به گزارش نصر، تا چند سال پیش، از خط آبرسانى زرینه رود به تبریز به عنوان یکی بزرگترین طرح هاى آبرسانى خاورمیانه به دلیل مشخصات منحصر به فرد آن یاد می شد و فاز نخست این پروژه در اول شهریور ماه سال 78 به بهره برداری رسید که بر اساس این طرح قرار بود،سالانه 150 میلیون مترمکعب آب از سد نوروزلو به تبریز انتقال داده شود و تا سال 1425 آب این شهر را تامین کند، البته تاریخ آغاز مطالعات آن به حدود سال 68 برمی گردد.
طرحی که تا چندی پیش با اجرای آن 150 میلیون مترمکعب آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی منتقل می شد، پس از انتقادهای مطرح شده مبنی بر تاثیر انتقال آب زرینه رود به تبریز بر خشک شدن دریاچه ارومیه خط دوم انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی تا شهر ملکان اجرا و سپس متوقف شد و شنیده حاکی است در ستاد احیای دریاچه ارومیه که با حضور وزیر نیرو مصوب شد که این پروژه تعطیل شود.
پس از توقف پروژه انتقال آب زرینه رود به تبریز، رودخانه ارس به عنوان بهترین گزینه برای تامین آب شرب، کشاورزی و صنعتی تبریز مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه طرحی با نام " پروژه انتقال آب رودخانه ارس به دشت شبستر و شمال شرق دریاچه ارومیه "که به عنوان جایگزین این پروژه در راستای تامین آب تبریز تا سال 1425 مطرح شد .
پروژه انتقال آب رودخانه ارس شامل آبگیری در حاشیه رودخانه در محدوده جلفای منطقه آزاد ارس با ظرفیت 300 میلیون متر مکعب در سال ، 5 مرداد 1392 توسط وزیر نیرو کلنگ زنی شد،هزینه سرمایه گذاری اولیه طرح برای اجرای آبگیر، خط انتقال، تونل انتقال، راه دسترسی، ایستگاه های پمپاژ، تصفیه خانه، مخازن ذخیره، سیستم انتقال پیام با احتساب هزینه های استملاک اراضی و نیرو رسانی بر اساس برآورد سال 1392 بالغ بر 12 هزار میلیارد ریال و با احتساب بازپرداخت اصل و سود فاینانس، در حدود 35 هزار میلیارد ریال می باشد. خط انتقال فولادی به قطر 2هزار میلی متر و به طول 134 کیلومتر با ظرفیت انتقال 7 متر مکعب در ثانیه و یک رشته تونل انتقال 5/5 کیلومتری به قطر 2/3 متر و هشت باب ایستگاه پمپاژ است.
انتقال آب رودخانه ارس ،کمکی بزرگ به ذخیره آب های زیرزمینی استان
این گزارش حاکی است، در ۳۴ سال اخیر هر سال نیم متر از میزان سفره های زیرزمینی این شهرستان های آذربایجان شرقی کاهش پیدا کرده می کند و طی آین سال ها ۱۷ و نیم متر از میزان سطح آب های زیرزمینی شهرستان مرند افت پیدا کرده است، حتی میزان کاهش حجم ذخیره ای آب در شهرستان مرند با ۵۰ درصد مجموع کاهش مخزن آّب استان آذربایجان شرقی برابری می کند و این رقم بزرگی است، از این رو" پروژه انتقال آب رودخانه ارس به دشت شبستر و شمال شرق دریاچه ارومیه "کمک بزرگی به ذخیره آب های زیرزمینی استان خواهد کرد.
اگر چه ابهامات زیادی در خصوص جزئیات پروژه به دلیل مغارت عنوان پروژه با شرح آن در ذهن تداعی می شود، چرا که انتقال آب ارس با هدف مصارف شرب،صنعتی و کشاورزی در راستای کاهش فشار مصرف آب حوضه دریاچه ارومیه برنامه ریزی شده است اما در عنوان پروژه به بخش شمال شرق دریاچه ارومیه نیز اشاره شده است.
گفتنی است مطالعات طرح انتقال آب ارس از سال 1385 آغاز و ضمن تائید آن در سال 1390، جزو مصوبات سفرهای استانی ریاست جمهوری قرار گرفت. بر این اساس اولویت اول این پروژه تامین نیازهای شرب 22 شهر و 286 روستای محدوده طرح بوده و در جبران کسری سفره های آب زیرزمینی و تعادل بخشی تراز دریاچه ارومیه اولویت دوم و بهبود اراضی کشاورزی موجود در محدوده طرح به روش آبیاری مدرن نیز اولویت سوم این پروژه ملی می باشد.
این طرح مستقیماً برای انتقال آب به دریاچه ارومیه اجرا نمی شود
این گزارش می افزاید،محمدصادق پورمهدی مشاور استاندار سابق در امور عمرانی در مهر ماه سال 97 با بیان اینکه اولویت اجرای این طرح تامین آب شرب تبریز و شهرهای اطراف است و در اولویت های بعدی تامین آب بخش صنعت از این خط لوله انتقال آب قرار دارد، گفته بود: این طرح مستقیماً برای انتقال آب به دریاچه ارومیه اجرا نمی شود، اما قاعدتاً پساب تصفیه شده تبریز که سالانه حدود 150 میلیون متر مکعب را شامل می شود، با اتمام طرح مدول دوم تصفیه خانه تبریز به دریاچه ارومیه انتقال می یابد.
