بوده اند.
مسوولان منابع طبیعی و جهاد کشاورزی استان در واکنش به انتشار تصاویر قطع درختان منطقه ارسباران اعلام کردند: «به هیچ وجه، حتی یک اصله درخت از جنگل‌های ارسباران قطع نشده و تصاویر منتشر شده متعلق به باغ های خصوصی است». ادعایی که با روایت و تصاویر منتشر شده در فضای مجازی و مردم منطقه همخوانی نداشت.
با ورود مسوولان ارشد استانی و حتی قضایی حساسیت مردم در خصوص قطع درختان ارسباران برای مدتی فروکش کرد.
حجت الاسلام آل‌هاشم امام جمعه تبریز در خطبه‌های نماز جمعه در واکنش به قلع‌و‌قمع درختان در منطقه قره‌داغ (ارسباران) گفت: «متاسفانه طی هفته گذشته شاهد این بودیم که جنگل‌های ارسباران و به تعبیری قلب تپنده آذربایجان، قلع‌و‌قمع می‌شوند».
او از مدیرکل صداوسیمای مرکز آذربایجان‌شرقی خواست که سریعاً گفت‌وگویی با حضور مدیران منابع طبیعی، محیط زیست و جهادکشاورزی و همچنین سایر عوامل ذی‌ربط ترتیب داده و مردم را در جریان این موضوع قرار دهند.
توضیحات مسوولان ذی‌ربط ظاهرا نگرانی‌های مردم را کاهش نداد و قطع درختان منطقه در سایه‌ای از ابهام قرار گرفت.
حال چند روزی است که بار دیگر تصاویر زیادی از قطع و حمل درختان منطقه ارسباران در فضای مجازی موضوع داغ این روزهای رسانه ها و شبکه های اجتماعی شده است. ده ها کامیون و تریلی، روزانه و شبانه درختان قطع شده را در محورهای مواصلاتی استان به سهولت جابجا می کنند.
سیل انتقادهای مردمی از قطع و حمل درختان ارسباران از فضای مجازی بار دیگر به تریبون نماز جمعه رسید.
آل هاشم این بار با طرح این سوال که آیا کسی نیست توضیح دهد این همه ماشین [حمل چوب] از کجا آمده و به کجا می‌روند؟، گفت: «از تمام سازمان‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط درخواست دارم در این خصوص روشنگری کنند».
سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در واکنش به تذکر امام جمعه تبریز اعلام کرد: «حمل و نقل چوب باغی و تولیدات کشاورزان در بین استان‌های همجوار براساس مجوزهای قانونی انجام می شود، با توجه به تذکرات امام جمعه محبوب تبریز، برای اطمینان بیشتر از نظارت کافی و روشنگری، مقرر شده است اکیپی از خبرنگاران و اصحاب محترم رسانه و دستگاه های ذیربط از مناطق جنگلی ارسباران بازدید و نتیجه را به استحضار امام جمعه محترم، استاندار محترم و عموم مردم شریف استان برسانند ».
در این راستا، روز گذشته ( سه شنبه) تعدادی از خبرنگاران برای بررسی میدانی راهی جنگل های ارسباران شدند. آنها ابتدا از باغات اصلاح شده شهرستان های اهر و کلیبر، سپس از مخزن و پایاب سد خداآفرین و در پایان از جنگل‌های ارسباران بازدید کردند.
مسوولان می گویند تصاویری که در فضای مجازی از حمل چوب توسط کامیون ها منتشر می شود مربوط به قطع درختان باغات شخصی و زراعی کشاورزانی است که با مجوز جهاد کشاوری اقدام به اصلاح درختان «مریض» و «غیرمثمر» کرده اند.
مدیر جهاد کشاورزی اهر می گوید: «در این شهرستان جنگل به آن معنا نداریم فقط پارک جنگلی فندقلو است که آن منطقه توسط اداره‌ی حفاظت محیط زیست حراست می‌شود و با اطمینان می‌گوییم زمینه‌ی قطع درخت از پارک جنگلی فندقلو وجود ندارد».
محمد اسدی با اعلام اینکه در شهرستان اهر 7500 باغ مثمر و غیرمثمر وجود دارد، می افزاید: «حدود 70 درصد از این باغ ها راندمان اقتصادی(مثمر) دارند و 30 درصد بقیه غیراقتصادی(غیر مثمر) است».
او می گوید: «حداقل 210 هکتار از این باغ ها غیرمثمر هستند و از هَرس هر هکتار از باغات حدود 3 تن چوب تولید می‌شود».
