دوم اسفند درست در ساعاتی که ۱۹۴ سال پیش عهد نامه ننگین ترکمن چای در روستایی به همین نام با خیانت امپراطور روس با فتحعلی شاه در آذربایجان ما منعقد می شد هواپیمای اف ۵ نیز در تبریز سقوط می کرد و دو نفر از خلبانان قهرمان ما جان می باختند که از این پس در تاریخ معاصر آذربایجان این حادثه نیز به دلیل رشادت و ایثار و از جان گذشتگی خلبانانی که برای کاستن از خطرات احتمالی جان خود را در طبق اخلاص گذاشتند و به ملت فهیم ما هدیه کردند ماندگار خواهد شد و متاسفانه این هواپیما های اف پنج تکنولوژی ۶۰ سال پیش را دارد و به دلیل فرسودگی و گذشت زمان باید نوسازی یا جایگزین شوند.
با این حال این حادثه در تبریز درست مصادف با تحمیل قرار داد خفت اور ترکمن چای بود. بخش های زیادی از ایران که امروز کشور ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان و ترکیه نامیده می‌شود، با این قرارداد از ایران بزرگ جدا کردند.

 

حاکمیت ایران بر دریای خزر محدود و حق قضاوت کنسولی به روس ها داده شد. ۱۴ سال قبل از ترکمن چای، قرارداد ننگین دیگری در قفقاز به نام گلستان با روسیه متجاوز بسته شد  که ۲۲۰ هزار کیلومتر دیگر از سرزمین خاکی و آبی ایران که امروز در خاک کشورهای روسیه، گرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان قرار دارد به یغما بردند و ایران از حاکمیت و دسترسی بخشی از دریای سیاه کلا محروم شد.
تاریخ خیانت روس ها به ایران عزیز ما یکی دو تا نیست و تا این برجام ادامه دارد که اگر فهرست گرفته شود هزاران خیانت و خباثت روسها در طول تاریخ همسایگی در تاریخ ثبت و ضبط شده که متاسفانه رسانه های  دولتی و ملی رغبت چندانی برای یادآوری این حوادث تلخ و آگاهی نسل جوان از خود نشان نمی دهند. ولی در دوم اسفند تلخ تبریز وقایع خونبار و تلخی در گذشته رخ داده که بررسی زوایای تاریخی انها به خصوص  رخداد بزرگی به اندازه ابعاد ناخوشایند تحمیل قرارداد شوم ترکمن چای مجال بیشتری می طلبد و در بضاعت علمی نویسنده‌ی این سطور نیست و چه بسا گروه تاریخ دانشگاه تبریز هم تحرک چندان علمی و تحقیقی در این زمینه ها ندارد.
با این حال درس تاریخی از عدم اعتماد به دسیسه ها و خیانت ها و تجاوزات آنها را نگرفته ایم در حالیکه حافظه تاریخی ما مشحون از پند و عبرتها و نمک نشناسی و رسم نشناسی همسایه شمالی است.

محمد فرج پور باسمنجی
انتهای پیام/