به گزارش نصر، بهمن‌ماه ۹۹ در جریان بررسی طرح ساماندهی صنعت و بازار خودرو در مجلس شورای اسلامی، عرضه خودرو در بورس کالا با اکثریت آرا در کمیسیون صنایع به تصویب رسید. کارشناسان می‌گویند با توجه به تجربه موفق صنایع دیگر در بورس کالا، بهتر است خودرو نیز در بورس کالا عرضه شود تا رانت و دلالی در بازار خودرو که ناشی از دونرخی بودن است، از بین برود.
در این زمینه حتی رئیس قوه ‌قضائیه نیز پیشنهاد عرضه مستقیم خودرو در بورس کالا را ارائه داد که به نظر می‌رسد این ایده قادر به عملیاتی شدن خواهد بود.
بنا به این گزارش، با ورود خودرو به بورس کالا، شفافیت و امکان نظارت دقیق از سوی نهادهای مسؤول ایجاد می‌شود و از سوی دیگر بروکراسی اداری قیمت‌گذاری بین شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار نیز دیگر وجود نخواهد داشت. برخی کارشناسان معتقدند اگر خودرو در بورس عرضه شود، ضمن از دست رفتن تدریجی هیجان سرمایه‌گذاری در بازار، جلوی ضرر و زیان خودروسازان نیز گرفته می‌شود.
بر اساس دستور کار هفته جاری کمیسیون صنایع و معادن مجلس، اعضای این کمیسیون امروز طرح جهش تولید دانش‌بنیان را با حضور مسؤولان دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، مرکز پژوهش‌ها و اتاق ایران بررسی می‌کنند.
نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره آخرین وضعیت طرح مجلس با محوریت ساماندهی صنعت خودرو، اظهار داشت: یکشنبه این طرح مجدد در کمیسیون صنایع و معادن مجلس بررسی خواهد شد و پس از نهایی شدن در کمیسیون، به صحن ارائه می‌شود. بحث‌ها درباره این طرح طولانی شد، اگر نه مقرر بود قبل از تعطیلات مجلس به صحن ارائه شود.
علی جدی افزود: یکی از مهم‌ترین محورهای این طرح، عرضه خودرو در بورس است که موافقان و مخالفانی در کمیسیون دارد اما احتمال تصویب این بند در کمیسیون زیاد است.
نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره اینکه آیا این طرح تا خردادماه نهایی می‌شود، گفت: این طرح در واقع طرحی است که در مجلس قبلی آماده شده و از سوی شورای نگهبان اعاده شده بود، بنابراین با توجه به اینکه این طرح اعاده شورای نگهبان است، پس از ارائه به صحن، باید سریع‌تر در صحن تعیین تکلیف شود. البته به خاطر انتخابات شاید ۲ هفته به تعویق بیفتد. وی درباره نظر وزارت صمت برای عرضه خودرو در بورس گفت: وزارت صمت تلویحا موافق این بند است اما درباره نحوه تعیین قیمت پایه اختلافاتی وجود دارد.
جدی افزود: وزارت صمت معتقد است تعیین قیمت پایه حق خودروساز بوده و خودروساز راسا باید قیمت پایه خودرو را در بورس تعیین کند اما نمایندگان تاکید دارند قیمت پایه با ضابطه قیمت‌گذاری سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و توسط شورای رقابت تعیین شود. در واقع مجلس معتقد است این مبالغ باید در خزانه دولت برود و در صنعت خودرو هزینه شود، نه اینکه برای خودروساز باشد. فعلا روی این مسائل بحث زیاد است.
بازار نابسامان خودرو اگر چه اخیرا تحت تأثیر کاهش قیمت ارز، با کاهش نسبی هیجانات کاذب و فروکش کردن قیمت‌های عجیب خودروها مواجه شده است اما چالش‌های ساختاری این حوزه همچنان پابرجاست و کوچک‌ترین محرکی می‌تواند بار دیگر به هیجانات و قیمت‌های کاذب این بازار دامن بزند.
در این آشفته‌بازار، نه تولیدکننده راضی است، نه مصرف‌کننده؛ نه قیمت‌ها معقول است و نه کیفیت آنچنان که باید نظر مشتریان را تأمین می‌کند. تنها گروهی که در این بازار خوشحال و راضی هستند، دلالانی هستند که از ضعف سیاست‌گذاری دولت سوء‌استفاده می‌کنند و سودهای عجیبی را از محل اختلاف قیمت کارخانه و بازار به جیب می‌زنند؛ سودهای عجیبی که ۲ سال است بسیاری از مردم عادی را هم به تکاپو انداخته تا با ثبت‌نام خودرو در کارخانه و فروش در بازار آزاد، از این سود بی‌بهره نمانند.
مجلس یازدهم بارها به دولت اعلام کرد لایحه‌ای را برای ساماندهی بازار خودرو ارائه کند اما به دلیل عدم اعتنای دولت به این موضوع، نمایندگان ۳ ماه پیش اقدام به تدوین طرحی تحت عنوان «طرح تحول بازار و صنعت خودروی سبک» برای اصلاح شرایط موجود بازار خودرو کردند. طراحان معتقدند با اجرای این طرح می‌توان به متعادل شدن قیمت‌ها و حذف رانت و واسطه‌گری امیدوار بود.
این طرح که با همکاری وزارت صمت و خودروسازان در دستور کار نمایندگان قرار گرفته است، چندی پیش نیز کلیاتش مورد تصویب قرار گرفت و جلسات نسبتا مرتبی هم در کمیسیون صنایع و معادن مجلس برای بررسی جزئیات آن در حال برگزاری است. نمایندگان در تلاشند با همراهی وزارت صمت، طرحی به تصویب برسد که بتواند ضمن سامان دادن به بازار، منجر به افزایش تیراژ و کیفیت خودروهای داخلی شود.
یکی از محورهای مهم این طرح که مورد اختلاف مجلس و وزارت صمت است، عرضه خودرو در بورس و چگونگی انجام آن است. عده‌ای از نمایندگان مجلس خواستار عرضه تمام محصولات خودروسازان در بورس هستند اما برخی معتقد به عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس هستند. وزیر صمت هم از اساس، با عرضه خودرو در بورس مخالف است. همین اختلاف‌نظرها موجب شده نتیجه مشخصی درباره نحوه عرضه خودرو در بورس حاصل نشود و طرفین همچنان مشغول رایزنی هستند.

