به گزارش نصر، زاد روز امام رضا (ع)را کُلینی صاحب اصول کافی، و دیگر مورخان در سال ۱۴۸قمری و به قولی ۱۵۳ قمری نقل کردهاند و تاریخ شهادت امام رضا (ع) را عده‌ای از مورخان در سال های ۲۰۲  و ۲۰۳ قمری در آخرین روز ماه صفر روایت کرده‌اند. مدت امامت امام رضا(ع) ۲۰  سال بوده است دوره امامت امام رضا (ع) با خلافت هارون عباسی (۱۰ سال)، محمد امین (حدود ۵ سال) و مامون عباسی (۵ سال) همزمان بوده است. امام هشتم تا پیش از سفر به خراسان، در مدینه زندگی می‌کرد. در سال ۲۰۰ یا ۲۰۱ق به دستور مأمون به مرو رفت و با تهدید و به اکراه ولایتعهدی او را پذیرفت.
حجت الاسلام جواد نعمتی، استاد حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: شیعیان از قرون اولیه در شهر خراسان حضور داشتند و اکثریت شیعیان از یاران و شاگردان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بودند از جمله اشخاصی که در خراسان حضور داشتند جد شیخ طوسی، جعفر بن زیاد احمر عوفی و از  دیگر بزرگان شیعه مانند محمد بن قاسم بن علی از نسل امام حسین(ع) که هنگامی که در خراسان اقامت گزیدند حدود ۴۰هزار نفر از او پیروی می کردند و با بررسی این روایات معلوم می شود که یک جریان شیعه گری خاصی در خراسان وجود داشته است.
وی افزود: بعد از شهادت امام حسین (ع)گروه های مختلف شیعه مانند علویون برای خونخواهی امام حسین(ع) قیام کردند مامون یکی از خلفای عباسی که حکومت او با امامت و ولایت امام رضا(ع) همزمان بوده است وی تلاش می‌کند که قیام‌های مختلف شیعه را کنترل و به نفع حکومت مصادره کند و فعالیت‌های امام را محدود کرده و توجه شیعیان را به حکومت بنی عباس جلب کند. بنی عباس با شعار هایی مانند اینکه حقانیت آل محمد(ص) را برمی‌گردانند و رضایت خاندان پیامبر را کسب می‌کنند به حکومت رسیدند ولی بعد از رسیدن به حکومت ظلم و ستم هایی که به اهل بیت علیهم السلام می کردند کم تر از بنی امیه نبود.
نعمتی بیان کرد: چرا مامون امام رضا(ع) به ولایتعهدی دعوت می کند؟ نخستین دلیل آنست که اگر امام دور از حکومت باشد به ولایت و امامت دعوت می کند و این یعنی مخالفت با حاکمیت عباسی است دلیل دوم به گمان خود این است که امام مردم را برای تثبیت حکومت من خواهد کرد و دلیل سوم عبارت است از اینکه اگر امام ولیعهد من باشد مقامش از من پائین تر خواهد بود و دلیل چهارم بخاطر اینکه مردم اهل بیت (ع) را اشخاص مقدس و الهی می‌دانند با پذیرش این مردم فکر می‌کنند که خاندان پیامبر به دنبال مال و مقام دنیوی هستند. و امام با درک این موضوع این مسئولیت را نپذیرفتند و برای اینکه به مردم بفهماند که به اجبار می روند با این اعمال روشنگری ایجاد می کند.
وی ادامه داد: بعد از آمدن به خراسان امام را از مسیرهایی عبور می دهند که شیعیان نباشند ولی شیعیان با شنیدن اسم امام از مسیرهای دور و نزدیک به استقبال می‌آمدند. وقتی امام به خراسان رسیدند مسئولیت ولیعهدی را قبول نکردند و با اجبار پذیرفتند ولی شرایطی را مطرح کردند که در امورات سیاسی و عزل و نصب دخالت نکنند و این حاوی پیام است که این مقام به من تحمیل شده است.
استاد حوزه و دانشگاه، خاطر نشان کرد: مامون در پی این بود که مقام امام را تنزُّل بدهد و با تشکیل جلسات مختلف با سران ادیان و مذاهب دیگر در صدد این بود که امام را در برابر این افراد ناتوان گردد ولی برخلاف تصور آن ها امام با تسلطی که در متون ادیان دیگر داشت با زبان خودشان صحبت می کرد و این قدرت علمی و اجتماعی امام باعث این می شد که در مقابل امام تعظیم بکنند و جایگاه امام بیش تر تثبیت می شد و مامون هنگامی که صلابت را  دید و دانست که نمی تواند با امام مقابله بکند نقشه شهادت امام را کشید و با زهر امام رضا علیه السلام را به شهادت رساند
انتهای پیام/