نصر: هر سال در نیمه ی مرداد پس از اعلام‌نتایج اولیه ی کنکور و مشخص شدن نمرات و رتبه های داوطلبان،مرحله ی حساسی بنام‌ انتخاب رشته آغاز  می شود که جزو  دغدغه های مهم و شاید نگرانی های  داوطلبان‌ورود به دانشگاه و خانواده های آنهاست.

در نظام سنجش و گزینش دانشجو در ایران ؛انتخاب رشته از جمله مرحله های حساس فرایند ورود دانش آموزان کشورمان به دانشگاه است که داوطلبان و خانواده های آنها در تکاپوی پشت سر گذاشتن بهتر این‌ مرحله هستتد.بر اساس آمار  موجود ،یکی از چندین عامل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی ما ،عدم وجود مهارت و توانایی و علاقه ی کافی دانشجویان در رشته ی تحصیلی خود است که علاوه بر نقش منفی در توسعه ی نیروی انسانی ماهر ، بی ارتباط با مقوله ی انتخاب رشته هم‌نیست.چرا که بی اطلاعی در این امر منجر به ورود داوطلبان به رشته هایی می شود که چندان همخواتی با روحیه و توانایی اشخاص نداشته و چه بسا فرصت های بهتری را هم‌که می توانستند داشته باشند از دست داده اند.آمار انصراف از تحصیل و تغییر رشته ی تحصیلی در مقاطع بالاتر دانشگاهی  هم‌یکی دیگر از نتایج کم  دقتی در انتخاب رشته ی تحصیلی دانشگاهی است که زیان های قابل توجهی را بر بودجه ی عمومی کشور و به مقوله ی تربیت نیروی انسانی  متخصص  تحمیل کرده و نقش آتی فارغ التحصیلان دانشگاهی در شتاب توسعه ی کشور را سد میکند.  در کشور های توسعه یافته که حرکت برنامه محور دارند، ترسیم یک‌نقشه ی جامع و با ثبات برای مشاغل و تخصص های مورد نیاز و ارائه ی تصویر روشن همراه با امنیت شغلی موجب انتخاب های بدون ابهام برای ورود به مراکز آموزشی و کسب مهارت های لازم برای رشته های مختلف شده و افراد را متناسب با استعداد های فردی به سمت جایگاه مناسب شغلی هدایت میکند که خود موجب رضایت شغلی و بهره وری نیردی انسانی بعنوان اهرم کارا برای  پیشرفت آن جامعه  میگردد. متاسفانه در کشور ما چنین پیش بینی هایی صورت نمی گیرد و ما نمی دانیم در سالهای آینده در رشته های مختلف شغلی  چه تعداد فارغ التحصیل نیاز داریم و ارگان اصلی متولی یعنی وزارت کار و رفاه و تامین‌اجتماعی خود از سردرگم‌های اصلی کابینه  در انجام‌ وظایف محوله است.از همین رو ست که مقوله ی انتخاب رشته ی دانشگاهی  بعنوان یک‌نگرانی برای  خانواده ها ی کنکوری ها و  جوانان‌ و نیز در سطحی از برنامه ریزی های کلان کشور به  مسئله ای مهم  تبدیل شده است.این‌روز ها که به زمان اعلام‌نتایج‌ اولیه ی کنکور ۱۴۰۱ و آغاز فرایند انتخاب رشته نزدیک می شویم ضرورت پرداختن به این‌مسئله ی مهم‌دو چندان می شود. باید اذعان کرد که.فرایند انتخاب رشته ی صحیح با کمی دقت در شیوه نامه ی اعلامی در دفترچه ی سازمان‌سنجش می تواند توسط خود داوطلب و بدون نیاز به صرف هزینه و احیانا افتادن در دام برخی افراد و موسسات با تبلیغات به دور از واقعیت و گاها بدو ن صلاحیت و مهارت؛  توسط خود داوطلب بطور  کامل اجرا شده و منجر به یک‌انتخاب صحیح گردد.  لازم‌است داوطلبان فقط در مورد ماهیت برخی رشته ها ی دانشگاهی و آینده ی تحصیلی و شغلی آنها از افراد آگاه   اطراف خود ،مشورت بخواهند.    