کشف قیمت در فضای شفاف بورس و جلوگیری از قیمت‌سازی
در حال حاضر رکود بر بازار خودرو حاکم است و میزان معاملات در بازار در برخی مواقع به صفر می‌رسد. در این بازار تعداد فروشنده و خریدار اندک است. بنابراین فرصت برای برخی دلالان فراهم شده تا با اعلام قیمت‌های کاذب اقدام به قیمت‌سازی در بازار کنند. با عرضه خودرو در بورس کالا قیمت خودرو در فضای شفاف بورس کشف می‌شود و امکان قیمت‌سازی از بین می‌رود.

 بستن در پشتی و جلوگیری از فروش خودرو به افراد خاص
فرآیند فروش خودرو در حال حاضر در کنترل کامل خودروسازان است و این امکان وجود دارد که برخی افراد دخیل در فرآیند فروش با اعمال نفوذ اقدام به فروش خودرو به افراد خاص کرده و از این محل منافعی را نصیب خود کنند. منافع این افراد اقتضا می‌کند تولید خودرو کم باشد تا اختلاف قیمت بازار و کارخانه در سطح بالا حفظ شود، در نتیجه این افراد انگیزه بالایی برای سنگ‌اندازی در مسیر افزایش تولید خودرو خواهند داشت.
با عرضه خودروی صفر در بورس کالا امکان دریافت پلاک برای خودروهای صفر که از سایر طرق فروخته شده‌اند از بین می‌رود، در نتیجه این افراد امکان فروش خودرو به افراد خاص را نخواهند داشت و انگیزه سنگ‌اندازی در مسیر افزایش تولید نیز از بین می‌رود.

حذف قدرت اعمال نفوذ در سازمان‌ها و نهادها
خودروسازان با عقد قراردادهایی اقدام به فروش خودرو به سازمان‌های مختلف می‌کنند. با توجه به اختلاف موجود بین قیمت کارخانه و قیمت بازار، عقد این قراردادها امتیاز ویژه‌ای را نصیب این سازمان‌ها و نهادها می‌کند.
اعطای این امتیازها نمی‌تواند بدون چشمداشت باشد. با عرضه خودرو در بورس کالا، امکان اعطای امتیاز ویژه به برخی سازمان‌ها و نهادها از بین می‌رود که نتیجه آن جلوگیری از اعمال نفوذ خودروسازان در این نهادها و سازمان‌هاست.

کنترل میزان پیش‌فروش در نتیجه کاهش تأخیر در تحویل
در چند سال گذشته خودروسازان اقدام به پیش‌فروش گسترده و بدون ضابطه خودرو کرده‌اند. عدم توانایی در عمل به تعهدات، سبب تأخیر در تحویل خودروهای پیش‌فروش شده است که نارضایتی خریداران را در پی داشته است.
با فروش خودرو در بورس کالا، به دلیل شفاف بودن فروش و پیش‌فروش، امکان پیش‌فروش بی‌ضابطه و خارج از ظرفیت از بین می‌رود که نتیجه آن تحویل بموقع خودروهای پیش‌فروش شده است.

عرضه خودرو در بورس در خدمت منافع عمومی
از این آمار و تحولات می‌توان نتیجه گرفت اکثر تقاضای حال حاضر خودروی صفر در کشور سوداگرانه بوده و احتمال رسیدن خودروی صفر از کارخانه به مصرف‌کننده اصلی بسیار پایین است. از جمله راه‌های اصلی کنترل بازار خودرو در چنین شرایطی، عرضه خودرو در بورس کالاست.
با این روش، دلالان و واسطه‌گران از چرخه معاملات خودرو حذف می‌شوند و اختلاف قیمت در بازار آزاد را در خدمت افزایش تولید خودرو قرار می‌دهد. در چنین روندی قیمت خودرو توسط تصمیم جمعی مردم تعیین شده و در نهایت منافع عمومی مردم تأمین می‌شود.
حذف رانت و از بین رفتن تقاضای کاذب با اجرای طرح مجلس
اختلاف قیمت جذاب بین بازار آزاد و کارخانه، انگیزه اصلی دلالان برای خرید خودرو از کارخانه است. با عرضه خودرو در بورس کالا بدون سقف قیمت، رانت خودرو از بین می‌رود، در نتیجه انگیزه سوداگران برای حضور در صف خرید خودرو بشدت کاهش می‌یابد و مصرف‌کننده واقعی می‌تواند به صورت مستقیم اقدام به خرید کند. با این روش، دلالان از چرخه توزیع خودرو حذف می‌شوند.
انتهای پیام/