به گزارش نصر، یوسف غفارزاده روز دوشنبه در گفت و گویی درباره مشکلات و چالش های پیش روی صنعت آب استان افزود: متاسفانه سازه های آبی و سدهای تعریف شده در سطح کشور و به تبع آن آذربایجان شرقی در ۴۰ سال گذشته بیشتر از منابع مالی و اعتبارات موجود بوده است، ضمن اینکه منابع اختصاص یافته برای احداث و تکمیل این طرح ها سال به سال روند نزولی یافته است.
وی درباره وضعیت طرح های نیمه تمام بخش سدسازی استان اضافه کرد: سه چهار سد نیمه تمام در استان داریم؛ سد حاجیلارچای در مرحله آبگیری است و به دلیل اینکه یکی از جاده های موجود استان در محدوده مخزن سد واقع شده، می توانیم ۵۰ درصد مخزن را آبگیری کنیم؛ کاربری این سد برای تامین آب شرب، صنایع و معادن و بخشی نیز برای کشاورزی است.
وی ادامه داد: سد سهند تمام شده و شبکه پایاب آن در حال اجراست و تمام تلاش خود را می کنیم که شبکه را تکمیل کنیم؛ تاکنون ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از این شبکه اجرا شده که باید آن را به هفت هزار و ۵۰۰ هکتار برسانیم؛ کاربری این سد نیز برای تامین آب شرب شهر هشترود و روستاهای اطرف و نیز کشاورزی است.
غفارزاده تشریح کرد: خداآفرین و قیزقلعه سی از دیگر سدهای بزرگ آذربایجان شرقی هستند که عملیات ساخت اولی به طور کامل تمام شده و دومی نیز ۹۶ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و امیدواریم تا چهار پنج ماه آینده قیزقلعه سی نیز به پایان برسد.
وی گفت: عملیات ساختمانی سدهای شهریار (استور) و شهید مدنی (ونیار) در میانه و تبریز نیز پایان یافته و آماده آبگیری هستند، اما در هر دو مشکل تملک اراضی و جابجایی راه های روستایی در محدوده مخزن وجود دارد که اگر برطرف شود، قابل آبگیری هستند.
وی افزود: سد شهید مدنی به دلیل اینکه در چهار کیلومتری شمال تبریز واقع شده و دریاچه آن ۲۷ کیلومتر طول دارد، از منظر توسعه گردشگری نیز ظرفیت بزرگ و بسیار حایز اهمیتی است و ما نیز به دنبال جذب سرمایه گذار هستیم؛ برآورد پارسال ما برای رفع مشکلات باقی مانده، ۳۰۰ میلیارد تومان بود که امسال به بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان می رسد.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی یادآوری کرد: مخزن سد شهریار در شهرستان میانه نیز ۷۵۰ میلیون مترمکعب ظرفیت دارد و بزرگ ترین سد درون استانی آذربایجان شرقی است که بخش عمده آب آن برای کشاورزی تعریف شده است.
وی گفت: در بخش آب به دلیل اینکه سود و زیان مانند دیگر بخش ها از جمله ساختمان سازی چندان مشخص و َکار نیست، سرمایه گذاری چندانی نمی شود؛ به عنوان مثال برای یکی از شبکه های پایاب استان سه بار آگهی دایم، اما هیچ پیمانکاری رغبت نشان نداد، در حالی که دولت تامین منابع آن را از محل ماده ۵۶ پیش بینی کرده بود.
کاهش ۳۹ درصدی آب مخازن سدهای آذربایجان شرقی
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ادامه داد: در زمان حاضر ۱۳۵ سد کوچک و بزرگ در آذربایجان شرقی وجود دارد که ۷۴ مورد از آنها بالای یک میلیون مترمکعب ظرفیت دارند.
غفارزاده افزود: امسال وضعیت بارش نسبت به سال قبل حدود ۳۰ درصد کاهش دارد و در مقایسه با میانگین درازمدت نیز ۱۵ درصد کاهش نشان می دهد؛ واقعیت این است که تاکنون بارش خوبی را در استان تجربه نکرده ایم و باید امیدوار به ماه های آتی باشیم. 
