به گزارش نصر، رویکرد کنونی طراحی شهری از یک فرآیند نزولی بالا به پایین بهره می گیرد که درآن متخصصان شامل طراحان و برنامه ریزان شهری به طراحی و ارائه راهکارهایی در جهت توسعه شهر می پردازند.
در این فرآیند نقش شهروندان و ذینفعان طرح نادیده گرفته شده و لذا در بسیاری ازموارد طرح های انجام شده تناسبی با خواسته ها و نیازهای ذینفعان آن نداشته و در نتیجه نمی توانند رضایت آنها را تأمین نمایند، طرح هایی که اغلب بصورت کالبدی و تنها بر مبنای داده های کمی و استانداردهای طراحی بوده و انسان و نیازهای اصیل او دراین طرح ها جایی ندارند. درسال های اخیر، در پی هوشمندسازی شهری، محققان رویکردی نوین را برای رفع نواقص و محدودیت های رویکرد نزولی معرفی نمودند.
این رویکرد که نمونه آن را در این یادداشت در مورد شهر هوشمند بارسلونا بررسی خواهیم کرد، از یک فرآیند پاین به بالا صعودی تبعیت می کند که به لزوم نقش شهروندان و ذینفعان طرح و مشورت و مشارکت آنها از ابتدای روند برنامه ریزی و طراحی تأکید دارد.
همه آرزوی داشتن کیفیت خوب زندگی را دارند. در شهرها، این آرزوی جهانی باعث اتخاذ فن آوری های هوشمند می شود. شهرهای هوشمند از فن آوری های نوآورانه و رویکردهای تعاملی استفاده می کنند که باعث کارایی و پایداری و همچنین بهبود زندگی روزمره ساکنان آنها می شود. اما چگونه می توان "باهوش ترین" شهر را شناسایی کرد، تا بهترین روش ها را برای آینده استنباط کند؟
بارسلونا مدتهاست که یکی از رهبران جنبش شهرهای هوشمند است. این شهر گاهی در رتبه اول و معمولاً در میان ۱۰ رتبه برتر قرار داشته و جزوی از هوشمندانه ترین پیشگامان برنامه ریزی شهری مانند سنگاپور، وین، سانفرانسیسکو و کپنهاگ است.
امروزه این شهر یکی از معدود شهرهای هوشمندی است که تلاش می کند رویکردهای صعودی و نزولی را با دیجیتالی سازی شهری ادغام کند و با جسارت سعی در تبدیل شدن به آنچه شهرهای هوشمند نسل سوم می نامند، می کند.
 

بارسلونا بر روی موفقیت خود مانوور نمی دهد
یک شهر هوشمند بودن اساساً به استفاده از فن آوری های نوآورانه دیجیتال و اینترنت اشیا برای بهبود فرآیندهای شهری و شهرداری متکی است. بارسلونا دارای تجربه طولانی در این زمینه می باشد که از ادغام حسگرهای هوشمند و تجزیه و تحلیل داده های بزرگ در تمام جنبه های شهری، پارکینگ و حمل و نقل هوشمند، کیفیت هوا و آبیاری فضای سبز گرفته تا جمع آوری زباله ها است. با این حال، یک شهر هوشمند بودن به خودی خود هدف نیست، بلکه یک روند است. پس از بسیاری از اقدامات موفق، قلب پر جنب و جوش و تپنده کاتالونیا به این فکر افتاد که زمان آن رسیده است تا قدمی فراتر بگذارد.

سیر تحول شهرهای هوشمند
شهر هوشمند اگرچه مفهومی نسبتاً جدید است، اما در چندین مرحله پیشرفت کرده است.
اولین مورد با تصمیم گیری نزولی و مبتنی بر فن آوری مشخص می شود، که گواه آن شهرهایی مانند Songdo (کره جنوبی) می باشند. گام دوم بیشتر با رویکردی صعودی ادامه می یابد که تقاضای شهروندان و سیاست گذاران مسیر فن آوری را هدایت می کنند تا راهکارهایی جهت پاسخ به نیازهای ملموسی داشته باشند، به عنوان مثال شهر مادرید. و اما نهایتاً شهر هوشمند نسل سوم در تلاش است تا پیوند نزدیک مشارکتی بین شهروندان با اهداف دولتی و فن آوری های جدید ایجاد کند. فرانچسکا بریا، مدیریت فن آوری بارسلونا، "استراتژی برای حاکمیت دیجیتال" را ترویج می دهد. به گفته وی، منصفانه ترین راه برای پیشبرد فن آوری، گنجاندن جوامع محلی در توسعه آن و پاداش دادن به آنها با روش های مشخصی است که نشان بدهد چگونه فن آوری می تواند کیفیت زندگی شان را بهبود بخشد.

