به گزارش نصر، محله چوست دوزان یا در زبان و گویش مردم تبریز چوستدوزلار از محلات قدیمی شمال غربی شهر است که از شمال به محله امیره قیز ( امیرخیز )، از جنوب به محله ورجي ( ويجویه )، از مشرق به محله سنجران و از مغرب به مهرانرود و محله عمی زین الدین محدود است و اخیرا با احداث خیابانی به چایکنار و آخر خیابان منجم و پل منجم و از یک طرف به خیابان استاد جعفری این محله از بن بست بودن خارج شده است.
مرکز محله « چوستدوزلار میدانی » نام دارد که دارای پنج مسجد محله بوده و معروفترین آنها مسجد معجزلز است.
در روزگاران گذشته که محلات تبریز سیستم آبرسانی و آبیاری نداشته و از آب قنات ها و کهریزها سیراب می شدند آبشخور و کهریز این محله از قنات « آناخاتون » و احمد پاشا » بوده است.

گویا نام قنات از اسم « احمد پاشا » که یک نام ترکی عثمانی و از سرداران عثمانیان در تصرف تبریز گرفته شده است و این عثمانیان در زمان صفویه مدت های مدید در تبریز ماندگار بودند ( ۱۹ بار جنگ ایران و عثمانی و تصرف تبریز توسط آنها ) زیرا این محله از طرفی از محلات حاشیه شمال غربی شهر بوده و بهترین و مناسب ترین مکان برای ایجاد قرارگاه برای سپاه عثمانی و برای روزهای پرخطر بود در ثانی اراضی زیاد این محله می توانست امکانات فراوانی را برای سپاهیان عثمانی ارائه نماید و سیاستمداران عثمانی بهتر می دانستند که پس از تصرف تبریز حتما گرفتار قهر و غضب و انتقام مردم تبریز واقع خواهند شد و به همان قرار که سپاهیان مهاجم روس سربازخانه و قزاق خانه خود را در جنوب شهر در دامنه « یانیق داغ » ساخته بودند که به هنگام خطر و تهاجم مردم بهتر بتوانند از مهلکه فرار کنند.
بنابراین عثمانیان برای راحتی سپاهیان خود قناتی به نام « احمد پاشا » احداث می نمایند.
نادر میرزا در کتاب « تاریخ و جغرافی تبریز » در باره این قنات ( احمد پاشا ) می نویسد: این قنات متوسط است و کوی چست دوزان و مزارع و سواحل آجی چای را مشروب می نماید و آب آن چندان مطبوع نمی باشد.

 

ساکنان این محله دارای شغل کفشدوزی بودند که بهترین نوع کفش ساده، سبک و راحت از جنس مشین و چرم و شبیه دمپایی بنددار بوده که پاهای انسان خیلی راحت در آن جا می گرفت.
مردم این محله قبلا ساکن قراباغ قفقاز بودند و پس از انعقاد عهدنامه ترکمانچای عده زیادی از آنها به تبریز آمده و در این محله کارگاه کفشدوزی دایر کردند که مدل و نوع این کفش در تبریز و ایران تا آن تاریخ مرسوم نبود و آن را « چوست » می گفتند.
"چوست" لغت روسی است که در قره باغ قفقاز از زبان مردم رایج شده و سپس که از قره باغ به تبریز مهاجرت کردند نام این محله را بنابه موقعیت شغلی، چوستدوزان ( چوستدوزلار ) گذاشتند.

در کتاب های لغت فارسی هم نوشته اند: « چوست » با « چست » نوعی پای افزار ( ایاق قابی ) را گویند که روی آن بند ریسمان ( باشماق باغی ) باشد.
اصطلاحات چوست، قوندارا و لوازم کفاشی چون ماز ( واكس ) بادوش، خروم، زورنیک، شورو، اشبال، فارسونگا، دوریا (دودکش)، سرپستو سوت کارخانه همگی از اصطلاحات روسی است که به جامعه صنایع کفش و چرم تبریز وارد شده است.
در انتهای محله چوستدوزلار مسجدی است به نام مسجد « قالیچیلر » که قسمت عمده راه ارتباطی وسایط نقلیه را مسدود کرده و در جوار آن مسجد در دست ساختمان است تا با تخریب این مكان، ارتباط مردم با سهولت انجام گیرد.
انتهای پیام/