به گزارش نصر، بحران آلودگی هوای تبریز تبدیل به یک چالش تکراری و همه ساله شده است که شهروندان تبریزی مجبورند هزینه آن را با جان و مال خود بپردازند، در حالی که قانون هوای پاک در کشوی میز مدیران دستگاه های مسئول خاک می خورد!
مشکل آلودگی هوای کلان شهر تبریز نه مربوط به امسال و نه سال گذشته است، بلکه سال هاست مردم تبریز گریبان گیر چنین مشکلی هستند که ظاهراً قرار نیست به این زودی ها برطرف شود. مشکلی که حل آن اراده محکم دستگاه های مسئول را در برخورد قانونی با منابع بزرگ آلایندگی هوای تبریز را می طلبد، چیزی که در قانون هوای پاک ابلاغ شده و در لابلای همان بخشنامه ها جا خوش کرده است.
 
تهدیدهای بهداشتی استنشاق هوای آلوده چیست؟
پزشکان متخصص و رسانه ها هر سال اعلام می کنند که استنشاق هوای آلوده موجب بروز بیماری های خطرناکی مانند آمفیزم، برونشیت مزمن، حساسیت تنفسی، آسم، سرطان ریه، سرطان معده و بیماری‌های قلبی می شود، اما هر سال دریغ از پارسال! حالا ویروس کرونا هم به لیست افزوده شده و یک مطالعه جدید در اسپانیا نشان می دهد قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا با افزایش خطر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در میان افرادی که به ویروس کرونا آلوده می شوند، مرتبط است.
این مطالعه شواهد بیشتری درمورد مزایای سلامتی کاهش آلودگی هوا ارایه می دهد و تأثیر عوامل محیطی را بر بیماری های عفونی برجسته می کند. محققان می گویند: مطالعات قبلی نشان داده که مناطقی که قبل از شروع همه گیری کرونا سطوح بالاتری از آلودگی هوا داشتند، اکنون از شیوع بیشتری از موارد ابتلا به کووید-۱۹ و مرگ و میر برخوردار بودند. اما هنوز دلیل این ارتباطات مشخص نیست.
به گفته «مانولیس کوگویناس»، آلودگی هوا می تواند به انتقال ویروس از طریق هوا کمک کند یا می تواند استعداد فرد را در برابر عفونت یا بیماری افزایش دهد. (متن کامل این گزارش)
 
نیروگاه حرارتی متهم ردیف اول!
گزارش نصر می افزاید، منابع عمده آلودگی هوای کلان شهر تبریز را صنایع عمده آلاینده مانند پتروشیمی، پالایشگاه، نیروگاه حرارتی و نیز تردد خودروهای فرسوده تشکیل می دهند. این وضعیت سال هاست علی رغم وعده هایی که برای نوسازی نائگان حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی صنایع داده شده، تغییری نکرده است. اما سوال این است، قانون هوای پاک که دربرگیرنده تضمین های قانونی لازم برای رفع آلودگی هوای تبریز و دیگر کلان شهرهای کشور است، چرا اجرا نمی شود؟!
 
قانون هوای پاک چه می گوید؟
سازمان حفاظت محیط زیست اختیارات و ابزارهای ویژه ای در قانون هوای پاک مصوب 25 تیر ماه 1396 دارد و باید با اجرای این قانون مانع از استمرار همه ساله بحران آلودگی هوا شود.
ماده دوم قانون هوای پاک تصریح می کند تمامي اشخاص، دستگاه ها و مؤسسات اعم از دولتي و غيردولتي و دستگاه هايي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر و يا تصريح نام است و تمامي اشخاص مستقر در مناطق آزاد تجاري - صنعتي، مناطق ويژه اقتصادي، شهرك ها و نواحي صنعتي موظفند تا مقررات اين قانون را رعايت نمايند. سازمان حفاظت محیط زیست مسؤول نظارت بر حسن اجراي اين قانون است.
سازمان حفاظت محیط زیست و به تبع آن اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی به موجب تبصره دوم همین ماده می تواند با افرادی که در اجرای این قانون خلل ایجاد می کنند، برخورد قانونی کند. تبصره دوم ماده 2 قانون هوای پاک تصریح می کند تمامي دستگاه ها و ارگان هاي ذي ربط در محدوده ضوابط قانوني موظف به همكاري و رعايت الزامات اعلامي سازمان حفاظت محیط زیست مي باشند. مسؤولان و مديران مستنكف از اين حكم، مشمول ماده (576) قانون مجازات اسلامي (كتاب پنجم - تعزيرات) مي شوند.
 
