جوزپ بورل، نماینده عالی روابط خارجی و سیاست امنیتی اتحادیه اروپا با ارسال نامه‌ای برای پارلمان اروپا نوشته است: «سیاست ترکیه مبنی بر عدم مشارکت در اقدامات محدودکننده اتحادیه اروپا علیه روسیه یک نگرانی فزاینده است.
بورل در نامه‌اش دلیل دیگر نگرانی اتحادیه اروپا را سیاست مستمر ترکیه در ملحق نشدن به تمهیدات مجازاتی این اتحادیه علیه روسیه دانسته و هشدار داد، این مساله حائز اهمیت است که ترکیه هیچ راه‌حلی برای تحریم‌ها به روسیه پیشنهاد نکند. از همه کشورهای نامزد عضویت در اتحادیه اروپا از جمله ترکیه انتظار می‌رود به تدابیر اتخاذشده پایبند باشند. تعمیق روابط اقتصادی دوجانبه بین ترکیه و روسیه در بحبوحه جنگ اوکراین باعث نگرانی است. بورل از آنکارا خواستار تجدید نظر در روابط خود با مسکو و پیروی از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه مسکو شد.
اتحادیه اروپا نگران است درحالی‌که جنگ در اوکراین جریان دارد و تحریم‌های سیاسی و اقتصادی غرب علیه مسکو اعمال شده است، ترکیه مناسبات و شراکت نزدیک خود را با روسیه حفظ کند.
اتحادیه درباره تقویت همکاری در روابط اقتصادی میان اردوغان و پوتین هشدار داده و اعلام کرده ممکن است ترکیه به‌عنوان عضوی از ناتو با اقدامات تلافی‌جویانه تنبیهی در صورت کمک به روسیه برای دور زدن تحریم‌ها مواجه شود. واشنگتن نیز بارها هشدار داده است کشورهایی را که به روسیه برای دور زدن تحریم‌ها کمک کنند، با «تحریم‌های ثانویه» هدف قرار خواهد داد.
ترکیه و روسیه در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، تجاری، نظامی ارتباطات نزدیکی دارند. روسیه یکی از مهم‌ترین مراکز صادرات محصولات کشاورزی ترکیه است و این کشور یکی از مهم‌ترین مبادی برای گردشگران روس محسوب می‌شود.
با توجه به ارتباطات نزدیک سیاسی و اقتصادی ترکیه با هر دو کشور اوکراین و روسیه، دولت آنکارا به شکل جدی ممانعت از هرگونه مناقشه و درگیری بین دو کشور و فروکش کردن تنش بین طرفین را خواستار شده است؛ زیرا پیامدهای تشدید اختلافات یا درگیری میان دو کشور به‌دلیل نزدیکی جغرافیایی دو کشور به ترکیه و روابط نزدیک هر دو با آنکارا می‌تواند برای هر کی‌یف و مسکو در ابعاد اقتصادی و سیاسی مخاطراتی داشته باشد.
جنگ روسیه و اوکراین، ترکیه را به لحاظ استراتژیک به مکانی مهم که کنترل دسترسی به آبراه‌ها و تنگه‌های دریای سیاه و دریای مدیترانه را دارد، تبدیل کرده است.
کشورهای ثروتمند گروه هفت، اتحادیه اروپا و استرالیا با هدف محدود کردن درآمدهای نفتی مسکو، توافق کرده‌اند فراهم کردن خدمات کشتیرانی مانند بیمه را برای نفتکش‌هایی که حامل نفت روسیه به قیمت بالاتر از ۶۰دلار در هر بشکه هستند، ممنوع کنند. در همین راستا، سازمان دریانوردی ترکیه اعلام کرده است نفتکش‌هایی را که فاقد مدارک بیمه لازم هستند، از آب‌های این کشور دور نگه خواهد داشت.
با وجود فشار مقامات غربی، آنکارا حاضر نشده است مقررات بازرسی بیمه جدید را که از ابتدای ماه میلادی جاری به اجرا گذاشته است، لغو کند و باعث تاخیر در حمل محموله‌های نفتی شده است.
ده‌ها نفتکش حامل میلیون‌ها بشکه نفت پشت تنگه «بسفر» جمع شده‌اند و آنکارا اجازه عبور به نفتکش‌ها را نمی‌دهد و شرایط بیمه را مورد استناد قرار می‌دهد.