وی اضافه کرد: در بخش روان آب ها نیز که تابعی از میزان بارش در استان است، حدود ۲۰ درصد در مقایسه با سال آبی قبل کاهش داریم، ضمن اینکه نسبت به متوسط درازمدت نیز با افت ۵۰ درصدی در این بخش مواجهیم.       
وی گفت: تنها ۲۹ درصد مخازن سدهای استان آب دارد که در مقایسه با پارسال ۳۸ درصد کمتر است و دلیل آن نیز کاهش روان آب ها از یک سو و مصرف بیشتر آب سدها در سال گذشته به دلیل وقوع خشکسالی، است. 
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ادامه داد: بدیهی است که در این میان سدهای دارای کاربری تامین آب شرب استان از قبیل علویان، سهند و نهند از اهمیت بیشتری برخوردار هستند و برای ما اهمیت حیاتی دارند؛ امیدواریم که در ماه های آتی ظرفیت مخازن آنها بیشتر شود تا از خرداد سال آینده که مصرف آب شرب در آذبایجان شرقی افزایش می یابد، بتوانیم آب را مدیریت کنیم و قطعی آب نداشته باشیم. 
وی یادآوری کرد: سدهای کوچک نیز با هدف تامین آب کشاورزی روستاها با ظرفیت یک تا پنج میلیون مترمکعب در مناطق مختلف استان پراکنده اند که تامین آب آنها نیز به بارش برف و باران و جاری شدن روان آب در بستر رودخانه ها بستگی دارد و طبیعی است که در شرایط فعلی وضعیت مناسبی ندارند.  
وی در پاسخ به این سوال که آیا سدسازی در استان های همجوار بر کاهش منابع آبی آذربایجان شرقی تاثیر دارد، توضیح داد: اصولا صدور مجوز احداث سد در هر منطقه ای بر مبنای برآوردها از ظرفیت حوضه آبریز انجام می شود و به همین دلیل نیز معمولا در بالادست سدهای ساخته شده یا در دست احداث، مجوز ساخت سد جدید نمی دهند.
وزارت نیرو منابع مالی طرح های اولویت دار بخش آب را تامین می کند 
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی در خصوص وضعیت تامین منابع مالی طرح های بخش آب استان نیز گفت: وزارت نیرو با توجه به اولویت دار بودن طرح، از محل های دیگر از جمله تهاتر نفت در بحث تامین مالی آنها کمک می کند.
غفارزاده افزود: در لایحه بودجه سال آینده بودجه بخش آب نسبت به سال قبل ۱۱ درصد افزایش یافته که رقم چندانی نیست و نمی تواند زمینه ساز تغییرات اساسی در این بخش باشد؛ اما اگر ما به دنبال تامین مالی از محل تهاتر نفت برویم، می توان طرح های نیمه تمام بخش آب را به جایی رساند.
وی اضافه کرد: طرح احداث سد پیغام چای یکی از  طرح های اولویت دار است که عملیات ساخت آن از سال ۱۳۸۵ شروع شده و طرح تامین آب شرب گرمی چای میانه نیز از دیگر طرح هاست که از سال ۱۳۸۲ آغاز شده است.
وی تشریح کرد: متوسط زمان اجرای طرح های سدسازی در سطح کشور و به تبع آن آذربایجان شرقی حدود ۱۵ سال است؛ مشکل اینجاست که طرح های زیادی در این حوزه تعریف کرده ایم، در حالی که تناسب اعتباری برای اجرای آنها وجود نداشته است؛ برای برون رفت از این وضعیت باید از تعریف طرح جدید خودداری و طرح های نیمه تمام موجود را نیز اولویت بندی و منابع مالی مان را بر روی آنها متمرکز کنیم.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی گفت: بر این اساس اولویت ما در سال جاری و سال های آتی تمرکز بر روی تکمیل طرح های سدسازی با کارکرد تامین آب شرب و تکمیل شبکه های پایاب سدهای ساخته شده از قبیل قلعه چای، سهند، توسعه شبکه آبیاری جلفا و خداآفرین و آیدوغموش میانه است؛ این سدها تمام شده و باید با تکمیل شبکه های آبیاری آنها در مسیر استفاده موثر و افزایش بهره وری از آنها قرار بگیریم.