اطلاعات مربوط به تقاضا برای شهروندان
این جاه طلبی باعث شده است که شهر بارسلونا دو گرایش را اتخاذ کند. اولین مورد، ایجاد زیرساخت جدید داده بر اساس سه مؤلفه بود: Sentilo، یک پلت فرم حسگر جمع آوری داده با منبع باز، CityOS، یک سیستم عامل دیگر برای تجزیه و تحلیل داده ها و سطح رابط کاربری برنامه های خدماتی برای دسترسی آسان به همه داده ها می باشد.
جهت گیری دوم استفاده از این کنترل یکپارچه برای دموکراتیزه کردن دسترسی به داده ها بود. به عنوان مثال، این پلت فرم جدید و تمام داده های مربوط به آن متعلق به شهر خواهد بود. همه چیز برای شهروندان، بخش خصوصی و سایر بخش های علاقه مند قابل دسترسی خواهد بود، اما این شهر و شهروندانش خواهند بود که همچنان مالکیت نهایی را حفظ کرده، تصمیم می گیرند که دسترسی مناسب چه باشد، محافظت از حریم خصوصی را تضمین می کنند و غیره.

بستری برای ایجاد راه حل
کلید دموکراتیک سازی دیجیتال این است که شهروندان خودشان قادر به کشف و تجربه فن آوری باشند. با بالا بردن سطح تسلط خود در فن آوری، آنها بهتر می توانند درک کنند که کجا و چگونه می تواند به بهترین وجه منافع خود را تأمین کنند.
وب سایت "Barcelona Digital City" که بدین منظور ایجاد شده است به سه قسمت تقسیم می شود :
· آموزش دیجیتال عمدتاً با هدف تشویق مشاغل علمی و فن آوری در بین کودکان انجام می شود، به عنوان مثال از طریق آزمایشگاه « fab labs » که در آن مهارت های همکاری لازم برای نوآوری با استفاده از فن آوری های جدید آموزش داده می شود.
· گنجاندن دیجیتال در آموزش آن را به سطح بالاتری سوق می دهد. به عنوان مثال Vincles BCN  خدماتی است که به سالمندان کمک می کند تا از موانع ورود به دنیای دیجیتال عبور کنند.
· حقوق و دموکراسی دیجیتال به شهروندان بارسلونا قدرت تصمیم گیری می دهد. به عنوان مثال، Decidim  یک پلت فرم مشارکتی تجربی "باز، ایمن و رایگان" را به منظور ترسیم ایده ها و آزمایش پایداری آنها فراهم می کند. اگر آنها در آزمون هوش جمعی قبول شوند، می توانند توسط شهر با حمایت شهروندان اجرا شوند.
در همین حال، استقرار راه حل های دیگر در سطح خرد شهری همچنان ادامه دارد. ایده محبوب  superblock در کل پایتخت کاتالونیا گسترش خواهد یافت. با محدود کردن تردد خودرو در هر یک از این مناطق کوچک، آلودگی و سر و صدا کاهش یافته و خیابان ها را در دسترس کودکان، عابران و مشاغل کوچک قرار می دهد.
با این حال، حتی با محدود شدن تردد خودروها، پویایی در حال افزایش است. به عنوان مثال، خطوط مترو با آسانسورهای هوشمند مجهز شده اند که از داده های زمان واقعی برای انطباق با نیازهای کاربران استفاده می کنند. حرکت آسانسورها جهت عبور مسافران بهینه شده است، آنها بطور خودکار درست قبل از ورود قطار به سطح سکو هدایت می شوند. این میزان که تخمین زده شده است که ۳۰ میلیون مسافر را در سال جابجا کند، کاملاً هوشمندانه و مبتکرانه تحرک مردم را سرعت بخشیده، جریان ترافیک را کاهش داده و مصرف انرژی را کم می کند.
Superblocks منجر به ایجاد مجازی روستاهای کوچک در شهرهای بزرگ می شود. ماشین ها می توانند به این مناطق دسترسی پیدا کنند، اما تحت شرایط خاص بخصوص با کاهش سرعت. اینچنین با حذف بیشتر ترافیک، فعالیت مردم محور می تواند بهینه گردد.

