به گزارش نصر، هر چند در ذات خود نشان از اشراف مدیریت شهری به اهمیت معابر و کوی های تاریخی تبریز در نزد شهروندان و به عنوان ظرفیتی برای توسعه گردشگری شهری دارد، اما مطالبه دیرینه ضرورت ورود جدی شهرداری به صیانت از بناهای تاریخی این کهن شهر به عنوان میراث پیشینیان را برای ما و آیندگان تکرار می کند.
نکته جالب اینکه رضا جانفشان نوبری، شهردار منطقه تاریخی هشت تبریز، چرایی اقدام به کف سازی و سنگفرش کردن دالان میرزا رضا را وجود ۲ بنای تاریخی معروف، خانه ارفع الملک جلیلی، شهردار خوشنام تبریزی و حمام خان، در ابتدا و انتهای این کوچه اعلام کرده است.
تامل در این نکته، از یک سو موجب امیدآفرینی در بین شهروندان به دلیل اهمیت یافتن میراث تاریخی تبریز و تبریزیان در نزد مدیران شهرداری است و از سوی دیگر این سوال را در اذهان تداعی می کند که چرا شهرداری ابتدا نسبت به تملک و مرمت خانه در حال فرو ریزی ارفع الملک جلیلی و مرمت حمام تاریخی «خان» در دالان میرزا رضا اقدام نمی کند.
اهمیت این موضوع به ویژه زمانی دو چندان می شود که با استناد به اظهارات شهردار منطقه هشت تاریخی تبریز بگوییم که دالان میرزا رضا، اهمیت تاریخی خود را مدیون وجود ۲ بنای یاد شده، خانه شهردار تبریز در دهه ۱۳۱۰ شمسی و حمام قدیمی خان، به عنوان مشتی از نمونه بناهای تاریخی موجود در این کوچه است.
البته ناگفته نماند که بنای شمالی ابتدای دالان میرزا رضا نیز در زمره آثار تاریخی تبریز است، اما چون بنای روبرویی آن، خانه ارفع الملک جلیلی، به رغم پرداخت های رسانه ای متعدد و انتقاد بی شمار شهروندان و مسوولان از کوتاهی شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در تملک و مرمت آن در سال های گذشته، همچنان در تب بی مهری می سوزد، اقدام لازم برای شناسایی این بنای گمنام نیز انجام نشده است.
البته شهرداری تبریز همواره در پاسخ به انتقاد افکار عمومی از کوتاهی آن در تملک و مرمت خانه تاریخی میرزا رضا ارفع الملک جلیلی، شهردار خوشنام تبریز در دهه ۱۳۱۰ شمسی و بانی ساخت عمارت تاریخی «ساعت» این شهر، اعلام کرده که این کار، وظیفه اداره کل میراث فرهنگی استان است، اما همه می دانند که این اداره کل از چنان بودجه ای برای تملک و مرمت خانه ارفع الملک برخوردار نیست.
از همین روست که ایرج شهین باهر، شهردار قبلی تبریز، بارها اعلام کرد که شهرداری نسبت به تملک و مرمت این خانه تاریخی که سردر سنگی آن نماد شکوه و عظمت معماران و سنگ تراشان ایرانی سده حاضر است، اقدام می کند؛ وعده ای که در طول چهار سال مدیریت وی عملی نشد.
از سوی دیگر حمام تاریخی «خان» (خان حامامی) در انتهای «دالان میرزا رضا» نیز این روزها معطل یکی دو میلیارد تومان اعتبار است تا حداقل طاق تخریب شده آن در دهه ۱۳۸۰ شمسی برای بازسازی و مرمت کامل بنا، مرمت و از تداوم تخریب کل این بنای تاریخی جلوگیری شود.
هر چند شهردار منطقه هشت شهرداری تبریز اعلام نکرده که طرح کف سازی و سنگفرش کردن دالان تاریخی «میرزا رضا» در محله «قره باغی ها» چقدر هزینه دارد، اما بدیهی است که با هزینه آن حداقل می توان نسبت به مرمت ۲ بنای تاریخی واقع در این کوچه اقدامات اساسی کرد.
در این میان، اشاره به این نکته نیز خالی از لطف نیست که تملک و مرمت ۲ بنای تاریخی دالان میرزا رضا با مشکل رایج بناهای تاریخی، موسوم به تعدد و تکثر وراث، مواجه است که حل آن کار بسیار دشوار، اما شدنی است؛ زیرا چشم پوشی از صیانت و احیای میراث تاریخی، با هر توجیه و استدلالی، برای شهروندان پذیرفتنی نیست و آنان می گویند این وظیفه مدیریت شهری و نهادهای مربوط از قبیل اداره کل میراث فرهنگی و تشکیلات قضایی است که در هم افزایی با همدیگر، برای حفظ اماکن تاریخی به عنوان هویت فرهنگی و تاریخی ساکنان شهر بکوشند.
امید که شهرداری تبریز که کارنامه خوبی در تملک و مرمت بناهای تاریخی در دوره شهرداران اسبق این شهر، به ویژه علیرضا نوین، دارد و خانه های تاریخی مهم و شناخته شده ای چون ختایی، علی مسیو، نیکدل و کلکته چی را تملک و احیا کرده است، در دوره شهرداری یعقوب هوشیار نیز با ادامه این روند، برگ های دیگر بر کتاب نحیف صیانت از بناهای تاریخی اضافه کند.
«دالان میرزا رضا »، همان گونه که از نامش بر می آید، تداوم بازار تاریخی بزرگ تبریز و زمانی سرپوشیده بوده است که بعدها در اثر توسعه ساخت و ساز، سقف آن تخریب شده و به شکل کوچه در آمده است.

این کوچه تاریخی از سمت غرب به خیابان دانشسرا و میدان دانشسرا، میدان «مشق» قدیم که روس های تزاری در عاشورای ۱۲۹۰ شمسی ثقه‌الاسلام و هفت تن از مشروطه خواهان تبریز را در آنجا به دار زدند، و از سمت شمال به محله تاریخی دیگری موسوم به «دمشقیه» (گوموش قیه) منتهی می شود.
انتهای پیام/