وی افزود: خوشبختانه وزارت نیروی برای طرح های اولویت دار استان در بخش سد و شبکه های پایاب منابع مالی تامین کرده و بر این اساس ما نیز بروی روی اجرای آنها متمرکز خواهیم شد.
اعتبارات بودجه ای برای تکمیل طرح های نیمه تمام بخش آب کفایت نمی کند
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی گفت: ما خیلی روی اعتبارات بودجه برای اجرای طرح های آب حساب نمی کنیم و معقتدم باید به دنبال تامین مالی برای اجرای آنها از محل تبصره های لایحه بودجه باشیم؛ در اینجا ظرفیت هایی وجود دارد که می توانیم چند برابر اعتبارات سالانه مان از آنها بهره برداری کنیم.
غفارزاده درباره وضعیت کنونی سد لیلان چای شهرستان ملکان نیز افزود: این طرح سدسازی با ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی در سال ۱۳۹۳ بر اساس مصوبه هیات دولت در راستای احیای دریاچه ارومیه متوقف شد، اما چون شهر و روستاهای ملکان با مشکل آب شرب مواجه هستند، اکنون با کاربری تامین آب شرب و صنعت قرار است عملیات احداث آن از سر گرفته شود.
وی درباره پیش بینی تنش آبی در تبریز برای تابستان آینده نیز یادآوری کرد: کاهش بارش و حجم پایین اندک آب سدها از جمله سد بوکان به عنوان یکی از منابع اصلی تامین آب کلان شهر تبریز از جمله نگرانی های موجود در این زمینه است؛ البته برای سال آینده سه چهار طرح کوتاه مدت داریم تا از محل اجرای آنها حداکثر تا ۱۰ درصد تامین آب مورد نیاز شهروندان را افزایش دهیم.
وی تشریح کرد: اگر بارش های به این منوال ادامه یابد، سالی سخت خواهیم داشت، اما امیدواریم که شهروندان فهیم تبریز با صرفه جویی پنج تا ۱۰ درصدی در مصرف آب، ما را در گذر از پدیده کم آبی یاری کنند و تنش آبی نداشته باشیم.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ادامه داد: هر چند کمتر از ۱۰ درصد منابع آبی موجود در استان برای تامین آب شرب مصرف می شود، اما مشکل اینجاست که در همه جا نمی توان آب کشاورزی را به بخش شرب اختصاص داد، زیرا استفاه از آب شرب مستلزم رعایت نکات بهداشتی است و تصفیه خانه های ما نیز در نقاط مشخصی استقرار یاقته اند.
وی افزود: آب شرب تبریز از سه منبع سد بوکان به میزان ۶۰ درصد و بقیه از سد سهند و چاه های دامنه شمالی رشته کوه های سهند تامین می شود و تصفیه خانه ها نیز بر این اساس طراحی و ساخته شده اند و نمی توان منابع آب دیگر را به آنها هدایت کرد.
وی اضافه کرد: با توجه به پیگیری های مسمتر استاندار آذربایجان شرقی، امیدوارم به زودی شاهد کلنگ زنی ادامه احداث خط انتقال آب ارس به تبریز باشیم؛ بخشی از منابع مالی مورد نیاز این طرح کلان تامین شده و بقیه اش نیز به دلیل بزرگی طرح، به تدریج و در طول اجرای آن تامین می شود.
غفارزاده گفت: انتقال آب رودخانه مرزی ارس به تبریز و شبستر،  بزرگ ترین طرح آب منطقه شمال غرب است که منابع مالی مورد نیاز آن از تهاتر نفت و فاینانس تامین می شود و امیدواریم در چهار سال آینده تکمیل شود و نیاز آبی تبریز را در یک بازه زمانی ۳۰ ساله برطرف کند.
انتهای پیام/