به گزارش نصر، برخی می‌گویند درد دل‌های دیواری و یا یادگاری؛ اما اغلب نوشته‌هایی هستند که آرامش بصری را بر هم می‌زنند و چهره زشتی از شهر را برای ما به تصویر می‌کشند.
دیوارنویسی پدیده‌ای است که در جوامع سنتی بیشتر به چشم می‌خورد و افراد را با هر بهانه‌ای وسوسه می‌کند تا با نوشتن یادگاری‌ها بر در و دیوار شهر، از بار روانی خود بکاهند.

ارتباط مستقیم دیوارنویسی به میزان تابوهای یک جامعه
یک روانشناس بالینی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: اساس دیوارنویسی و یا نوشتن مطالبی بر در و دیوار ساختمان‌های شهر به علت نیازی به وجود می‌آید و این نیاز همان، ضرورت ارتباط با سایر افراد جامعه از طریق خط و نوشته است به همین دلیل هر روز که از خانه به محل کار و یا خرید می‌رویم با انواع و اقسام این نوشته‌ها روبرو می‌شویم.
میلاد مردی ادامه داد: در دوران معاصر دیوارنوشته‌ها در فضاهای شهری چون سرویس‌های بهداشتی، باجه‌های تلفن، صندلی‌های اتوبوس، میزهای کتابخانه‌ها،.... وجود دارد؛ این دیوارنوشته‌ها یا تابوها و هنجارشکنی‌ها یا دارای بار سیاسی و شعارها و مواضع تهدیدآمیز سیاسی و مطالبات به محاق رفته اجتماعی و سیاسی است.
وی افزود: دیوارنویسی ارتباط مستقیمی به میزان تابوهای یک جامعه دارد و در جوامع سنتی که تابوها و بایدها زیاد است این امر بیشتر دیده می‌شود.

 

مردی بیان کرد: دیوارهای سرویس‌های بهداشتی برای پنهان کردن بخشی از عملکرد جسمی و انسانی ایجاد شده که خود یکی از محرک‌های افراد برای واکنش به مسئله تابوها است؛ این مکان، هر چه در حالت عمومی‌تر قرار گیرد، همچنان خصوصیات حوزه شخصی را از دست نمی‌دهد. آنجا جایی است که فرد به ماهیت بدن خویش تمرکز می‌کند و می‌تواند افکار و آمال خود را خارج از برنامه‌ریزی‌های روزمره مورد بررسی قرار می‌دهد که این عوامل افراد را با هر شغل و سطح سوادی وسوسه می‌کند تا یادگاری در دیوارهای بنویسد و از بار روانی خود بکاهد.
این روانشناس بالینی معتقد است: به میزان افزایش سرکوب‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، واکنش‌های افراد از طرق غیر رسمی تقویت می‌گردد و گرایش افراد به ناهنجاری رشد می‌یابد؛ مثلاً احزاب و گروه‌های سیاسی در فقدان رسانه‌های آزاد به دیوار نویسی روی آوردند و امروزه به تبع کشورهای توسعه یافته، با تأسیس سازمان زیباسازی در شهرداری‌ها به این مسئله اهمیت بسیار می‌دهند و از یک ابزار برای انتقال شعارها و عقاید سیاسی و عقیدتی خارج و تبدیل به یک سوژه هنری برای تبادل فرهنگی در جامعه شده است.
مردی توضیح داد: اما هم‌چنان بخشی از این دیوار نوشته‌ها در زمره تخلفات و ناهنجاری اجتماعی سیاسی در جامعه به حساب می‌آید و یکی از این دیوارنوشته‌ها، مطالبی است که در سرویس‌های بهداشتی مکان‌های عمومی دیده می‌شود.
وی افزود: این دیوارنوشته‌ها بسته به شرایط خاص آن مکان، منعکس کننده افکار و مشغولیت‌های ذهنی، بیماری‌های روانی، نیازها و مشکلات، شیوه سبک زندگی و عقاید سیاسی است که از نظر روان شناسی اجتماعی، روان شناسی سیاسی و روان شناسی جنسی قابل مطالعه است؛ به طور مثال برخلاف سرویس‌های بهداشتی پارک‌ها که افراد دارای وجوه مشترک نیستند.
این روانشناس بالینی ادامه داد: در میان دیوار نوشته‌های سرویس‌های بهداشتی از نقد اظهارات مسئولین و شعارها و مطالبات سیاسی که بعضاً با ذکر آمار و ارقام همراه است تا دیالوگ‌ها و کامنت‌ها بین افراد مختلف ذیل یک نوشته یافت می‌شود.مخرج مشترک دیوارنوشت‌های تمام مکان‌های مذکور، از جمله توهین و فحاشی است که در فضایی امن و بدون نگرانی بابت پرداخت هزینه اظهارنظر خود مطرح می‌شود.