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اهر، هر سال حداقل نزدیک به 300 هکتار از باغ های این شهرستان تحت شرایط اصلاح و جایگزینی قرار می گیرد که به تبع آن درختان آفت زده، پیر، خشکیده و نامرغوب در سطح باغ جایگزین و یا تحت شرایط خاصی که جوابگوی اقلیم منطقه نباشد و یا درختان از باردهی اقتصادی خارج شده باشند قلع و قمع و جایگزین می شوند.
اسدی به این نکته هم اشاره می کند: «قطع و فروش درختان سیب، زردآلو، قلمه با مجوز جهاد کشاورزی ایرادی ندارد چراکه برخی صنایع همچون تولید کاغذ به چوب درختان وابسته هستند».
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز که در بازدید میدانی خبرنگاران از باغ یکی از روستائیان شهرستان اهر حضور دارد، می گوید: « در منطقه ارسباران 116 هزار هکتار باغ وجود دارد که از این میزان 25 درصد باغ ها درجه 3 هستند(غیر مثمر و بدون صرفه)، و باید حذف و یا جایگزین شوند».
به گفته رُخ افروز، از یک باغ درجه 3 حداقل 10 تن چوب حاصل می شود.
او به طرح تنفس سه ساله در جنگل های شمال نیز اشاره کرده و توضیح می دهد: «در سال های گذشته فروش درختان قطع شده برای باغداران محلی صرفه اقتصادی چندانی نداشت اما اخیرا با افزایش قیمت چوب، کشاورزان نیز برای فروش آنها رغبت پیدا کرده‌اند».
معاون سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اذعان به اینکه تخلف و تعرض به درختان منطقه‌ی ارسباران قابل کتمان نیست، می گوید: «حساسیت مردم نسبت به قطع درختان ارسباران پی‌گیری می‌شود و تلاش می کنیم تا تخلفات احتمالی را به حداقل برسانیم ».
البته رئیس اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان به طور ضمنی تخلف و تعرض به درختان ارسباران را تایید کرده و می گوید: «سال گذشته[ 97]، 10 مورد تخلف در منطقه ارسباران مشاهده شده و پرونده متخلفین به مراجع قانونی تحویل داده شده است و هم اکنون روند قضایی را طی می کنند».
داوود غنی‌پور همچنین به محموله چوب های توقیف شده اشاره کرده و می افزاید: «پس از بررسی ها مشخص شد تعدادی از این درختان متعلق به باغ های اطراف رودخانه و پشت سد خداافرین بوده اند».
قیمت چوب هم اکنون در مناطق محلی ارسباران به ازای هر کیلو حدود 800 تومان است.
در همین حال باغدار پیری که موها و ریشش مثل پنبه سفید است، به خبرنگار عصر می گوید: «درختان باغم را به دلیل خشک شدن و بیماری با مجوز جهاد کشاورزی بریدم».
او که به همراه دو فرزند پسرش در حال کاشت نهال های جایگزین است، توضیح می دهد: «در شهرستان اهر و روستاهایش درختان قطع شده جنگلی نداریم، شاید درختانی مثل گردو قطع شده باشد ولی با هدف اصلاح و تاج گذاری قطع شده‌اند».
این باغدار می خواهد در هر هکتار باغش حدود 320 نهال سیب بکارد. باغ او حدود 2 هکتار است.
باغدار ساکن روستای نوجه‌ده اولیا که خود را به روستای قشلاق کلیبر، محل بازدید خبرنگاران رسانده است نیز می گوید: «80 عدد از درختان باغم را برای فروش بریده‌ام و نیاز مبرم به پولشان دارم، اما مسوولان مجوز حمل آنها را نمی دهند».
او که در دست‌هایش مجوز قطع درختان را دارد، بغض گلویش را می‌گیرد و به خبرنگاران می گوید: «من این درختان [قلمه و سویید] را برای فروش و امرار معاش کاشته ام، اگر نتوانم آنها را به فروش برسانم متضرر خواهم شد، از مسوولان تقاضا دارم مجوز حمل چوب من را صادر کنند».
پسر جوان و درشت اندامی که ظاهرا کارش حمل چوب است (خشم در صورتش جلوه گری می کند)، به خبرنگار عصر می گوید: «کانال های محلی در فضای مجازی موضوع قطع درختان را بزرگنمایی می کنند، در شهرستان اهر درخت جنگلی بریده نشده است، شاید تعداد معدودی از درختان جنگلی بریده شده در باغات شخصی قرار دارد، اما قطع آنها نیز با مجوز جهاد و در راستای اصلاح انجام شده است ».