همکاری بخش عمومی - خصوصی جهت توسعه شهر هوشمند
بخش خصوصی عنصر اصلی استراتژی بارسلونا است. هر ساله، این شهر میزبان کنگره جهانی Smart City Expo World Congress، یک سالن تجاری اختصاص یافته به شهرهای هوشمند است. علاوه بر این، این شرکت همکاری های فعالانه ای را با غول های فن آوری مانند سیسکو، فیلیپس و اشنایدر جهت مقابله با چالش های شهری از طریق فن آوری های دیجیتال ایجاد کرده است. شمار بسیاری از ابتکارات شهر هوشمند که توسط شهرداری بارسلونا هدایت می شود، گسترش مستقیم فرصت های تجاری دیجیتال یا آموزش افراد باهوش در فن آوری است که مورد توجه مشاغل قرار دارند. بارسلونا به طور تصادفی به عنوان میزبان SCEWC انتخاب نشده است. پایتخت کاتالونیا به طور منظم در رده بندی هوشمندترین شهرهای جهان ظاهر می شود. به تازگی، این شهر به لطف تعامل عمیق و امتیازات قوی در تمام گروه های ارزیابی شده، در لیست تحقیقات Juniper قرار گرفت.
همچنین، جای تعجب نیست که شرکت تیسان کروپ، لیدر تحرک شهری، بارسلونا را برای کنفرانس سالانه رهبری جهانی خود در سال ۲۰۱۸ انتخاب کرد. اسپانیا در راه اندازی فن آوری MAX بر اساس اینترنت اشیاء که اولین راه حل تعمیرات قابل پیش بینی است، یک کشور پایلوت بود. بیش از صد و ده هزار واحد هوشمند MAX در سراسر جهان نصب شده است که از آن میان ۲۴ هزار مورد در اسپانیا می باشد. یشتر آنها در مکان های پرترافیک مانند مترو و فرودگاه بارسلونا واقع شده اند که به ساکنان، کاربران و گردشگران امکان می دهد از اقدامات نوآورانه کمپانی تیسان کروپ در حمایت از شهر هوشمند بارسلونا بهره مند شوند.
 شهر هوشمند ساخته شده در اطراف شهروند و برای شهروند تمام معنی خود را در سیستم Telecarte پیدا می کند که قادر است وضعیت سلامتی نزدیک به هفتاد هزار فرد مسن و معلول را در زمان واقعی کنترل کند. این شهر  به واکنش پس از آن اکتفا نمی کند، اما فعالانه عمل می کند. یک مرکز تماس به طور مرتب با کاربران تماس می گیرد، احوالات  آنها را بررسی می کند و بنابراین یک رابطه واقعی ایجاد می کند که به شکستن دایره انزوا کمک می کند. این سیستم به خصوص در موج های گرم تابستان خود را ثابت کرده است.

بارسلونا شهرت اسپانیا را به عنوان زادگاه شهرهای هوشمند تقویت می کند
اسپانیا همیشه در اجرای راه حل های هوشمند در شهرهای خود پیشگام بوده است. با الهام از زیرساخت های ابتکاری ارائه شده توسط اسپانیا، شهرهایی مانند بارسلونا، مادرید و سانتاندر به الگوی تغییر تبدیل شده اند. بارسلونا در حالی که با رویکردی صعودی به استفاده از داده های دیجیتالی می پردازد، با مشکلات ازدحام ترافیک، آلودگی و خدمات عمومی روبرو است. پایتخت کمتر به چگونگی جمع آوری داده ها و کمیت آن توجه دارد، بلکه بیشتر به دلایل جمع آوری آن است، که به شهر اجازه می دهد راه حل های واقعاً شهروند محور را که آنها را در فرآیند فن آوری درگیر می کند، توسعه دهد.

بارسلونا، مهد نوآوری و تأمل
"شبکه اسپانیایی شهرهای هوشمند" که برای پشتیبانی از الگوی شهری پایدار و با هدف بهبود زندگی شهروندان ایجاد شده است، اکنون ده ها شهر را در برمی گیرد. از سانتاندر تا مالاگا، شهرهای اسپانیا به عنوان مدل هایی از راه حل های هوشمند در مناطق مختلف از مدیریت آب گرفته تا تحرک زیست محیطی عمل می کنند. "مؤسسه اینترنت اشیا" حتی بارسلونا را به عنوان یکی از پنج شهر برتر جهان معرفی کرده است.
بارسلونا پیشتاز شهرهای هوشمند است. طی دو دهه گذشته، این شهر سرمایه گذاری های زیادی در زمینه انرژی تجدید پذیر و شبکه های ICT  انجام داده است. این دو بخش یک بستر همکاری بین مدیریت دولتی، شرکت ها و نهادهای اجتماعی را تشکیل می دهند. این پایه و اساس مفهوم شهر هوشمند است. بارسلونا مهد بسیاری از مراکز تحقیقی و پیشرفته، همچنین در حال گسترش فن آوری های دیجیتال صادر شده در سراسر جهان است.