در  نظام‌انتخاب رشته فعلی برای ورود به آموزش عالی در ایران تا حدودی عدالت محور و استعداد محور رعایت شده  است، چرا که گزینش دانشجو بر اساس دو محور یکی  نمرات کسب شده و دوم علاقه مندی داو طلبان برای رشته هاتعیین شده و با رعایت چند نکته ساده میتوان یک‌انتخاب رشته ی بی نقصی را انجام داد .الا ایحال جهت استفاده ی عموم داوطلبان و علاقه مندان در این جا به اجمال به  اهم نکات اشاره می کنیم تا داوطلبان عزیز و خانواده های محترم با رعایت این‌موارد ،این‌مرحله را هم با خیالی آسوده به  خوبی پشت سر بگذارند و شاهد حضور  آگاهانه ی دانش آموزان عزیزمان در رشته های دانشگاهی باشیم . ۱) هر داوطلب امکان انتخاب ۱۰۰ کد رشته ی تحصیلی را دارد که تقریبا  تمام خواسته ها و علایق داوطلبان  را درباره ی  رشته ها و دانشگاه  را در بر می گیرد ۲) هر داوطلب به شرط مجاز بودن در کارنامه ی اولیه میتواند دوره های مختلف تحصیلی اعم‌از روزانه دانشگاه ها ی دولتی،آموزگاری و دبیری دانشگاه فرهنگیان با شعبات متعدد در سراسر کشور و رشته های دارای مصاحبه که اصطلاحا به آنها نیمه متمرکز هم‌گفته می شود و متولی برگزاری آنها وزارت خانه ها و نهاد های دیگر اداری و حاکمیتی است(.تمامی دوره های فوق جزو آموزش رایگان محسوب می شوند)و.دوره های دیگری همچون ،،نوبت دوم ،پردیس ها،دانشگاه پیام‌نور،مراکز غیر انتفاعی(همگی این دوره ها دارای شهریه هستند) را در بین ۱۰۰ امکان و  فقط بر اساس الویت علاقه درج‌کند.تاکید می کنیم مهمترین معیار چیدمان و ردیف کردن رشته ها ،میزان علاقه و ترجیح داوطلبان بوده و نه چیز دیگر که همین موضوع این‌انتخاب ها را به مراتب منطقی  کرده است ۳) توصیه می شود داوطلبان عزیز از هم‌اکنون در باره ی رشته های دانشگاهی وگرایش های آنها و دروس مربوط و لازم برا ی رشته هاو امکانات  دانشگاه ها و موقعیت حغرافیایی آنها تحقیق کرده تا به یک آگاهی نسبی برسند و کار را به فرصت محدود انتخاب رشته موکول ننمایند ۴) بر اساس اعلام‌رسمی سازمان‌سنجش درصد قابل توجهی از ظرفیت رشته ها به داوطلبان بومی آن‌منطقه داده شده است.یعنی مثلا برای ورود به  رشته ی مهندسی برق نوبت دوم دانشگاه صنعتی سهند تبریز شانس ساکنان‌استان‌ما بیش از دیگر استان هاست که داوطلبان ضروری است این مورد را مد نظر داشته باشند.۵) به داوطلبان عزیز توصیه می شود در انتخاب شهر دانشگاهی حتما از مشورت اولیاء محترم استفاده کنند تا یک‌دوره تحصیل موفقی را پیش رو داشته باشند.۶) علاوه بر رشته های با آزمون ،در سالهای اخیر دانشگاه ها برای رشته های زیادی  بدون‌آزمون  و صرفا با توجه به معدل و سوابق تحصیلی پذیرش می کنند که داوطلبان عزیز اگر مایل بودند این رشته ها را هم انتخاب میکنند۷) اگر داوطلبی مایل به انتخاب چندین رشته متفاوت مثلا مهندسی و زبان و هنر و باهم...باشد همه ی انتخاب ها را در یک برگه ی واحد انتخاب رشته درج و به صورت اینترنتی در سایت سنجش ارسال خواهد کرد.یعنی برای هر داوطلب جهت درج هر نوع رشته ی انتخابی فقط یک برگه ی انتخاب رشته در نظر گرفته می شود ۸) مطابق آیین نامه ی تحصیل رایگان اگر داوطلبی یک رشته روزانه را انتخاب و پذیرفته شود در صورت انصراف و عدم‌ثبت نام،سال بعد مجاز به انتخاب رشته های روزانه نخواهد بود،فقط رشته های رایگان و روزانه این محدودیت را دارند ۹) در انتخاب رشته سراسری مقادیر نمره و رتبه در زیر گروه های آموزشی و در سهمیه ی ثبت نامی هم می تواند معیار مناسبی برای شناخت  کارایی و  شانس موفقیت در آن رشته باشد که  ضروری است به آن هم توجه کنیم. ۱۰) برای رشته های با آزمون‌دانشگاه آزاد اسلامی هم روند انتخاب رشته بعد از اعلام‌شروع از طرف مرکز آزمون آن دانشگاه ،جدا گانه در سایت آن‌مرکز انجام‌ می گیرد .۱۱) شایسته است دانشگاه های استان و تبریز با در نظر گرفتن مشوق های مناسب در جذب رتبه های برتر کنکور در این شهر دانشگاهی فعالیت بیشتری انجام‌دهند.متاسفانه بسیاری از رتبه های خوب ما در استان جذب دانشگاه های پایتخت می شوند که این امر برای استمرار رتبه ی علمی مراکز آموزش عالی استان خبر خوبی نیست.
امید واریم فرایند انتخاب رشته ی کنکور امسال هم با ملاحظات بیان شده و رعایت نکاتی که عرض شد ،به نحو احسن طی شده و شاهد ثمرات  در تربیت نسل متخصص،و مدیران آینده برای کشور عزیزمان باشیم.انشالله.

به قلم محمد باقر واصلی، فعال حقوقی.تبریز
انتهای پیام/