او می گوید: «مسوولان اگر مجوز قطع درختان را نمی دهند، حداقل هزینه آنها را پرداخت کنند تا قطع نکنیم».
اما زن میان سالی که داخل پراید نقره ای رنگی نشسته و به خبرنگاران خیره شده است، نظر متفاوتی دارد!
او می گوید: «شاید دراین روستا درخت جنگلی بریده نشده است اما در بخش هایی از جنگل های محدوده کلیبر درختان جنگلی بریده شده اند ».
معاون امور اراضی و حفاظت استان با اعلام اینکه در آذربایجان شرقی 2500 مرتع و جنگل وجود دارد، می‌افزاید: از 180 هزار هکتار جنگل استان، 160 هزار هکتار آن مربوط به جنگل‌های ارسباران واقع در شهرستان‌های اهر، کلیبر، ورزقان، خداآفرین، هوراند و جلفا است. رستم صادقی معتقد است: «تخریب و تعرض به مراتع و جنگل‌های استان نسبت به گذشته کاهش یافته است ».
او همچنین می گوید: «کاداستر جنگل به اتمام رسیده و به زودی همه جنگ دارای نقشه یو تی ام (هوایی) می‌شود».
کاداستر در واقع نقشه ای است که لایه های حقوقی روی آن بارگذاری می شود و در دارای دقت مکانی بسیار بالایی است. تثبیت مالکیت دولت و تعیین حدود مستثنیات اشخاص از مهمترین مزیت های تهیه کاداستر اراضی است که در نتیجه آن می توان اختلافات قضایی و ملکی را حل کرد و امکان تعرضات اراضی ملی و دولتی اشخاص را به حداقل رساند.
مسوولان همچنین می گویند: «سد خداآفرین این روزها در حال آبگیری است و زمین‌های اطراف این سد که متعلق به مردم است، دارای درختان زیادی است که در حال رفتن به زیرآب هستند و مردم مجبور شدند که درختان خودشان را ببرند و از منطقه پشت سد خارج کنند و خود این موضوع هم دال بر افزایش قطع درختان شد».
مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای استان در این خصوص می گوید: «از سال 88 تا سال 97 منطقه زیر آب سد، پاکسازی شده است و در حال حاضر فقط 10 درصد از زمین‌هایی که زیر آب سد خواهند رفت برای پاکسازی باقی مانده است».
عزیزپور توضیح می دهد: «در 10 درصد باقی‌مانده در حدود 60 درصد تملک اراضی مانده است که طی روزهای آتی جزو الزامات بوده که تملک و پاکسازی در آن انجام خواهد گرفت».
در عین حال، سخاوت آبهشت رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلیبر، با قاطعیت قطع درختان جنگلی در شهرستان کلیبر را رد کرده و می گوید: «هر خبرنگاری نقطه‌ای در جنگل‌های کلیبر پیدا کند که درختی در آن نقطه قطع شده، من به آن خبرنگار جایزه می‌دهم».
یکی از خبرنگاران محلی منطقه به خبرنگار عصر می گوید: در بحبوحه قطع درختان ارسباران به همراه دو خبرنگار محلی منطقه برای حضور میدانی و گفتگو با مسوولان محلی سفری به خداآفرین داشتیم، آنها مدعی بودند که هیچ درخت جنگلی از جنگل قطع نشده است! وقتی پرسیدیم پس محموله های قابل توجه درختان جنگلی توقیف شده در منطقه از کجا بریده شده اند؟ پاسخ دادند: «بخش عمده ای از مخزن سد خداآفرین بریده شده اند، چرا که این محدوده زیر آب خواهد رفت». خواستیم ما را به محل بریده شدن درختان در مخزن سد ببرند، بردند ولی ما تنه درخت بریده شده ای ندیدیم! برگشتیم!
حال باید منتظر ماند و دید که آیا توضیحات و شفاف سازی مسوولان در خصوص حجم گسترده قطع درختان افکار عمومی و مخاطبان فضای مجازی را اقنا خواهد کرد یا خیر؟
مردم آذربایجان همانقدر که به دریاچه ارمیه حساسیت دارند، به جنگل های ارسباران نیز حساس هستند.
جنگل های ارسباران با اینکه 0.5 درصد مساحت ایران را تشکیل می‌دهد اما 13 درصد تنوع زیستی کشور در این منطقه متمرکز شده است.
علاوه بر آن، این منطقه جنگلی با داشتن بالغ بر ‌هزار گونه گیاهی و 300 گونه جانوری از شهرت جهانی برخوردار است.

انتهای پیام/