آموزش عمیق و نوسازی فرهنگی و گذر از نابسامانی فعلی خواندن فهمیدن و عمل کردن است.
1-شما شهروندان فهیم تبریز دو طرف مسیر آبرسان  تا میدان ساعت را در نظر بگیرید. اقتصاد بیمار و وضع ناهنجار شهرمان را ببینید.یا بهترین و مجلل ترین اماکن در این مسیر یا بانک هستند و اقتصاد ما را بر خلاف آموزه های قرآنی به این روز انداخته اند.یا داروخانه اند و مصرف سرانه دارو را جزو بالاترین مصارف سرانه دنیا کرده اند که نشان از مشکلات درونی جسمی بدن ما دارد.یا دعوا خانه اند 
و هر گوشه شهر وکیل خانه شده که حاکی از ناهنجاری‌های اجتماعی است یا مطب خانه اند و شگردهای برخلاف عرف بین‌الملل و انسانی  را در جامعه ما به نمایش می گذارند که قضیه پزشکان تاجر نما حدیث مفصلی در ایران کنونی ما دارد .اما شما جای کتاب و کتابفروش و کتابخانه ها را در این مسیر ها ببینید و به فلاکت و نواقص فرهنگی ما پی ببرید.
2ـ اخیراً رتبه بندی استان‌های کشور براساس تعداد کتابخانه‌های عمومی از سوی مرکز رصد فرهنگی و مرکز آمار ایران منتشر شد. که 3557 کتابخانه عمومی در کشور فعال بوده و آذربایجان شرقی با 150 کتابخانه عمومی رتبه 6 کشوری را داراست. این در حالی است که تبریز مؤسس اولین کتابخانه عمومی به نام تربیت و اولین قرائت ‌خانه عمومی در کشور بنام زنده یاد خازن خان لشکر است و جالب است بدانید تعداد کتاب های موجود در کتابخانه های استان حدود ۴ درصد کشوری که هم از متوسط کشوری و هم از سهم ۶ درصد نسبت به جمعیت عقب مانده است.این رقم در اصفهان ۸ درصد  بوده که دوبرابر آذربایجان شرقی و از متوسط کشوری و سهم استانی آن بیشتر است
3 ـ در رتبه بندی تعداد کتابخانه ها، تهران با 345، اصفهان 293،فارس 246. خوزستان 223 و خراسان رضوی با 216 باب رتبه‌های اول تا پنجم کشور را دارند و پیش‌تر گفتیم که متأسفانه آذربایجان شرقی با 150کتابخانه عمومی در رتبه 6 کشوری ایستاده است. که همت متولیان امور فرهنگی استان باید به ارتقاء سطح کیفی و کمی کتابخانه‌های استان سبب شود و علاوه بر آن، ایجاد کتابخانه ها و قرائت خانه های مشارکتی و خصوصی پیشنهاد می‌شود.
4 ـ اقدامات مردان بزرگ و نامی شهرمان در ادوار گذشته در خرید، اهداء و گسترش کتابخانه‌های شهر تبریز، زبانزد عام و خاص است. خازن خان لشکر از بزرگان وقت تبریز 150 سال پیش اولین قرائت خانه ایران در تبریز را تأسیس کرد. زنده یاد حاج حسین آقا ملک تبریزی بزرگترین واقف ایران، محل فعلی کتابخانه ملی ملک را اهدا کرده است. همچنین دانشگاه تهران در زمین اهدایی این تاجر خوشنام تبریزی در سال 1313 هـ.ش احداث شده است. علاوه بر آنها، برادران نخجوانی زنده یادان حاج محمد و حاج حسین کتابخانه ملی تبریز را با هزینه‌های شخصی بنیان نهاده‌اند و هزاران نسخه کتاب نفیس خطی در کتابخانه ملی گذشته و کتابخانه فعلی مرکزی تبریز یادگار این مردان فرهنگ‌دوست است.
5ـ در سال ۸۴ به همت خادمان فرهنگ و هنر وقت آذربایجان شرقی جنابان رسول بشیری وند و محمد معین پور و مرحوم محمد محمد پور وقف نامه‌ی خواجه رشید الدین فضل‌الله از گنجینه همین کتابخانه ملی بیرون کشیده شد و با ثبت جهانی آن، یادگار ۷۰۰ سال پیش شکوفایی علم و دانش تبریز در یونسکو در سال ۸۶ جهانی شد که جای بسی قدر دانی است و مایه مباهات اهل فرهنگ است.
با این وصف برادران نخجوانی نامی بزرگ در فرهنگ ، کتابداری ، انتقال نسخ خطی گران قیمت از داخل و خارج کشور و فهرست نویسی آن ها و گشودن دریچه های روشنایی به روی دوستداران فرهنگ، تمدن و تاریخ و ادبیات ایران داشته و دارند و نام بلند آن‌ها افتخار اهل سخن، اندیشه، فرهنگ و کتابخوانی در گستره‌ی جغرافیای ایران بزرگ است.
6ـ کتابخانه نهادی اجتماعی است که ساز و کار آن ذخیره سازی، حفظ و نگهداری و اشاعه فرهنگ و دانش‌ها و علوم مختلف بوده که با استفاده از کتابداران کوشا و آگاه، اطلاعات علمی، فرهنگی، هنری و عمومی را به صورت‌های مکتوب، دیداری، شنیداری و الکترونیکی در اختیار همه اقشار و گروه‌های اجتماعی قرار می‌دهد بنابراین مردم فرهنگدوست شهرمان باید در توسعه کتابخانه‌های عمومی، مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسات غیردولتی مشارکت فعالانه داشته باشند. چرا که یونسکو اذعان می‌کند هرگاه شرایط و رشد کتابخانه و فرهنگ مطالعه در جامعه‌ای فراهم شد بذر آگاهی بیشتر پاشیده می‌شود و مراتب توسعه و پیشرفت یک ملت فراهم می‌گردد.
7ـ امروزه کتابخانه‌ها در دنیا اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند و هدف اول کتابخانه‌ها آموزش و یادگیری است. در کنار آن اطلاع‌رسانی از تازه‌های نشر نیز مدنظر است.
فراهم آوردن مکان مناسب با امکانات وسیع و فراوان با استفاده از فناوریهای روز برای انجام فعالیت‌های پژوهشی از اهداف مهم کتابخانه در هزاره سوم دانایی است. تعالی بخشیدن به روح فکر و روان مردم با مطالعه و خواندن و نشر نیز مدنظر بوده و حتی امروزه کتابخانه با فعالیت‌های متنوع به محل تفریح مردم نیز تبدیل شده است.
8 ـ بیانیه جامعه کتابداران بین المللی در یونسکو، حمایت از آموزش فردی و خود آموزی در کتابخانه‌های عمومی را مورد تأکید قرار داده و کتابخانه‌ها را محله برای توزیع اطلاعات، علم و دانش، توسعه خلاقیت‌ها، اجراء و تقویت عادت مطالعه در سنین کودکی و نوجوان و تقویت بینش اجتماعی و حفظ فرهنگ و هویت فردی و فرهنگی قلمداد کرده است. با این وصف توجه‌ به توسعه کتاب‌ و کتابخوانی، مشارکت همگانی را می‌طلبد.
9ـ امروزه نقش کتابخانه‌ها در افزایش سواد عمومی و اطلاعاتی، ارتقاء سطح فرهنگی، امنیت اجتماعی و تقلیل بزهکاری اجتماعی و کاهش افسردگی و تقویت نشاط  عمومی، تحکیم روابط اجتماعی و خانوادگی و تقویت بنیان‌های عدالت اجتماعی ثابت شده است پس به تقویت کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی بیاندیشیم.
10ـ طبق استانداردهای یونسکو باید در هر خیابان و محله و کوچه و بازار، کتابخانه‌های شبانه روزی در دسترس عموم مردم باشند. روستاهای بالای 3 هزار نفر جمعیت کتابخانه و تالارهای مطالعه مجهز داشته باشند.
و دسترس مردم به کتاب و کتابخانه و مراکز فرهنگی، هنری و سینمایی باید از سوی دولت‌ها و مجامع و انجمن‌ها تسریع شود.
 این شعار جهان است که ( بخوانید، بخوانید، بیاندیشید، بیاندیشید،بنویسید، بنویسید و در توسعه زیر بنایی امور محوله، دانش، تجربه، ابتکارات و خلاقیت‌های بشری را برای جامعه‌ای بهتر و صلح و صفا بکار بگيريم.