وی در خصوص آخرین اقدامات اجرایی پروژه انتقال آب رودخانه ارس به دشت شبستر به خبرنگار «نصر» گفته بود: خوشبختانه سازمان آب تصویب نامه اجرای این پروژه را ابلاغ کرد . این پروژه توسط یک کنسرسیوم داخلی و با مشارکت یک فاینانسر خارجی اجرا خواهد شد و پیش بینی می شود حداکثر تا یک ماه آینده مقدمات اجرایی این پروژه فراهم شود.
مشاور عالی استاندار آذربایجان شرقی در امور عمرانی ادامه داد: بخش اول این پروژه را وزارت نیرو خودش قبلا تا دشت هرزندات مرند اجرا پیش برده است.
انتقال آب ارس به دشت تبریز یکی از مهم‌ترین مصوبات کارگروه آب استان
این گزارش حاکی است، غلامرضا هاشمی مدیرعامل سابق آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی ،با بیان اینکه انتقال آب ارس به دشت تبریز یکی از مهم‌ترین مصوبات کارگروه آب استان بوده که نیازمند فاینانس است، گفته است: در این طرح آبرسانی، دشت مرند، شبستر و جلفا از این حق‌آبه مشترک با جمهوری آذربایجان سیراب خواهند شد.
وی با بیان اینکه در این طرح باید از ظرفیت و اعتبارات منطقه آزاد ارس برای انتقال آب ارس به دشت تبریز نیز استفاده شود، اظهار کرده بود: در صورت تخصیص به‌موقع اعتبارات، می‌توانیم پیش از موعد مقرر آب ارس را به دشت تبریز برسانیم.
وی نیز در خصوص انتقال آب به دریاچه ارومیه گفته بود: یکی از این طرح‌های جایگزین برای انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه، انتقال فاضلاب‌های تصفیه شده شهرهای حاشیه دریاچه ارومیه به شوره‌زارهای باقی‌مانده است و اعتبار انتقال فاضلاب‌های شهری به دریاچه را بالغ بر 9 میلیارد و 200 میلیون تومان عنوان کرد و گفت مرحله اجرایی آن هم آغاز شده است.
انتقال آب ارس یک ابر پروژه با اعتبار 680 میلیون یورو
این گزارش می افزاید،یوسف غفارزاده مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی در اسفند ماه سال 1397 در گفتگو با خبرنگار نصر با اشاره به اینکه کشورهای آذربایجان ترکیه و ارمنستان از رودخانه ارس حقابه دارند،
بنابراین انتقال آب ارس یک ابر پروژه با اعتبار 680 میلیون یورو است که 35 کیلومتر آن از اعتبارات مرزی و 105 کیلومتر آن اعتبارات فاینانس تامین می شود، گفت:انشالله با گشایش خط اعتبار بین ایران و چین به میزان 12 میلیارد یورو مشکل تامین فاینانس این پروژه را حل خواهد کرد.
شایان ذکر است، روز یکشنبه 25 فروردین سال جاری در جلسه علنی شورای اسلامی تبریز، محمد اشرف نیا رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل پروژه انتقال آب رودخانه ارس را مطرح کرد و گفت: مشکلات مربوط به کمبود آب در این کلانشهر با اجرای این طرح تا سال ۱۴۲۵ رفع می شود، بنابر این پروژه انتقال آب ارس به تبریز برای مصرف خانگی و آب شرب باید در سریع ترین زمان ممکن اجرا شود.
وی اظهار داشت: اقدامات ویژه ای تاکنون برای اجرای این طرح مهم انجام شده و در زمان حاضر همه مراحل انتقال آماده شده است، در این راستا حتی برای ۳۵ کیلومتر اول این طرح نیز اعتباراتی مشخص شده و برای بقیه مسیر از طریق فاینانس اعتبارات جذب خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه ۱۱۰ کیلومتر طول خط انتقال این طرح است، احداث ۲ ایستگاه پمپاژ، یک تصفیه خانه به ظرفیت ۶/۶ مترمکعب در ثانیه و ۱۱ مخزن به حجم ۳۴۰ هزار مترمکعب را از جمله مشخصات فنی این پروژه برشمرد و افزود: تامین آب شرب و صنعتی ۲۲ شهر به ویژه کلان شهر تبریز، ۲۸۶ روستا در شهرستان های تبریز، مرند، جلفا، شبستر و تامین حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه از محل برگشت پساب بازیافتی طرح به میزان ۱۰۰ میلیون مترمکعب در سال را از مهم ترین اهداف این پروژه است.
انتقال آب ارس به تبریز در هاله ای از ابهام
در هر حال این پروژه از آغاز طرح تا کنون پیشرفت چشمگیر و منتج به نتیجه ای نداشته است و حتی هدف از اجرای این طرح بزرگ نیز هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. هدف احیای دریاچه ارومیه است تا انتقال آب به دشت تبریز و شبستر؟ این سوال باید پاسخ مشخصی دریافت کند و با رعایت جوانب زیست محیطی سریعاً اجرایی شود. کارشناسان معتقدند می توان مقداری از آب منتقل شده از این طرح را در فصول غیر زراعی به دریاچه ارومیه منتقل کرد. باید دید مسئولان متبوعه علی رغم وعده های گذشته، چه زمانی این پروژه را به نتیجه خواهند رساند.
* گزارش از گلناز پورنامی
انتهای پیام/