حکیم نظامی را چنان که باید نشناخته ایم

به گزارش نصر، جمشید علیزاده مصحح کتاب« برترین گزیده از سه اثر نظامی خسرو و شیرین، هفت پیکر و لیلی و مجنون» از آغاز قصه نظامی پژوهی گفت: در سال ۱۳۹۸ این مجموعه نظامی پژوهی در فرهنگستان طراحی شد و نزدیک ۱۵۰ طرح پژوهشی توسط آقای علی اصغر پولاد پذیرفته شد و از اساتید این حوزه خواستند در زمینه نظامی شناسی کار کنیم. تا امروز ۱۴ کتاب در این خصوص چاپ شده است که استمرار حیات مجموعه را مدیون آقای پولاد هستیم. در سال ۹۸ که کار ما کلید خورد، بسیاری از مسائل حوزه نظامی پدید نیامده بود. 
وی با اشاره به سخن اخیر رهبر معظم در خصوص پایتخت فرهنگی بودن آذربایجان اذعان داشت: حقانیت رویکرد مجموعه ما پس از سخنرانی رهبر بر متولیان فرهنگ که در خواب غفلت بودند، آشکار شد. ضرورت نظامی شناسی پیش از این ها بر ما آشکار شده بود اما برخی مسئولین هنوز هم در خواب به سر می‌برند.
وی با اشاره به اثر استاد خاکپور گفت: کار کردن بر روی اثر دانشنامه ای کار یک نفر نیست ولی ایشان یک تنه این کار را پیش بردند.
ابراهیم اقبالی استاد گروه ادبیات دانشگاه تبریز گفت: من همواره آثار نظامی را در سه مقطع تدریس کرده ام و میتوانم به تجربه بگویم این کتب بسیاری از مشکلات نظامی از جمله ابهامات برخی اشعارش را حل کرده اند. آثار نظامی که سال ۷۲۵ توسط ابو المجد تبریزی صاحب سفینه گردآوری شد، امروز توسط استاد علیزاده و گروهش از نو تصحیح شده است. فاصله ۲۰۰ ساله میان عصر نظامی و قدیمی ترین آثارش را امروز ، نشر این کتاب کم تر کرده است. 
محمد خاکپور، مولف کتاب « فرهنگ تحلیلی اعلام خمسه نظامی » گفت: با اینکه عصر تکنولوژی کار ها را ساده ساخته ولی ما در استخراج اعلام از اینترنت استفاده نکردیم و از منابع چاپ شده و معتبر بهره جستیم. اعلام متنوع آثار نظامی، منابع متنوع هم می طلبید و من سعی کردم از منبعی غافل نشوم. مقالات، دایرة المعارف ها و ... با دقت بررسی شدند. اخیرا جلد ۲۵ دایرة المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد که در ادامه کار، از آن هم بهره خواهیم جست.
وی در ادامه گفت: فلسفه و رویکرد نظامی متفاوت است و سعی کردیم ابهامات او را بر طرف کنیم. سعی شده در این فرهنگ، از کلی گویی پرهیز شود و نثر با چاشنی ادبی در چندین مدخل همراه باشد تا برای خواننده جذاب باشد. 
محمدعلی موسی زاده، هیات علمی دانشگاه تبریز مقدمه کتاب کهن ترین گزیده استاد علیزاده را مقاله ای مجزا خواند و افزود: نثر این کتاب دلکش است. ما آذربایجانی ها از این حیث که زبان فارسی را نه از مادر ، که از مکتب آموخته ایم، نثر را بسیار خوب و پخته می‌نویسیم. در این کتاب استدلالاتی را شاهد بودم که مستقیما از حافظه جمشید علیزاده نشأت گرفته بودند و کیفیت تسلط وی بر متون ادب فارسی را میرساندند. همچنین احتیاط محقق در خصوص برخی ابهامات طی روشنگری معنای ابیات در چنین اثر پژوهشی قابل تقدیر است.
به گزارش نصر، علی اصغر وهاب نیا (پولاد)، بنیانگذار مؤسسه فرهنگی و هنری حکیم نظامی در فرهنگستان زبان فارسی و بانی این تحقیقات سخنانش را با طرح یک سوال آغاز کرد: چرا نظامی؟ نظامی همواره غریب بوده در حالی که شعر نظامی مشخصات متنوع و ویژگی های اقوام مختلف را دارد که او را بالا تر از سایر شعرا می‌نشاند. نظامی را هنوز نشناخته ایم. از اقدامات کنونی ما اینکه بر هزار گنج نظامی که وحید دستگیری تالیف کرده است، کار می‌کنیم و روی مصراع های ناب نظامی تمرکز کرده ایم تا این بزرگترین حکیم ممکنه را بیشتر غور کنیم . ما در تلاشیم در طی ده سال آینده کتبی از نظامی داشته باشیم که صفحه ای تحلیل به هر بیت او اختصاص بدهیم.
وی از نقادان این کتب گلایه کرد: در حوزه نقد و بررسی کتب این چنینی که با زحمات بسیار تهیه و تنظیم می‌شوند، شایسته نیست که غلط های املایی را برجسته کنیم و به عنوان ایراد کتاب به اسم نقد ارائه دهیم !
در پایان رحیم تبریزی، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، در اشاره به امتیازات کتاب « فرهنگ تحلیلی اعلام خمسه نظامی تالیف محمد خاکپور» گفت: تعدد و اعتبار منابع مستفاد که شامل ۴۵۰ منبع می شود شگفت انگیز است. همچنین مراجعه به آرای بزرگان ادب فارسی از ویژگی های خاکپور است. این فرهنگ برای پژوهش های آماری هم بسیار کارایی دارد و اعلام نظامی در حوزه های مختلف را پوشش می‌دهد.
در نگاه به کتاب برترین گزیده از سه اثر نظامی خسرو و شیرین، هفت پیکر و لیلی و مجنون به تصحیح استاد جمشید علیزاده، میتوان به دشواری ماهیت شعر فارسی اشاره کرد که به خاطر پیوستگی فرهنگی با شاخه های گسترده دیگر ،مولف باید به تمام مسائل اشراف داشته باشد. همچنین سرو کار داشتن با نسخه خطی وادی هزارتویی دارد که هرکسی جسارت ورود به آن را ندارد. این اثر چراغ راه برای شناسایی مواضع تحریف آثار نظامی است که برای پژوهنده های آینده به کار خواهد آمد. طرح مسائل جدید برای موضوعات پژوهشی جدید از امتیازات دیگر این اثر است. 
انتهای پیام/