به تبریز سفر کنیم/
بازار تاریخی تبریز، اثری منحصربفرد در میان بازارهای امروزی
1401/04/29 - 16:36 - کد خبر: 69065
نصر: بازار تبریز یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده جهان و جزو زندهترین بازارهای تاریخی ایران به شمار میرود که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار که شامل مجموعهای از ساختارهای مختلف اجتماعی است، در میان بازارهای ایران منحصربهفرد است.
به گزارش نصر، سازههای آجری پیوسته، طاقها و گنبدهای بلند بازار، کثرت تیمچهها، استقرار تعدادی مدرسه و مسجد و سبک طراحی حجرهها، همگی از وجود نمونهای عالی از محیطی تجاری در کنار زندگی اسلامی حکایت دارند. بازار تبریز با بیش از پنج هزار مغازه، دارای تعداد زیادی مسجد و مدرسه و سرا است که از آن جمله میتوان به بازار امیر، بازار حلاجان، راسته کهنه، بازار حاج محمدحسین، صفی، بازار امیر ابوالحسن، سرای حاج میرزا علی نقی، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه و دالان میرزا شفیع اشاره کرد که در این میان تیمچه مظفریه و راسته قیصریه از زیباترین بخشهای بازار هستند.
بازار تبریز با کوچهپسکوچههای متعدد و پیچدرپیچ که سالها تاریخ و خاطره را با خود یدک میکشد، با دیوارهای آجری قدیمی، درهای چوبی قهوهای، مردمان مهربان، بافت سنتی و قدمت طولانی، گردشگران زیادی را در طول سال به شهر تبریز میکشاند. پس اگر گذرتان به این بازار افتاد، ضمن قدمزدن و لذتبردن از معماری جذاب آن میتوانید کالاهای درجه یک و عالی مانند محصولات چرمی، پارچه، فرش دستباف، آجیل، صنایع دستی و ... را با قیمتهای خوب و مناسب تهیه کنید.
معرفی بازار تبریز
بازار سرپوشیده تبریز با مساحتی بالغ بر یک کیلومتر مربع، وسیعترین مجموعه بههمپیوسته آجری در دنیا است که از ۵,۵۰۰ حجره، ۲۰ راسته، ۲۵ تیمچه و ۳۵ سرا، مدرسه، حمام، مسجد و کاروانسرا تشکیل شده است و از نظر قرارگیری همه این بخشها در کنار هم، در میان بازارهای ایران همچون نگینی میدرخشد. این بازار که از جاهای دیدنی تبریز محسوب میشود، در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و در سال ۱۳۸۹ بهعنوان بخشی از شاهراه ابریشم و بزرگترین سازه مسقف جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
بهطور کلی، ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی ﺑﺎزار تبریز شامل ﺟﻤﻊآوری، ﺗﻮزﻳﻊ و ﺧﺮدهﻓﺮوشی میشود. اجناس مختلفی در این بازار به فروش میرسد که مهمترین آنها فرش دستباف، کیف و کفش چرم، محصولات گیاهی و دارویی، ادویه، پارچه و... است که بیشتر حالوهوای بازارهای سنتی را دارد و در آن از وسایل پیشرفته امروزی مثل موبایل و کامپیوتر خبری نیست.
با توجه به اینکه مسجد جامع و مدارسی نظیر مدرسه صادقیه در این بازار وجود دارند، در مناسبتهایی همچون ایام نوروز یا عزاداری رمضان و محرم، کارکردهای اقتصادی بازار به حاشیه میروند. بازار تبریز با فرارسیدن ماه محرم سیاهپوش میشود و اغلب بازاریها از هشتم تا دوازدهم محرم مغازههای خود را میبندند. تیمچه مظفریه بهعنوان مرکز اصلی عزاداریها، پذیرای بیشترین تعداد دستههای عزاداری است. در کنار عزاداری، اهالی بازار به پخش نذریهایی مثل چای، خرما، کلوچه و ... بین عزاداران حسینی میپردازند. آیین عزاداری در بازار تبریز در فهرست آیینهای ملی ثبت شده است.
قدمت بازار تبریز
قدمت بازار تبریز دقیقا مشخص نیست؛ با این حال، جهانگردان زیادی از ابن بطوطه و مارکوپولو گرفته تا یاقوت حموی، گاسپار دروویل، ژان شاردن، جملی کاردی، حمدالله مستوفی و غیره که از سده چهارم هجری قمری تا عصر قاجار از آن دیدن کردهاند، علاوه بر تمجید بازار تبریز، اطلاعاتی درباره آن ارائه دادهاند. از آنجا که شهر تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و بهتبع آن کاروانهای زیادی از نقاط مختلف دنیا از آن عبور میکردند، بازار تبریز از رونق بسیار خوبی برخوردار بود و یکی از مهمترین مراکز داد و ستد آن روزگار به حساب میآمد و چنان اهمیتی داشت که دروازههای این بازار بهعنوان دروازههای اصلی شهر محسوب میشدند.
نقاشیهایی از دوران سلجوقی وجود دارد که طبق آنها، بازاری در محل کنونی بازار تبریز قرار داشت که در عصر ایلخانی و با انتخاب تبریز بهعنوان پایتخت، این بازار شهرت زیادی پیدا کرد و این رونق تا دوره صفویه تداوم یافت؛ بهطوری که از شهرهای مختلف برای داد و ستد به این بازار میآمدند. بازار تبریز در طول تاریخ طولانی خود دستخوش حوادث مختلفی نظیر زلزلههای تخریبکننده (زلزله سال۱۱۹۳ هجری قمری) قرار گرفته و هر بار نوسازی و مرمت شده است. در واقع قدمت بازار کنونی تبریز به اواخر زندیه و عصر قاجار برمیگردد.
بازار تبریز کجاست؟
بازار تبریز از غرب به مسجد جامع مشرف است و از شرق به عالی قاپو و از شمال به بخشهایی از رودخانه میدان چایی منتهی میشود. بخش زیادی از مساحت بازار در جنوب میدان چایی و در فاصله بین خیابانهای شهدا، دارایی، چایکنار، فردوسی، شهید مطهری و جمهوری اسلامی قرار دارد.
انتهای پیام/