عضو کوچکی از عناصر گرداننده فرهنگ در میان مردم
وی افزود: این نوشته‌ها مانند سایر دیوارنویسی‌ها نوعی رسانه و عنصری کوچک از عناصر گرداننده فرهنگ در میان مردم است و مطالبی که چندان مهم جلوه نمی‌کند، روزانه صدها نفر با استفاده از سرویس‌های بهداشتی عمومی مطالعه می‌کنند و ناگزیر، اثر مخرب خود را بر جای می‌گذارد.
مردی بیان کرد: دیوارنوشته‌ها و مکتوبات آن را باید به دو دوره تقسیم کرد؛ یک دوره پیش از شکل گیری‌های شبکه‌های جدید ارتباطی در چهارچوب شبکه اجتماعی که به واسطه اینترنت ایجاد شده است و دوره پس از آن. در مقطع اول، دیوارنوشته‌ها و انتقال پیام از طریق نوشته‌هایی دیوارهای فضاهای عمومی بود؛ به خصوص آنچه که جلوه پیدا کرده بود در دستشویی‌های عمومی.
مخرج مشترک دیوارنوشت‌های تمام مکان‌های مذکور، از جمله توهین و فحاشی است که در فضایی امن و بدون نگرانی بابت پرداخت هزینه اظهارنظر خود مطرح می‌شود
وی در ادامه افزود: آن مقطع به تناسب امکانات و لوازم و فضاهایی که بود بازمانده از همان عصر گذشته است که انسان از آغاز بر در و دیوار حکاکی می‌کرد که ماندگار شود؛ این رفتار برای قرن‌ها استقرار پیدا کرده بود و فقط شکل آن طبیعتاً به واسطه اعمال کنترل‌هایی که در فضای عمومی وجود داشت به جاهایی رفته بود که این جاها دور از دسترس قدرت تلقی می‌شد؛ مانند سرویس‌های بهداشتی یا دیوارهایی که در فضای عمومی دور از دید بودند و با اسپری و رنگ، ایده و طغیان خود را بر آن ثبت می‌کردند و آمدن فضاهای جدید ارتباطی باعث تحول شد.
این روانشناس بالینی گفت: در دوره پس از آن باز ما وجوه اشتراکی بین این دو دوره می‌بینیم که یکی هویت پنهان است مثلاً در این هویت پنهان و مخفی می‌بینیم که فردی علی‌رغم آنکه مرد است خودش را به عنوان زن معرفی می‌کند و ایده‌های خود را بدون اسم و بدون پیشینه خاصی منتشر می‌کند. پس ما می‌توانیم وجوه اشتراک آن را این بدانیم که در هر دو، فرد احساس می‌کرد هویتش ناشناس باقی می‌ماند.
مردی بیان کرد: در سیستم سنتی و دیوارنوشته‌های مقطع اول، افراد کم سواد یا بی‌سواد به معنای عدم داشتن پیچیدگی‌های فکری بودند. بسیاری از نوشته‌های آنان در حوزه‌های غیر سیاسی بود مثل پیام‌ها و مضامین مستهجن، ارشادی، توصیه‌های اخلاقی و غیراخلاقی و… که محل بحث ما نیست؛ بحث ما راجع به وجوه سیاسی و جمعی پدیده است و امروز آن کسانی که در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند به لحاظ سطح آگاهی و سواد در مقایسه با آنها، بالاتر هستند.
وی به قدرت اثرگذاری بیشتر در فضاهای جدید ارتباطی اشاره کرده و افزود: در یک سرویس بهداشتی در طول روز ممکن است ده نفر، پنجاه نفر به تناسب شلوغی و ازدحام، در آن دستشویی حاضر شوند و آن پیام را مطالعه کنند اما در شبکه‌های اجتماعی این گستردگی و وسعت پخش یک پیام، ممکن است بعضی مواقع به میلیون‌ها نفر برسد.

