روز جهانی پیشگیری از خودکشی که همه ساله در ۱۰ سپتامبر (۱۹ شهریور) در سراسر جهان برگزار می‌شود. این روز برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به خودکشی و پیشگیری از آن در نظر گرفته شده‌ است.
«مجمع جهانی پیشگیری از خودکشی» (IASP) با همکاری «سازمان بهداشت جهانی» (WHO) و «فدراسیون جهانی سلامت روان» این روز را برگزار می‌کنند. سازمان ملل متحد یک «سیاست‌نامه پیشگیری از خودکشی» را در دهه ۱۹۹۰ منتشر کرد که بسیاری کشورها از آن برای پیشگیری از خودکشی پیروی می‌کنند.
خودکشی توسط نزدیک به یک میلیون نفر در جهان، زنگ خطر بحران انسانی را به صدا درآورده است. داده‌های آماری «سازمان بهداشت جهانی» نشان می‌دهد سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر در جهان بر اثر اقدام به خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. با این حال، برآوردهای جانبی بیانگر آن است که تعداد موارد اقدام به خودکشی که به مرگ فرد منتهی نمی‌شود، ۲۰ برابر بالاتر از آمار موارد منتهی به مرگ است.
به بیان آماری، در سراسر جهان سالانه ۱۶ میلیون نفر «فکر خودکشی» به سرشان می‌زند. به این ترتیب، هر سال تقریبا ۰.۰۱ درصد از مردم جهان بر اثر خودکشی جان‌شان را از دست می‌دهند، اما حدود ۰.۲ درصد از مردم جهان مقدمات خودکشی را برای خود فراهم می‌کنند.
خودکشی در سال ۲۰۱۵، چهاردهمین علت مرگ زنان و هفتمین علت مرگ مردان در آمریکا بود. علاوه بر این، خودکشی دومین عامل مرگ و میر برای جوانان ۱۵ تا ۳۴ ساله و سومین علت مرگ برای افراد بین ۱۰ تا ۱۴ سال به شمار می‌رفت؛ روندی که در دیگر کشورهای مرفه رو به فزونی است.

نرخ مرگ و میر ناشی از خودکشی در اروپا و آمریکا 
مردم کشورهای شمال اروپا به خودکشی شهرت دارند اما مطابق نقشه زیر، داده‌های «سازمان بهداشت جهانی»  از سال ۲۰۱۲ نشان می دهد اگر بخشی از اروپا به خودکشی شهرت داشته باشد، آن بخش اروپای شرقی است. (اعداد زیر نرخ خودکشی را سالانه و به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر نشان می‌دهد.)

 
نرخ مرگ‌ومیر ناشی از خودکشی در ایالات متحده نیز قابل توجه است. در سال ۲۰۱۵، خودکشی چهاردهمین علت مرگ زنان و هفتمین علت مرگ و میر مردان در این کشور بود. علاوه بر این، خودکشی دومین عامل مرگ و میر برای جوانان ۱۵ تا ۳۴ ساله و سومین علت مرگ برای افراد بین ۱۰ تا ۱۴ سال بود.
از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۰، نرخ خودکشی در میان آمریکایی‌های ۳۵ تا ۶۴ ساله تقریبا ۳۰ درصد افزایش یافت
از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۰، نرخ خودکشی در میان آمریکایی‌های ۳۵ تا ۶۴ ساله تقریبا ۳۰ درصد افزایش یافت. مهمترین افزایش بین زنان ۶۰ تا ۶۴ ساله بود که نرخ آن ۶۰ درصد افزایش یافت، سپس مرگ و میر مردان در ۵۰ سالگی افزایشی ۵۰ درصدی را تجربه کرد.
البته تفاوت قابل توجهی در میزان خودکشی در ایالت‌های مختلف ایالات متحده وجود دارد به طوری که مونتانا با بیشترین خودکشی (۲۸.۹ در هر ۱۰۰ هزار نفر) در رتبه نخست و واشنگتن دی سی (با ۶.۴ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر) در جایگاه آخر است.

 
مردان یا زنان جهان: کدام یک  بیشتر در معرض خودکشی قرار دارند؟
همان‌گونه که نمودار زیر نشان می دهد، نرخ خودکشی در جهان بسیار متفاوت است. این اینفوگرافیک با استفاده از تخمین‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد، نرخ خودکشی برای مردان در بیشتر کشورها به طور قابل توجهی بالاتر است.
از ۱۵ مورد بررسی شده در اینجا، روسیه و آفریقای جنوبی با ۳۸.۲ و ۳۷.۹ مورد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در سال ۲۰۱۹، بالاترین میزان را در بین مردان دارند. برای زنان، کره جنوبی و هند با ۱۳.۴ و ۱۱.۴ بالاترین نرخ‌ها را دارند.

