یادداشت/
شاهکار مصیبت و اشک: روایتی بصری از کربلا در نقاشی قهوهخانهای ایران
1404/04/15 - 09:38 - کد خبر: 140258
نصر: یکی از برجستهترین آثار هنری در تاریخ نقاشی عامهپسند ایران، تابلوی جاودانهی «مصیبت کربلا» از زندهیاد حسین قوللر آغاسی، بنیانگذار مکتب نقاشی قهوهخانهای است؛ اثری که نه تنها جلوهای بیبدیل از هنر مذهبی ایرانی به شمار میرود، بلکه تبلور روح حماسه و اندوه واقعه عاشورا در زبان تصویر است.
قوللر آغاسی، هنرمند ترکتباری که در سالهای ۱۲۶۹ تا ۱۳۴۵ شمسی زیست، با خلق صدها تابلو و تصویرسازی داستانهای مذهبی، شاهنامهای و آیینی، نقاشی قهوهخانهای را به اوج خود رساند. اما بیتردید اثر «مصیبت کربلا» برجستهترین نمود جهانبینی عرفانی، دینی و هنری اوست.
گفته میشود که استاد، هنگام ترسیم این تابلوها، در حالی که اشک بر گونهاش جاری بود، با تلاوت آیات قرآن و ذکر نامهای الهی به خلق اثر میپرداخت. این راز آمیزش معنویت و هنر در آثار اوست که نگاه مخاطب را میخکوب میکند و روح را به تامل وامیدارد.
شیوه خیالینگاری در نقاشی قهوهخانهای ـ که منتسب به ابداع قوللر آغاسی است ـ روایت تصویری از حماسه و اسطوره است، بیآنکه در بند واقعگرایی صرف باشد. این سبک، که آمیختهای از تخیل، روایتگری و نمادپردازی است، گفتمانی بصری را خلق میکند که ریشه در فرهنگ عامه، حماسههای مذهبی و شور عاشورایی دارد.
نام «قوللر آغاسی» که واژهای ترکی به معنای «امیر سیاهغلامان» یا «سرپرست نوکران دربار» است، خود بیانگر پیوند عمیق میان میراث فرهنگی ترکزبانان ایران و هنر شیعی ایرانی است؛ پیوندی که در آثار این استاد فقید بهزیبایی تجسم یافته است.
میراث قوللر آغاسی، نه فقط یک مکتب هنری که یک روایت تصویری از ایمان، حماسه و مردم است؛ روایتی که در سایه تابلوهایی چون «مصیبت کربلا» هنوز هم جاری است.
به قلم محمد فرجپور باسمنجی
انتهای پیام/