 

11ـ زنده یاد گریگوریان یکی از برجسته‌ترین تبریزی‌های دوست داشتنی که افتخار ریاست کتابخانه بزرگ عمومی نیویورک مهم‌ترین شهر سیاسی جهان را سال‌ها عهده‌دار بود، معتقد بود که انفجار اطلاعات و انباشت اطلاعات در دست مستبدان ؛ ترفندی برای دست‌کاری جامعه جهانی با غرق شدن در اطلاعات هضم‌شده است.وارطان معتقد بود که جامعه بشری برای پیشرفت و رشد و شکوفایی خود ؛ ناگزیر به ارج‌گذاری جامعه معلمان ، روزنامه‌نگاران و کتابداران است. چرا که آنان در نشر فضائل عمومی ، اخلاقی ، آموزشی و علمی بیشترین نقش را دارند.
12-عید واقعی ملت ایران بدون اغراق روزی است که همه با کتاب مانوس و همراه باشیم.تولید و مطالعه کتاب ترجمه آثار پرمحتوا خارجی نفی سانسور و به بند کشیدن علم و تجارب انسانها با مکتوب کردن آن که سفارش پیامبر اعظم آخرین 
فرستاده بزرگ پروردگار عالمیان است همه و همه باید مدنظر باشد.عید واقعی ملت ما روزی است که در دست همه در کوچه و بازار و در خانه و محل کار کتاب باشد.اگر دیدیم مثل کشورهای توسعه برای ورود و مطالعه کتاب صف بسته شد، ملت ما را توسعه گرا بدانیم .

محمد فرج پور باسمنجی
انتهای پیام/