 
خودکشی؛ دلایل و راهکارها
آنچنان که مراجع و گزارش‌های رسمی نشان می‌دهند، عوامل مختلفی می‌توانند در نرخ خودکشی در جوامع و تفاوت این نرخ در جوامع گوناگون دخیل باشند که عبارتند از؛ «وضعیت مالی شخص»، «وضعیت عمومی اقتصادی»، «سطح سواد»، «جنسیت»، «جغرافیا»، «میزان فشار کاری»، «اعتیاد به مواد مخدر و الکل»، «رنگ  باختن معنویت»، «بیماری» و «سطح دسترسی به اسلحه».
فقر و تنگدستی یکی از شایع‌ترین دلایل اقدام به خودکشی است. به عنوان نمونه بالاترین نرخ خودکشی در جهان به کشور آفریقایی «لسوتو» اختصاص دارد. در این کشور، در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۷۲.۴  نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت بر اثر اقدام به خودکشی جان خودشان را از دست داده‌اند. مردم «لسوتو» بسیار فقیر هستند، اما فقر تنها عاملی نیست که بر نرخ بالای خودکشی اثر می‌گذارد.
برای کسانی که اصرار دارند خودکشی را تنها به وضعیت اقتصادی کشورها ربط بدهند، کره‌جنوبی یک مثال نقض بزرگ است
اما برای کسانی که اصرار دارند خودکشی را تنها به وضعیت اقتصادی کشورها ربط بدهند، کره‌جنوبی یک مثال نقض بزرگ است. «کره‌جنوبی» چهارمین کشور با بیشترین تعداد موارد منجر به مرگ بر اثر خودکشی در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است. در این کشور، در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۲۸.۶ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، بر اثر اقدام به خودکشی جان‌شان را از دست داده‌اند.
بر مبنای اقتصادیِ صرف، کره‌جنوبی یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است. تولید ناخالص داخلیِ اسمی این کشور حدود ۱.۸ تریلیون دلار (در جایگاه دهمین اقتصاد بزرگ جهان) است و درآمد سرانه شهروندان این کشور هم حدود ۳۵ هزار دلار برآورد می‌شود. ژاپن نیز وضعیتی مشابه کره جنوبی دارد و در سال ۲۰۱۹ که کره جنوبی در رتبه سوم خودکشی قرار داشت، ژاپن در جایگاه پنجم ایستاده بود.
حال این پرسش نیز مطرح می شود «چرا خودکشی در کشورهای مرفه رو  به افزایش است؟» طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، آمار خودکشی در کشورهای پیشرفته و مرفه بسیار گسترده‌تر از کشورهای فقیر است که یکی از مهمترین دلایل آن رسیدگی  نکردن به سالمندان و کاهش امید به زندگی بر اثر سالخوردگی است چرا که همواره احتمال خودکشی با افزایش سن افزایش می‌یابد، بنابراین میزان خودکشی در کشورهایی با میانگین بالای امید به زندگی، بیشتر است.
همه‌گیری کووید-۱۹  نیز طی چند سال اخیر یک چالش بزرگ  برای سلامت روان در سراسر جهان ایجاد کرده‌ است. این بحران با ایجاد تاثیرات شدید بر روان افراد، منجر به رفتارهای خودکشی شده‌است. مطالعات مختلفی ارتباط بین شروع شیوع کووید-۱۹ و بروز اختلال در سلامت روان افراد جامعه را بررسی کرده‌اند و مشخص شده که شیوع این ویروس باعث اختلالاتی مانند ترس، تنهایی، نگرانی، مشکلات خانوادگی و استرس پس از سانحه شده‌ است.
بیان این نکته ضروری است، کسانی که خودکشی می‌کنند از اختلال روانی رنج می‌برند که اگر به موقع تشخیص داده شود، می‌توان از حاد شدن مشکل جلوگیری کرد. باید ابتدا نشانه‌های خودکشی و راهکارهای درمانی را شناخت.
خودکشی نشانه‌هایی دارد که هر فردی به عنوان عضوی از اعضای جامعه انسانی وظیفه دارد آنها را بشناسد. فقدان مهارت‌های لازم و شناخت نداشتن ممکن است باعث شود افراد براحتی و بدون توجه به فردی که علامت‌ خودکشی دارد، از کنار او گذر کنند.
در این میان نقش رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی و آموزشی در پیشگیری از خودکشی بسیار پررنگ  است. ضمن اینکه ضرورت مراقبت روانی از جوانان و نوجوانان، تعامل و فعالیت‌های اجتماعی و نیز تقویت معنویت (همانند حرام بودن خودکشی در اسلام) بخشی از راهکارهایی است که کارشناسان این حوزه برای مقابله با خودکشی پیشنهاد می‌کنند.

سیده مریم سیدان
انتهای پیام/