بارسلونا : شهری هوشمند توسط شهروندان، برای شهروندان
امروز جامعه شهرهای هوشمند نگاه خود را به بارسلونا معطوف کرده اند، جایی که راه حل های بعدی شهر هوشمند در حال ظهور است. بارسلونا قبل از اینکه از بالای مقیاس در جستجوی شبکه های شهری قابل اتصال باشد، رویکردی صعودی از پایین به بالا را در پیش می گیرد. این رویکرد با هدف شناسایی مسائل اجتماعی می باشد که بایستی توسط فن آوری های جدید و شبکه های جدید فردی عمل کند.
بارسلونا همچنین از استفاده از یک سیستم واحد اجتناب می کند، زیرا این امر باعث می شود تا ده ها سال محدود به شبکه مرکزی شده و از داده های تولید شده توسط ساکنان (بدون اشتراک) استفاده شود. در صورت بروز مشکلات جدید، یک سیستم واحد می تواند مانع تکامل طبیعی راه حل های کوچکتر شود.
بارسلونا یک "اکوسیستم" از راه حل ها و شبکه های متنوع و رقابتی را متصور است.

کمک به ساکنان با اپلیکیشن کلود
بارسلونا دریافته است که ایجاد فن آوری دیجیتال متناسب با آن برای حل یک مشکل خاص، چه کنترل ترافیک و چه دسترسی به ساختمان ها و شبکه های حمل و نقل عمومی، امکان پذیر است. نرم افزارهای مبتنی بر کلود مانند  MAX به سرعت حرکت ساکنان از نقطه A  به نقطه B را بهبود می بخشد که سیستمی را برای نگهداری و تجزیه و تحلیل پیش بینی ایجاد می کند.
با استفاده از MAX در ۱۵۶ آسانسور بود که بارسلونا توانست دسترسی به سکوهای مترو خود را تسهیل کند. این امر خصوصاً برای افراد دارای معلولیت که مدتهاست در دسترسی به سیستم حمل و نقل عمومی شهر دچار مشکل شده بودند مفید است. به لطف برنامه هوشمند MAX، در صورت بروز مشکل، تکنسین ها به طور مستقیم در جریان قرار داده می شوند که باعث کاهش زمان تعمیرات شده و دسترسی بهتر برای همه ساکنان را تضمین می کند.
این سیستم همچنین زمان رفت و آمد کارمندان را کاهش داده و آنها را به یکدیگر متصل می کند، MAX  که در ۶۰ آسانسور نصب شده است، می تواند سریعترین آسانسور را تشخیص داده، زمان انتظار را کاهش دهد و برای جلوگیری از خرابی های پرهزینه، مراقب مسائل مربوط به تعمیر و نگهداری باشد. این راه حل ها در سراسر شبکه حمل و نقل و جاده های شهر جهت پیوند هر چه بهتر ساکنان و گروه بندی محله های منفصل به یکدیگر برای ارتقاء پایداری اقتصادی اجرا می شوند.
مایکروسافت Azure IoT بر اساس پلت فرم منعطف و ایمن کلود، میلیون ها سیستم تیسان کروپ را به هم متصل کرده و امکان ادغام و تجزیه و تحلیل همه اطلاعات را فراهم می کند. به لطف دانش به دست آمده از داده ها، تیسان کروپ با هدف پیشبرد پویایی شهری قادر به تکامل مدل کسب و کار خود در جهت فعالیت بیشتر است و در نتیجه همکاری مثمر ثمری با مدیران ساختمان و زیرساخت ها ایجاد می کند.

شهر هوشمند مبتنی بر چیست؟
بارسلونا همچنین راهی برای ایجاد راه حل های نوآورانه مرتبط به شهروندان پیدا کرده است و هدف آن حل مشکلات واقعی به منظور ایجاد یک فضای باز و مشترک می باشد. تعهد مثال زدنی این شهر به دیگر شهرهای هوشمند این موضوع را تغییر داده است. در واقع، ما برای بهبود شهرها بیشتر به فن آوری ها اعتماد می کنیم و دیگر مردم نیستند که تصمیم بگیرند چگونه استفاده کنند. در نتیجه، ابزارهای مورد استفاده برای شکل دادن به شهرهای هوشمند همچنان جالب، انعطاف پذیر و منجر به نوآوری هستند. با دفع زباله های پنوماتیک متمرکز، گواهینامه های جهانی LEED، ۴۰% فضای سبز، دولت الکترونیکی کارآمد و استفاده از گیاهان بومی، این شهر از هر لحاظ یک شهر هوشمند است.