«در غریو باد و باران»!
«در غریو باد و باران» نام مجموعه شعری از «ولی‌الله درودیان» است که بخشی از اشعار وی در این کتاب می تواند زبان حال و گویای مردم تبریز باشد. آنجا که می گوید: «چو درخت در بهاران، به ترانه‌های باران/ چه خوشست شست‌وشویی ز غبار روزگاران - چه خوشست باز گفتن غم و درد جان خود را/ ز هراس نابکاران، به غریو باد و باران»!
هوای تبریز برای چندمین روز پیاپی همچنان آلوده است و ما برای پاک شدن هوا مانند هر سال به امید وزیدن باد و بارش باران نشسته ایم! اما نباید مسئولان امر در حفاظت محیط زیست هم مثل ما همین طور در انتظار باد و باران بنشیند که از قضا قانون دستشان را برای برخورد با تهدیدکنندگان سلامت و بهداشت عمومی بسیار باز گذاشته است!
 
تذکر آل هاشم به وزرای نیرو و نفت
در حالی که نیروگاه تبریز مدت هاست از سوخت مازوت استفاده می کند، نیروگاه های سایر کلان شهرها مانند تهران، کرج و اصفهان گاز طبیعی می سوزانند و هنوز مسئولان آذربایجان شرقی کاری نتوانسته اند از پیش ببرند تا جایی که صدای اعتراض آیت الله آل هاشم، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی در خطبه های نماز جمعه این هفه تبریز بلند شد و از وزرای نیرو و نفت خواست به صورت فوری مشکل آلایندگی نیروگاه حرارتی تبریز را رفع کنند.
وی با تذکر به وزارت نیرو و وزارت نفت اظهار داشت: متاسفانه آلودگی هوای تبریز در اثر استفاده از مازوت در نیروگاه حرارتی تبریز به اوج خود رسیده است، آقایان دقت کنند، نمایندگان محترم مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در تهران از وزرا و مسوولان ذی‌ربط پیگیر باشند. چطور می‌شود در نیروگاه‌های تهران، کرج و اصفهان و ... اجازه استفاده از مازوت داده نمی‌شود اما در تبریز اجازه استفاده از مازوت در نیروگاه حرارتی تبریز داده می‌شود و این یک سوال است.
 
ضرورت برخورد قانونی با واحدهای آلاینده هوای تبریز
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی درخصوص آلایندگی نیروگاه تبریز بر لزوم افزایش سهمیه گاز آن تاکید کرده و گفته است: ضروری است شناسایی و برخورد قانونی با واحدهای آلاینده هوای تبریز انجام شود، مسأله آلودگی هوا به اندازه کرونا مهم است و اعمال قانون در این حوزه باید به صورت جدی انجام شود.
جواد رحمتی با بیان اینکه اداره کل حفاظت محیط زیست استان وظیفه نظارتی در خصوص آلاینده‌های هوای تبریز را بر عهده دارد، افزود: برخی از صنایع و واحدها نه تنها عوارض آلایندگی پرداخت نمی‌کنند، بلکه برای کاهش آلایندگی نیز هزینه نمی‌کنند که باید با این واحدها برخورد قانونی شود.
وی با تأکید بر شناسایی واحدها و صنایع تأثیرگذار در آلودگی هوا، گفت: رفتارهای انفعالی مانند تعطیلی ادارات و مدارس کافی نیست و باید اعمال قانون نیز جدی گرفته شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه نیروگاه تبریز و منابع متحرک بیشترین حجم آلودگی هوا را به خود اختصاص داده‌اند، افزود: غلظت اکسیدهای گوگرد در هوای تبریز در دو ماه گذشته تقریبا دو برابر ۶ ماه ابتدایی سال بوده است.
 
نیروگاه توجهی به هشدار ما نمی کند!
همچنین حسن عباس نژاد در گفتگو با مهر در مورد مازوت سوزی نیروگاه تبریز گفته است: نیروگاه تبریز مازوت می‌سوزاند که باعث آلودگی هوای این شهر و مناطق اطراف نیروگاه شده است.
وی با تاکید بر اینکه طی روزهای اخیر شاهد سکون هوای شهر تبریز بودیم، افزود: سکون هوا در کنار افزایش مازوت سوزی باعث آلودگی هوای تبریز شده و با این وضعیت طی روزهای آینده وضعیت هوا در این شهر خطرناک می‌شود.
عباس نژاد با اشاره به اینکه تمهیدات لازم برای تغییر سوخت نیروگاه تبریز از مازوت به سوخت پاک انجام شده است، گفت: در شهر تبریز غیر از نیروگاه دیگر صنایع مازوت سوزی ندارند.
وی با اشاره به آلودگی هوای شهر تبریز و ضرورت تأمین برق و گاز مصرفی مردم، خواستار افزایش سهمیه گاز نیروگاه حرارتی تبریز به منظور حذف سوخت مازوت در این نیروگاه شد.
عباس نژاد با تاکید بر اینکه استفاده از تجهیزات و فیلترهای سوختی برای استاندارد سازی دودکش‌های این نیروگاه ضروری است، گفت: با اینکه چندین بار به مدیران این نیروگاه تذکر داده‌ایم ولی توجهی به این هشدارهای ما نداده‌اند.
 
