وی در سال ۱۳۰۳ هجری قمری در تبریز پا به عرصه وجود گذاشت. میرزا ابوالقاسم بلافاصله بعد از رشد و نمو، زبان های خارجی را فرا گرفت و معلومات عمومی خود را بیش از پیش افزایش داد و توانست توجه همگان و به خصوص فضلا را به خود معطوف سازد.
پدر زن وی حاج میرزا عبدالکریم امام جمعه، از مخالفین صد در صد مشروطه بود ولی وی نه تنها تحت تاثیر او قرار نگرفت بلکه جزو سردمداران انقلاب تبریز بود. وی قلبا و عملا در خدمت مشروطه بود و شخصا با سلاح از حملات مستبدين جلوگیری کرد.
همچنین این روحانی والامقام روزنامه «اسلامیه» را در تبریز منتشر ساخت.
مرحوم ضیاءالعلما جزو آزادیخواهانی بود که در کنسولگری انگلیس در تبریز متحصن شد و امضای فرمان مشروطه را از محمد علی میرزا ولیعهد خواستار شد.
در دوران انقلاب با آن مشغله فراوان، از طرف انجمن ایالتی آذربایجان به ریاست دادگستری آذربایجان انتخاب شد و پس از اعاده مشروطیت، برای نخستین بار دادگاه استیناف را در تبریز تشکیل داد و خود از سوی مخبرالسلطنه والی وقت آذربایجان به ریاست آن دادگاه منصوب گردید و تا روز شهادتش در این سمت انجام وظیفه می کرد.
ضیاءالعلما مانند بسیاری از مشاهیر مشروطه آذربایجان در گمنامی به شهادت رسید. هنگام مرگ بیش از ۲۷ سال نداشت.
همچون دیگر شهیدان (۸ شهید روز عاشورای تبریز) پیش از اعدام او را زده بودند و بنابر روایتی رویش ورم بزرگی داشت و از یک طرف بر آمده بود.
ضياء العلماء یگانه فرزند مادرش بود و لذا بعد از شهادت او می گویند مادرش در حالت جنون بوده و بسیار بسیار بی تابی می کرده است.
از طرف اداره فرهنگ وقت، در 24 آذرماه سال ۱۳۳۰ خورشیدی، دبستان نوبنیادی را در تبریز خیابان راه آهن، ایستگاه کوره باشی بنام نامی این شهید بزرگوار «ضیاء» نامگذاری کردند و هم اکنون نیز باقی است.
انتهای پیام/