آنچه در روز های اخیر در جریان‌ جلسات شورای دوره ششم جهت انتخاب شهردار تبریز روی داد و تعامل ضعیف و در مواردی خالی از کنش های مدیریتی و حقوقی استاندارد یک نهاد انتخابی را نشان داد، بیانگر ضعف شدیددر مباحث محتوایی عزیزان شورای این دوره بود.
انتظار شهروندان تبریزی از نهاد مهم تصمیم‌گیری چون شورای اسلامی شهر، بیش از این ها بوده و هست. با نگاهی به جو مباحث این جلسه ی شورا، گویی در جلسه ی یکی از بخش های گمنام کشور هستیم که از محتوای گران، به شدت دور مانده است.
با کمال احترام‌ به تک تک اعضای محترم‌ شورای اسلامی، آیا واقعا این‌نوع حضور ضعیف در مباحث شورایی، در قد و قواره ی شهر مهم  تبریز است؟ واقعا در این دوره ی شورا که هنوز در ابتدای مسیر هست، چه خبر است؟ کجاست بار علمی و تخصصی و حقوقی در بحث ها؟ این عزیزان با این انفعالی عمل کردن در اظهار رای و نظر، چگونه می توانند بر سرنوشت شهری دو میلیونی با مشکلات عدیده و انتظارات بیشمار شهروندان‌ در حوزه های مختلف شهری تاثیر مثبت بگذارند؟! واقعا این‌همان‌جمعی است که کهن‌شهر فرهنگ‌ساز ایران یعنی تبریز بزرگ‌ انتظارش را می کشید؟ مگر لازمه ی عضویت در چنین مجامعی، داشتن سعه ی صدر برخاسته از تجربیات قبلی و قدرت تحلیل و موافقت و مخالفت صریح و قدرتمندانه و در عین حال احترام‌ به نظر  مخالف و رعایت حداقل های تعامل و تحمل نیست؟ عزیزی به حالت قهر صحن را ترک و از طریق رسانه ها اعلام‌ می کند که بر نمیگردد! عضو محترم‌ دیگری در شورا نمی داند که مخالف است یا مو افق؟ عزیز ان‌ دیگری خارج از اسلوب مذاکره و بحث و  استقلال رای و یا حتی مستقل بودن در لابی گری، حرف رییس محترم‌ جلسه را کپی می کنند تا از قافله عقب نمانند! و ضعف های دیگری که با دیدن فیلم جلسه، احساس می شود.
وقتی صحبت از شورای قوی و متعاقب ان انتخاب مدیران قوی برای یک کلانشهر می کنیم، وزن و قدرتمندی شورا، عیان شده و تفاوت ها خودنمایی می کنند و صحن شورا به جای بحث های کارشناسی و محکم، تبدیل به یک سری حرف های خودمانی شده و فرصت برای  تصمیمات براساس اصول حقوقی و مدیریتی بر خاسته از ایده های کارشناسانه به روز از بین می رود.
بدبختانه جناح بازی سیاسی هم‌ که گریبان تمام شوراها را گرفته دلیل دیگری برای افت کیفیت مباحث ضروری کارشناسی می شود. و واقعا کسی نیست بگوید کجای قانون انتخاب و تشکیل شوراهای اسلامی شهرها سخن‌ از کار سیاسی است؟ مگر عمده وظیفه ی  شورا ها پیشبرد رفاه اجتماعی محلی در قالب مدیریت مناسب شهری نیست؟
نگارنده به عنوان معلم ساده ی حقوق، این‌نوع گرایش ها را در هیچ‌جای قانون فوق نیافته ام. پس چه نیازی است به سیاست بازی های مخرب به جای انتخاب مدیرانی توانمند و پاک‌دست؟ الحمدلله بدنه ی شورای فعلی از کارشناسان خالی نیست و لیکن هدایت مباحث به سمت نتیجه بخشی عملی و دور از سوق دادن‌ آنها به سمت موضوعات غیر ضرور، رسالتی است که مستقیما با اعتبار دینی و فرهنگی این‌شهر ارتباط دارد.
خوشبختانه بعد از یک‌ ماه، با تمام‌این کیفیات و کمیات بالاخره اعضای محترم‌شورا شهردار تبریز را انتخاب کردند و این انتخاب حتی اگر حداکثری هم‌تلقی نشود، بی شک، نیازمند نظارت منظم بر عملکرد هاست  که خوشبختانه این عزم‌ در شورای ششم احساس می شود.
شهرداری ها متاسفانه جزو رتبه های برتر در کسب نارضایتی های شهروندان هستند. با نگاهی به قوانین موجود در حوزه ی مسایل شهری بویژه در دوره ی خودگردان شدن شهرداری ها از نظر جذب اعتبارات عمرانی و تامین مالی، علی رغم‌ ظرفیت های خوب کلانشهر تبریر در موضوع تامین هزینه ها و  مشارکت های شهروندان در تامین‌مخارج جاری شهرداری، شهروندان تبریزی، خروجی قابل توجه و مورد انتظاری را از نظر توسعه ی زیر ساخت ها و کم‌شدن مشکلات شهری شاهد نبوده ایم.
