برای ایران چالشی بزرگ به وجود آمد چرا که ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی با وجود تعهد رسمی، پس از پایان جنگ جهانی دوم حاضر به تخلیه ایران نبود و  از فرقه دموکرات آذربایجان و دولت خودخوانده  آن در ایالت آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری حمایت می کرد.
همین مساله و رفتار شوروی در روابط بین المللی پس از جنگ جهانی، مقدمه ای برای آغاز جنگ سرد و تقسیم کشورها به بلوک شرق به رهبری شوروی و بلوک غرب به سردمداری آمریکا شد.
اما برای آذربایجان و مردم مظلوم آن سالی پرحادثه و پرخسارت اعم از انسانی و مادی بود. مردم آذربایجان به دلیل سیاست های غلط و تبعیض آمیز رژیم پهلوی، از دولت مرکزی ناراضی و ناامید بودند و از طرفی به هیچ وجه راضی به وابستگی و دخالت دولت شوروی در امور ایران و آذربایجان  نبودند.
تشکیل دولت خودخوانده آذربایجان توسط پیشه وری با وجود اقدامات متعددی که داشت به سرعت قربانی زدوبندهای سیاسی خارجی شده و در ۲۱ آذر سال ۱۳۲۵  نابود شد؛ متواریان از فرقه دموکرات به شوروی اغلب گرفتار سرنوشتی بدفرجام در غربت پناهندگی به شوروی شدند و خود سید جعفر پیشه وری هم در تصادفی ساختگی در باکو کشته شد.
اما مردم آذربایجان و تبریز هم برای سال های متمادی گرفتار عملیات خشن و سخت گیرانه عمال حکومت پهلوی گردیده و همیشه شاهد حق کشی و تبعیض ناروا و دچار صدمات همیشگی شدند.
نمی دانم چرا این موضوع و شرح زوایای تاریک و روشن آن در سال های اخیر مورد توجه ارباب جراید و رسانه ها و مراکز علمی و فرهنگی کشور و استان نیست اما معتقدم مطالعه و بیان حقایق تاریخی و  ارایه آگاهی های تاریخی مخصوصا اطلاعات مربوط به تاریخ معاصر به نسل حاضر و جوان و نسل های بعدی امری بسیار لازم و مفید است.
به همین خاطر مطالعه کتاب روزنامه خاطرات آیت الله میرزا عبدالله مجتهدی را که از اعاظم علمای تبریز بودند و خاطرات روزانه یکسال مد نظر را ثبت کرده اند و چند سال پیش این یادداشت های روزانه آن مرحوم به کوشش آقای رسول جعفریان منتشر شده است را به عنوان یک اثر مستندبرای علاقه مندان پیشنهاد می نمایم.

رحیم شهرتی فر- فرماندار اسبق تبریز
انتهای پیام/