این کشتی‌ها مشمول تحریم اتحادیه اروپا و سقف قیمت تعیین‌شده برای نفت روسیه نمی‌شوند. به‌خاطر شرایطی که دولت ترکیه برای ارائه بیمه تعیین کرده است، ترافیک نفتکش‌ها در دریای سیاه در گذرگاه به سمت بسفر شکل گرفته است.
ترکیه از تاریخ ۱دسامبر شرایط بیشتری را برای نفتکش‌های حامل نفت‌خام که قصد عبور از تنگه‌های دریای سیاه را دارند، وضع کرده است. این شرایط ارائه الزامی‌بیمه را مدنظر دارد. سختگیری‌های ترکیه ناشی از احساس خطر آنکارا از این است که به‌عنوان نقض‌کننده سقف قیمت معرفی شود.
سازمان دریانوردی ترکیه اعلام کرد چهار نفتکش حامل ۴۷۵هزار تن نفت، بیمه نامه‌هایی را که طبق مقررات درخواست شده بود، ارائه کرده‌اند و عبور آنها از طریق آبراه‌های ترکیه، تسهیل شده و پنج نفتکش را به خارج از آب‌های این کشور هدایت کرده است؛ زیرا نتوانستند نامه تاییدکننده پوشش بیمه خود را فراهم کنند.
به‌گفته «یگارمین» مدیر شورای تجاری روسیه و ترکیه، دو کشور در حال طراحی گزینه جایگزین پرداخت با کارت «میر» هستند، این جایگزین تا پیش از آغاز فصل توریستی بعدی در ماه مه ارائه و به‌کار گرفته خواهد شد.
شماری از هتل‌ها و فروشگاه‌های ترکیه دریافت هزینه به روبل را آغاز کرده‌اند.
مسکو و آنکارا در حال جست‌وجوی راه‌حلی برای مساله عبور کشتی‌ها بدون بیمه از تنگه بسفر هستند. یکی از گزینه‌هایی که پیشنهاد می‌شود، ایجاد شرکت بیمه مشترک است.
از دیدگاه تحلیلگران روسیه، رئیس‌جمهور ترکیه تصمیم گرفته است که مشخصا خود را بیمه کند تا از سوی غرب که سقف قیمت تعیین کرده است شکایتی علیه ترکیه به‌عنوان کشور ترانزیتی پدید نیاید. به همین خاطر آنکارا تصمیم گرفته است که عبور همه‌ نفتکش‌ها را متوقف کند و علت آن را شرایط جدید ترکیه اعلام کرده است.
ترکیه مقررات بیمه را تغییر داده و پیش‌بینی کرده تحریم‌های جدیدی را که وضع شده‌اند، ارائه بیمه در صورتی که قیمت نفت پایین‌تر از سقف قیمت نباشد، منع کرده است.
 به‌دنبال حساسیت‌های کشورهای غربی به دیدار اخیر هیات‌های سیاسی میان ترکیه و روسیه به سرپرستی معاونان وزرای امورخارجه دو کشور در استانبول، وزارت خارجه ترکیه در بیانیه رسمی مدعی شد رایزنی‌های سیاسی میان دو کشور به سرپرستی «سدات اونال» معاون وزیر خارجه ترکیه و «سرگئی ورشینین» معاون وزیر خارجه روسیه برگزار شد. در این رایزنی‌ها علاوه بر روابط دوجانبه، اصلاحات سازمان ملل، اجرای توافق‌نامه غلات استانبول، وضعیت اوکراین، سوریه و سازوکار سازمان ملل در خصوص کمک‌های انسان‌دوستانه فرامرزی، موضوع لیبی، خاورمیانه و شرق مدیترانه و موضوعات مربوط به اجرای توافق‌نامه غلات استانبول و اهمیت تداوم ابتکاری که تضمین‌کننده ارسال بیش از ۱۳میلیون تن غلات به بازارهای جهانی از طریق دریای سیاه و تسهیل صادرات غلات و کود روسیه است مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
طرفین همچنین بر اهمیت بازگشت به مذاکرات برای یافتن راه‌حلی عادلانه و پایدار و پایان یافتن هرچه سریع‌تر جنگ تاکید کرده‌اند.

محمود فاضلی
انتهای پیام/