یکی از شاخص های مهم در مطالعه ی پیشرفت طرح های حوزه ی شهری علاوه بر استاندارد های جهانی بویژه معیار های پذیرفته شده ی سازمان‌ملل،در بعد داخلی مقایسه ی کلانشهر ها با هم قطاران دیگر خود در کشور است.
با نگاهی به طرح های توسعه ی شهری در کلانشهر های دیگر، متوجه می شویم که شهر تبریز در سالهای اخیر، در شاخص های مختلفی با فاصله ی زیاد از این همتایان کشوری خود قرار گرفته است و این‌مسئله گذشته از یک نیاز مبرم‌ برای ایجاد رفاه جهت شهروندان، به یک خواست عمومی هم  تبدیل شده است. چرا که پرداخت کنندگان عوارض شهری انتظار دارند شاهد شهری قابل سکونت تر با معیارهای رفاهی و فرهنگی  قابل قبول باشند. از طرفی ، به دلیل مهاجرت های گسترده  به مقصد این شهر و افزایش بی رویه ی جمعیت شهرنشین و ایضا بروز پدیده ی   حاشیه نشینی که معضل فراگیر زندگی شهری در ممالک در حال توسعه و از جمله ایران محسوب می شود، همگی  موید این امر است که طرح های مدیریت شهری در این کهن شهر فرهنگ ساز، متناسب با رشد آن‌ نبوده است.
همه ی این مسایل و معضلات مستقیما تحت تاثیر مدیریت شهری است که امروزه در دو نهاد شورا ی اسلامی شهر و شهرداری ها خلاصه می شود. از کاستی های قانون شورا ها که باعث بروز  تخلف در این‌نهاد عمومی در کل کشور شده است،که بگذریم منتخبین قوی و کاربلد توسط این‌نهاد، نقش موثری در هدایت صحیح بودجه و امکانات شهری در جهت ایجاد توسعه ی پایدار شهرها دارند که  این‌ نقش را از طریق انتخاب شهرداران ایفا می کنند. در شهر تبریز و در دوره ی اخیر که افرادی عمدتا با سلایق جدید و همسو وارد شورا شده اند، و اکثر دوستانی که در پست های قبلی خود من جمله مجریان صدا و سیما، منتقد مدیریت شهری بوده اند، در مسند نمایندگی شورا ها حضور دارند، انتظار می رود جرات به خرج داده و با عمل به وعده ها و دوری از تاثیرپذیری های باندی مخرب و ضدتوسعه ی شهری، با نظارت کامل و دقیق بر عملکرد مدیرانی که انتخاب می کنند، باری از مشکلات متعدد این شهر کاسته شود. مشکلاتی همچون ترافیک، آلودگی های زیست محیطی، حریم شهر، مشکل فاضلاب شهری، سرانه ی فضای سبز شهری، ابر مشکل حاشیه نشینی، کندی طرح های مترو، کندی احیای بافت فرسوده و نبود مسیرهای بزرگراهی کلیدی و ایجاد خطوط مواصلاتی مطالعه شده، مشکل جذب سرمایه گذاری سالم‌ بخش خصوصی، عزم کافی در نظارت بر بودجه ی سنگین کلانشهر تبربز و نظارت بر تفریغ بودجه، نظارت بر شهرداران مناطق و پاکسازی آن مناطق از نیروهای مازاد  که هزینه ی سنگینی بر بودجه ی شهر گذاشته است، توجه به رشد متوازن مناطق شهری، مشکل کهنه شده ولی مهم گردشگری، معضل ورودی ها ی کلانشهر تبریز که شایسته ی شهری در مسیر ترانزیتی نبوده و نیست، مشکل ملی آب شرب شهر و....
مشکلات برشمرده ی فوق که شورای جدید قول حل آنها را به شهروندان تبریزی داده است اکنون با انتخاب شهردار جدید، انشالله در مسیر تحقق قرار خواهد گرفت.
دوستی می گفت  این شهر دارای چندین دانشکده ی معماری و شهرسازی و مدیریت و حقوق است اما دریغ از بهره مندی از تخصص های این مراکز در جهت ایجاد تحول و در مدیریت ها.
و شاید به همین دلیل است که طرح هایی در این شهر با پول و عوارض شهروندان اجرا می شود که هیچ گونه مطالعه ی معماری یا عمرانی و مدیریتی و اقتصادی پشت سرشان نبوده و فقط هدر دادن فرصت های گران بهای توسعه ی این شهر است. پروژه هایی از این قبیل زیادند که سرمایه ها را هدر داده اند. طرح هایی همچون پل بازار مقابل دانشگاه، مجتمع تجاری ابریشم چهار راه شهید بهشتی(منصور)، پروژه ی غرب بازار تبریز و...که همگی بدون مطالعه کافی سرمایه گذاری و یا تخلف های دیگر، اجرا و بلااستفاده و در حال تخریب است. کاش تبریز را شهرداری توانمند از این وضع نجات دهد!

محمد باقر واصلی باسمنج- پژوهشگر حقوق عمومی
انتهای پیام/