راهکارهای کاربردی اصلاح الگوی مصرف انرژی را می‌توان به شرح ذیل تقسیم کرد:

۱-  راه‌کارهای قوانین و مقررات
دولت می تواند با وضع قوانین و مقررات خاص در بخش انرژی کشور به اصلاح الگوی مصرف انرژی دست یابد. بخش عمده این قوانین که در کشورهای دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از: تاسیس نهادهای کارایی انرژی، برنامه های ملی کارایی انرژی، اعمال کدهای ساختمانی اجباری و اختیاری و تهیه تأییدیه‌های ساختمانی الزامی، برچسب گذاری استانداردهای کارایی برای وسایل و تجهیزات، اقدامات مالیاتی، یارانه های تشویقی و محرک های پولی.

۲-  راه‌کارهای فرهنگ سازی
 فرهنگ عبارت است از مجموعه ای از نمادها، نهادها و روش‌ها در یک جامعه که تعیین و تنظیمکننده رفتار انسان های آن جامعه می باشد. البته این نمادها ممکن است ناملموس باشند مانند تلقیات، باورها، ارزش‌ها و غیره. بهسازی فرهنگ مصرف انرژی در حالت کلی تابع موارد یا مؤلفه های زیر است:
- ارتقاء آگاهیهای عمومی مصرف کنندگان در مورد انرژی های اولیه.
- راهنمایی و هدایت مصرف کننده‌ها در جهت مصرف منطقی و به موقع انرژی.
- بهبود فرهنگ استفاده از وسایل و تجهیزات (دانش فنی) مصرف کننده انرژی و رعایت اصول بهره‌برداری صحیح و نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه وسایل مصرف‌کننده انرژی.
-  آگاهی مصرف کنندگان از روشهای صرفه جویی انرژی در جهت کاهش تلفات آن.
- سازمان های دولتی و غیردولتی (خصوصا سازمان‌های بزرگ) مدیریتی به نام "مدیریت صرفه‌جویی انرژی" را در واحدهای خود ایجاد نمایند که وظیفه‌اش بررسی نحوه مصرف انرژی در سازمان و کاهش اتلاف منابع انرژی با به کارگیری آموزش‌های تخصصی در سازمان مربوطه باشد.
- جایگزینی انرژی الکتریکی با سایر انرژی ها در محیط مصرف.
- ایجاد انگیزه و رغبت مصرف کنندگان در جهت باروری روحیه همبستگی، وفاق، مشارکت و احساس مسئولیت اجتماعی به عنوان تلقیات و باورهای ارزشی در جامعه.
-  ترویج اعتقادات دینی: به عقیده ی بسیاری از صاحب نظران با توجه به نقش عمده فرهنگ و اعتقادات دینی در آموزش‌پذیری جامعه، راهکار نهایی پایان دادن به بهره‌برداری بی حد و حصر انسان از منابع طبیعی و ایجاد روحیه ی مسئولیت‌پذیری مشترک جهت حفاظت محیط زیست، احیاء فرهنگ‌های اصیل ملل و رویکرد به تعالیم دینی و بهره‌گیری از رهنمودهای ادیان الهی است.
- افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان در زمینه خرید وسایل مصرف‌کننده انرژی و مقدار مصرف آن‌ها.
- تعلیم هنجارهای رفتاری، ارتقاء رشد فکری مردم و اصلاح سبک زندگی مردم در جهت درک ارزش‌های منابع انرژی از طریق رسانه‌ها، در قالب برنامه‌ها با مقالاتی که تحت نظر متخصصین باتجربه و آگاه تهیه شود و در عین حال سعی گردد اسراف منابع انرژی به عنوان رفتاری کوته‌فکرانه و غیر عقلایی به مردم و شناسانده شود.