ظاهراً اراده ای برای اجرای قانون هوای پاک وجود ندارد
احمد بایبوردی، کارشناس محیط زیست با اشاره به آلودگی شدید هوای تبریز، گفت: ظاهراً اراده ای برای اجرایی کردن قانون هوای پاک در استان وجود ندارد، این در حالی است که در قانون هوای پاک وظیفه همه دستگاه ها برای جلوگیری از آلودگی هوا تعیین شده است.
وی افزود: در قانون هوای پاک علاوه بر الزام وزارت نفت و وزارت نیرو در خصوص استفاده از فناوری های جدید و مناسب برای حذف آلایندگی از خروجی نیروگاه ها و رعایت حد مجاز استاندارد ملی و نصب سیستم های پایش آنلاین جهت کنترل آلایندگی ها، می بایست حفاظت محیط زیست طبق ماده 13 قانون هوای پاک به آن دسته از نیروگاه هایی که مازوت می سوزانند، نظارت قانونی برای نصب تجهیزات کنترل آلایندگی و اجرای ضوابط و مقررات زیست محیطی در پایش های مستمر خود لحاظ کنند.
بایبوردی به آلودگی شدید هوای تبریز با وجود محدودیت های کرونایی و تعطیلی مدارس و دورکاری ادارات دولتی اشاره کرد و گفت: به نظر می رسد مهمترین عاملی که امروز در آلودگی هوای تبریز می بینیم، استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه تبریز و نیز آلایندگی های پتروشیمی و پالایشگاه تبریز است، این در صورتی است که دستگاه حاکمیتی ذی ربط به وظیفه قانونی خود عمل نمی کند.
این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: در این شرایط باید حفاظت محیط زیست به خاطر حفظ سلامت شهروندان با آلوده کنندگان عمده هوای تبریز برخورد کند، قانون این اجازه را به محیط زیست داده و دستگاه قضایی هم پشت محیط زیست به عنوان ضابط قضایی ایستاده است.
بایبوردی با بیان اینکه اختیارات دستگاه های ذی ربط و راهکارها در قانون هوای پاک مشخص شده است، افزود: در این شرایط هیچ بهانه ای از تحریم و پیک مصرف گرفته تا سردی هوا، قصور مسئولان امر را در عدم عمل کردن به وظایف محوله قانونی شان توجیه نمی کند. اگر کاری را بخواهیم انجام دهیم، حتما راهی وجود دارد، اما اگر نخواهیم انجام دهیم صد جور بهانه می توان برای انجام ندادنش تراشید.
 
آلاینده هایی که دیده نمی شوند!
در حالی که معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی بر ضرورت شناسایی و برخورد با واحدهای آلاینده تبریز سخن به میان آورده است که این واحدها مشخص اند و سال هاست که رسانه ها درباره آن ها بحث می کنند، اما دستگاه های مسئول به هر بهانه ای که شده، اجرای قانون در قبال آنها را به تاخیر انداخته اند!
بحران آلودگی های زیست محیطی در آذربایجان شرقی چند سال است که گریبان مردم را گرفته است، از آلودگی آب های زیرزمینی توسط کاوه سودا گرفته تا آلودگی منابع آب و خاک توسط معدن طلای اندریان و گل سرسبد آنها نیروگاه تبریز و پالایشگاه و پتروشیمی این شهر که نفس برای مردم تبریز نگذاشته اند، اما هر بار که این موضوعات مطرح شده اند، مسئولان امر و محیط زیست استان با وعده های رسانه ای و البته با چاشنی مطالعات علمی میلیاردی سر و ته موضوع را برهم آورده اند!
گزارش نصر می افزاید، عدم التزام برخی دستگاه های مسئول به نص صریح قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی، اجرای طرح های معدنی و صنعتی بدون توجه به ظرفیت اکولوژیکی، عدم لحاظ اهداف توسعه پایدار در طرح ها، پروژه ها و برنامه های توسعه، بخشی نگری دستگاه های اجرایی و نیز عدم لحاظ شاخص های زیست محیطی در نظام ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی سبب شده است هر ساله بحران آلودگی هوای کلان شهر تبریز تکرار شود.
در حالی که قانون هوای پاک سال هاست ابلاغ شده و اجرای صحیح آن می تواند به قدر چشم گیری از میزان آلودگی هوای کلان شهر تبریز بکاهد، شاهد عدم جدیت کافی در اعمال مواد این قانون در قبال واحدهای آلاینده هوای تبریز هستیم. این امر نشان می دهد باید نظارت جدی تری روی اجرای قوانین به خصوص در حوزه حقوق مردم توسط دستگاه های نظارتی و قضایی اعمال شود.
 همه ما در همین جامعه زندگی می کنیم و آسیب رساندن به محیط زیست آن، آسیب به همه آحاد آن جامعه است؛ بدانیم آلودگی هوا را می توان این طور هم تفسیر کرد: مرگ تدریجی مردمان یک شهر!
 
گزارش از محمد سهرابی
انتهای پیام/