شهرسازی داخلی و جایگاه آن در شهرهای آینده

به گزارش نصر، در واقع، سالن‌های سر به فلک کشیده و محیط‌های سرپوشیده وسیع اکنون بخشی عادی از تجربه شهری هستند که امکان فعالیت عمومی در "داخل فضاهای سربسته" شهر را فراهم می‌کنند. همین تغییر رویکرد در شهرنشینی مدرن، مفهوم جدیدی با عنوان شهرسازی داخلی را وارد دایره واژگان شهری کرده است.
پدیده افزایش فضای داخلی و سرپوشیده شهری - به نام شهرسازی داخلی- نشان می‌دهد که چگونه شهرنشینی فراتر از فضاهای بیرونی شهر گسترش می‌یابد تا بر طراحی و پویایی مکان‌های داخلی عمومی تأثیر بگذارد. می توان گفت فضاهای داخلی، به ویژه فضاهای عمومی، عناصر ضروری زندگی شهری هستند که به طراحی در حال تغییر شهرها سمت و سو می‌دهند و منعکس کننده آن هستند. این مفهوم را می‌توان در فضاهای داخلی به هم پیوسته در شهرها مانند سازه‌های بزرگ، پاساژها، مسیرهای پیاده‌روی زیرزمینی، پل‌های ارتباطی بالای زمین و زیر زمین درک کرد.
مقایسه جزء به جزء فضاهای داخلی و بیرونی شهری، روش‌های شهرسازی سنتی را به چالش می‌کشد و بدین ترتیب شهرسازی داخلی از مفاهیم متعارف فضاهای عمومی و خصوصی فراتر رفته و در آن فضاهای داخلی به عنوان بخشی از "قلمرو عمومی" شناخته می‌شوند. ماهیت در حال تحول موزه‌ها، کتابخانه‌ها و سایر فضاهای اشتراکی در بافت شهری به اهمیت روزافزون فضاهای داخلی در تقویت فعالیت‌های عمومی و تعامل اجتماعی اشاره دارد. از آنجایی که مراکز خرید و ساختمان‌هایی مانند کتابخانه‌ها کارکردهای عمومی متنوعی را به عهده می‌گیرند، فضاهای داخلی بسیار شبیه فضاهای عمومی بیرونی شده‌اند. ساختمان‌های اداری نیز طیف وسیعی از امکانات رفاهی را در فضاهای مشترک «عمومی» مانند "باغ بام‌ها" ارائه می‌کنند.
ریشه شهرسازی داخلی به آثار جان پورتمن و همکاران در دهه های ۶۰ و ۷۰ قرن پیش در آمریکا برمی‌گردد. چارلز رایس، در کتاب شهرسازی داخلی خود تأثیر پروژه های پورتمن، مانند Peachtree Center در آتلانتا و هتل Bonaventure  در لس‌آنجلس را شناسایی می‌کند. این تحولات، که با سالن‌های داخلی بزرگ مشخص می‌شوند، نه تنها هتل‌ها و فضاهای تجاری، بلکه ماهیت مرکز شهر آمریکا را در میان آشفتگی های آن زمان دگرگون می‌کند. تحت نفوذ پورتمن، لابی‌های هتل به فضاهای جمعی با آب و هوای کنترل شده تبدیل شدند و مهمانان و بازدیدکنندگان را تشویق ‌کردند ساعت‌های طولانی در آنجا بمانند، هرچند بسیاری از شهرنشینان ابراز ناراحتی کرده و استدلال کردند که این مناطق سرپوشیده وسیع، جزیره ای محصور و مصنوعی را تشکیل می‌دهند که ساکنان را از بیرون رفتن و درگیر شدن در زندگی خیابانی شهری منصرف می‌کند.
قصد پورتمن این نبود که زندگی درساختمان ها را از زندگی در فضای باز جدا کند، بلکه به عنوان یک "ریه شهری" برای رفع تراکم محله‌های شلوغ و مرکز شهر عمل کرد. او دهلیزهای بلند را به عنوان "قلب شهر" تصور می‌کرد که انرژی خود را به بقیه شهر منتقل می‌کنند. مدل او یک رابطه متقابل بین فضای عمومی داخلی و خارجی را پیشنهاد می‌کند، جایی که زندگی شهری به طور یکپارچه در هر دو قلمرو جریان دارد.
شهرسازی داخلی با گذشت زمان قابل توجه‌تر خواهد شد. گفته می‌ ۹۰ درصد زندگی ما در فضای داخل سپری شده و زندگی شهری یک امر داخلی است. تغییرات سبک زندگی در طول نسل‌ها، همراه با میل به اجتناب از شرایط آب و هوایی خاص، به عنوان کاتالیزوری برای حفظ شهرنشینی داخلی عمل می‌کند. این پدیده به طور گسترده در شهرهایی با اقلیم بحرانی، به شکل غذاخوری‌های ۲۴ ساعته تورنتو، کتابخانه‌ها و فضاهای اجتماعی تحت مدیریت شهری، مورد توجه قرار گرفته است در حالیکه شهروندان شهرهای گرمسیری به سمت فضاهای داخلی عمومی دارای تهویه مطبوع مانند مراکز خرید و تئاتر می‌روند.
به طور کلی امروزه، مردم به طور فزاینده‌ای زمان بیشتری را در داخل خانه سپری می کنند، چه به دلیل تهدید بیماری های عفونی و چه به دلیل تأثیرات چشم‌گیر تغییرات آب و هوایی. در نتیجه نیاز مبرمی برای پرداختن به مسائل طراحی در مقیاس بزرگتر وجود دارد که توسط پدیده‌هایی مانند شهرسازی داخلی آشکار شده است. در حال حاضر در حوزه طراحی و شهرسازی داخلی، دغدغه های شهرسازی، زیست‌پذیری و فراگیری در ایجاد فضاهای داخلی عمومی بسیار مهم به نظر می رسند و شاید زمانی برسد که شهروند مدرن تمام نیازهای خود از جمله نیاز به محیط سبز را در فضاهای داخلی مرتفع کند.

رضا عالش‌زاده
انتهای پیام/