۳- راه کارهای آموزش
به طور کلی راه‌کارهای آموزش جهت اصلاح الگوی مصرف در بخش انرژی کشور به ۲ بخش آموزش‌های عمومی و آموزش‌های تخصصی تقسیم می‌شود
- آموزش های عمومی: دولت باید در یک برنامه گسترده در رسانه‌های گروهی، تبلیغاتی و در کتاب‌های درسی میزان اتلاف منابع انرژی به اطلاع مردم رسانده شود و فرهنگ صرفه‌جوئی و تلف نکردن منابع و انرژی در مردم و به ویژه در نوجوانان و جوانان پرورش داده شده و روش‌های استفاده صحیح از این منابع به آنان آموخته شود.
- آموزش های تخصصی: با توجه به تجربیات کشورهای موفق و پیشرو و نیز نتایج مطلوب ارزیابی دوره‌های آموزشی تخصصی برگزار شده مدیریت انرژی برای کارشناسان و مدیران انرژی در برنامه‌های پنج ساله دوم و سوم توسعه کشور، ضرورت استمرار و ارتقاء این دوره‌های بنیادین به صورت آموزش‌های تخصصی و کاربردی مدیریت انرژی در کشور به اثبات رسیده است.

۴- راهکارهای کاهش تلفات انرژی
بخشی از انرژی داخلی که استخراج گردیده و یا بدون پالایش و تبدیل مورد استفاده قرار می‌گیرند را انرژی اولیه (Primary Energy) می گویند. به عبارت دیگر، انرژی اولیه، صورتی از انرژی است که در طبیعت در دسترس می‌باشد. انرژی اولیه شامل نفت خام، گاز طبیعی فنی، مایعات گازی، زغال سنگ سخت، برق آبی، انرژی هسته‌ای، انرژی خورشیدی، انرژی زمین گرمایی و سوخت‌های سنتی می باشد.
همچنین انرژی نهایی (Final Energy) بیانگر مصرف انرژی توسط مصرف‌کننده در بخش‌های مختلف است که از بخش انرژی اولیه و انرژی ثانویه (Derived Energy) تأمین می‌گردد. به عبارت دیگر انرژی نهایی عبارت است از هر نوع انرژی (اعم از اولیه یا ثانویه) که پس از کسر تلفات توزیع و مقادیر ذخیره شده، برای خرید در دسترس مصرف‌کننده قرار می‌گیرد؛ مانند بنزین موجود در جایگاه‌های فروش با برفی که در دسترس خانوار قرار دارد. در تبدیل انرژی نهایی، انرژی مورد نیاز وارد فرآیندی می‌شود که بر اساس بازده تجهیزات و دستگاه‌های مصرف‌کننده و برای انتقال انرژی، بخشی از آن تلف شده و مابقی مورد استفاده قرار می‌گیرد که این اتلاف انرژی تقریبا غیرقابل اجتناب است؛ اما می‌توان به کارگیری راه‌کارهایی این اتلاف را کاهش داد.
برای مثال به دلیل اینکه تلفات انرژی در انتقال گاز کمتر از تلفات انرژی در انتقال برق می‌باشد، لذا به جای اینکه در مناطق نفت خیز جنوب کشور منابع گازی به برق تبدیل شود و سپس جهت مصرف به شهرهای بزرگ مانند تهران انتقال یابد، همان گاز تولیدی به پالایشگاه‌های نزدیک آن شهرهای بزرگ منتقل شود و سپس از آن برق تولید گردد در انتقال انرژی تلفات بسیار کمتر خواهد شد.

۵-  راه کارهای بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر
در سالهای آتی به دلیل بحران های سیاسی، اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت دوام منابع تجدیدپذیر، نگرانی‌های زیست محیطی، ازدیاد جمعیت و رشد اقتصادی، تأمین تقاضای انرژی از مباحث کلی می‌باشد که برنامه‌ریزان انرژی را در یافتن راه‌کارهای مناسب جهت استفاده بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر در صورت موجود بودن پتانسیل در منطقه و اقتصادی بودن استفاده از آن جهت کاهش مصرف انرژی‌های فسیلی، به این امر سوق خواهد داد که در برنامه‌های آتی به کار گیری این نوع انرژی با تأمل بیشتری بررسی گردد. انرژی‌های نو شامل انرژی بادی، خورشیدی، بیوماس و بیوگاز، انرژی هیدروژنی، زمین گرمایی، انرژی آبی و جزر و مد دریا می‌باشند.
انتهای پیام/