افزایش ضریب اثرگذاری پیام‌ها
مردی گفت: گاهی برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی با مخاطبان زیاد، این پیام‌ها را منتقل می‌کنند و ضریب اثرگذاری پیام‌ها را بیشتر می‌کنند؛ البته آرام آرام، فضای دیوار نوشته‌ها، پیام‌هایی که در دستشویی‌ها و دیگر فضاهای عمومی در حال منسوخ شدن است مانند چیزهای دیگری که روزی بوده و امروز نیست ولی پیام‌ها و مضامین شبکه‌های اجتماعی امروز خیلی برجسته‌تر می‌شود چون مخاطبین آن را جدی می‌گیرند.
وی در پایان افزود: در هر سنخ پیام، فرد اغلب هویتش آشکار نمی‌شود و به همین دلیل نوعی دریده گویی، پرخاشگری زبانی، خشونت کلامی و به تعبیر مذهبی بی‌حیایی در این گفتارها وجود دارد. در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی که فرد می‌داند کسی هویت او را نمی‌شناسد، با یک لحن و زبانی صحبت می‌کند که در فضای عمومی اگر هویت خودش مشخص باشد اصلاً نمی‌تواند با آن لحن و زبان صحبت کند این را ما در گذشته در سرویس‌ها داشتیم.

دیوارنویسی عامل مهم نازیبایی شهری
عضو شورای اسلامی کلانشهر تبریز در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: در حالت کلی دیوار نویسی تخلف است و شهرداری با این پدیده که در کلانشهر تبریز نیز توسط برخی از افراد انجام می‌شود به شدت مخالف است.
در حوزه زیباسازی شهری سعی بر این است تا با نقاشی‌هایی با پیام‌های متنوع در حوزه‌های مختلف فرهنگ شهروندی و مسائل اجتماعی، انجام گیرد
احد صادقی ادامه داد: در حوزه زیباسازی شهری سعی بر این است تا با نقاشی‌هایی با پیام‌های متنوع در حوزه‌های مختلف فرهنگ شهروندی و مسائل اجتماعی، انجام گیرد.
وی بر اولویت رفع این معضل شهری در شورای ششم تأکید کرده و گفت: دیوارنویسی‌هایی که عامل مهم نازیبایی شهری است در حوزه زیباسازی شهری با طرح‌های متنوع دارای پیام، از چهره شهر حذف خواهد شد.
یک دکترای جامعه شناسی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: به طور کلی زمانی که افراد قادر به بیان مکنونات قلبی و فکری خود در جامعه نباشند به دیوار نویسی روی می‌آورند که می‌تواند پیام‌های خطرناک و بدی را به دنبال داشته باشد.
امان اله قرایی مقدم ادامه داد: افرادی که به دیوار نویسی روی آورده‌اند پیام مطلوبی را به همراه ندارند بدین گونه که دیوار نویسی در هر کشوری که قادر به ارائه عقاید و نظرات خود نباشند رواج دارد.
وی با توجه به سابقه تاریخی دیوارنویسی افزود: ریشه دیوار نویسی نداشتن بیان عقاید و نظرات در جامعه است و در هر جامعه‌ای که در آن آزادی بیان و اندیشه با محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی روبرو باشد به دیوار نویسی روی می‌آورند.
دیوارنویسی پدیده‌ای است که آرامش ذهنی را بر هم می‌زند و ارتباط مستقیمی به میزان تابوهای یک جامعه دارد و به عنوان نوعی رسانه و عنصری کوچک از عناصر گرداننده فرهنگ در میان مردم است.
دیوارنویسی در حال حاضر در کلانشهرها به چشم می‌خورد و در بین برخی از افراد به عنوان یک پدیده رایج تلقی می‌شود اما این بر هم زننده آرامش بصری زیبنده شهر نیست و آنچه که جزو اهداف شورای ششم است رفع این نازیبایی‌ها با طرح‌های متنوع است.

 آناهیتا رحیمی
انتهای پیام/