نمونه سازی و بازسازی هوشمند شهری
با این وجود، آیا بارسلونا الگوی واقع گرایانه ای برای زندگی شهری در آینده است؟ در مورد شهرهای موجود که مردم در آن زندگی و کار می کنند چطور؟ آیا ما باید به شهرهای جدید هوشمند نقل مکان کنیم یا می توانیم شهرهای فعلی خود را متحول کنیم تا به سطح هوشی مشابهی دست پیدا کنیم؟
شهرهایی که به خوبی اداره می شوند و اینکه به شهروندان آنها بها داده می شود شهرهایی هستند که سعی می کنند هوشمندانه خود را بهبود بخشند. بر این اساس می توان بارسلونا را کهن الگوی شهر آینده دانست. در این شهر می توانید از "شبکه اتوبوس متعامد" جدید استفاده کنید یا به شبکه Wi-Fi رایگان متصل شوید تا اطلاعات گردشگری را در هر نقطه از شهر دریافت کنید. با Bising دوچرخه سواری کنید و از یکی از پروژه های Superblocks یا BUITS بازدید کنید که از طریق دموکراسی مشارکتی شهر را احیا می کنند.
علاوه بر این، پایتخت کاتالونیا می تواند ادعا کند که همه ساکنان خود را به طور فعال درگیر این روند می کند. شهروندان به طور کامل شهر هوشمند را تجربه می کنند و در زمان واقعی تعامل می کنند تا از مزایای روزانه بهره مند شوند.

فن آوری در خدمت شهر و شهروند
به عنوان یک شهر هوشمند، بارسلونا با سرمایه گذاری در اینترنت اشیا (IoT) برای سیستم های شهری جهش کیفی ایجاد کرده است. علاوه بر راه حل های هوشمند برای تحرک و آلودگی شهری، روشنایی عمومی به طور کامل بازنگری شده است. سیستم روشنایی لامپ LED باعث صرفه جویی قابل توجهی در انرژی شده است. این سیستم همچنین به سنسورهایی مجهز است که اطلاعاتی در مورد آشکارسازهای آلودگی هوا، رطوبت، دما و حرکت برای روشنایی کارآمد و اقتصادی فراهم می کند. این شهر خود را به سطل های زباله متصل نیز مجهز کرده است. به لطف این سیستم، جمع آوری زباله بهینه سازی شد، که باعث کاهش دور غیر ضروری کامیون های کمپرسی شد. بارسلونا همچنین با مدیریت آب شناخته شده است. قربانی خشکسالی های دوره ای، از آن زمان بارسلونا یک سیستم حسگر نصب شده در زیر زمین، در کانال های آبیاری شهر ایجاد کرده است. داده های همراه با پیش بینی های آب و هوا، پیش بینی کمبودها و به ویژه قطع آبیاری اتوماتیک شهری را امکان پذیر می کند. اینها فقط چند نمونه از پروژه های زیادی است که توسط این شهر انجام شده است که در صف مقدم شهر هوشمند باعث شده تا پایتخت کاتالونیا نام سرمایه نوآوری اروپا در سال ۲۰۱۴ را به خود اختصاص دهد.

پیشرو در خط مقدم شهرهای هوشمند
بارسلونا که توسط شرکت تخصصی Juniper Research به عنوان دومین شهر هوشمند جهان در سال ۲۰۱۷ لقب گرفته است، به وضوح قصد ندارد به همین جوایز اکتفا کند. بارسلونا با اصرار فعالانه بر اینکه تحقق وعده های فن آوری در برنامه ریزی شهری مستلزم توافق روشن بینانه و حمایت از شهروندان خود و تمایل خود برای دستیابی به این هدف است، همچنان در خط مقدم توسعه شهرهای هوشمند است. این شهر همچنان به الهام بخشیدن به رهبران همه بخش ها، به ویژه در زمینه مهیج پویایی شهری ادامه خواهد داد.
منابع :
https://smartcitiesmag.lu/web/barcelone-ou-la-ville-intelligente-۳-۰/
https://fr.statista.com/infographie/۱۱۸۴۵/classement-smart-cities-villes-les-plus-intelligentes-du-monde/
https://www.urban-hub.com/fr/cities/barcelone-se-transforme-en-ville-ingenieuse/
https://civilica.com/doc/۴۶۹۹۲۹

آذر کریم‌زاده
انتهای پیام/