رشد ويروس كوويد ١٩ در سطح جهان حتي در امور ديني و مذهبي نيز تاثير شگرفي نهاد، حج عمره مسلمانان بصورت رسمی تعطیل و حج تمتع این بزرگترين كنگره جهان اسلام با حداقل شركت كننده در تاريخ معاصر خود و با ملاحظه محدوديت ها برگزار شد و عکس تاریخی عبادت یک موحد تنها در حرم کعبه که در فضای مجازی بازتاب گسترده یافت نشانگر این موضوع بود.
با بروز اين بحران تاريخي و قرنطینه عمومی در اکثر کشورها و شهرهای جهان، فضاي مجازي و بستر شبكه هاي اجتماعي پر مخاطب ترين ايام خود را سپري كردند، شايد ظرفيت اين فضا در صورت عدم بروز اين بحران براي كاربران به این سرعت نمايان نمي شد، فضایی دو طرفه بین مخاطب مجازی و سایر کاربران که می توانست از، زهر تنهایی دوران قرنطینه بکاهد.
با توجه به شرایط بوجود آمده، تولید محتوای موثر در این فضای پر مخاطب به یک ضرورت اساسی تبدیل شد لذا در اين راستا خلاقیت برنامه سازان با اولويت قرار دادن ذائقه كابران موجب تولید برنامه هایی با سبک وسیاق جدید و در قالب انتشار در بستر فضای ، گردید.
برنامه هاي مختلفي در بستر اين فضا توليد و بارگذاري شد، از گفتگو های باصطلاح ((live با مضامین مختلف و متنوع گرفته تا اجرای کارهای هنری و انعکاس آن برای مخاطبان، البته با سنجش میزان اقبال عمومی مخاطب برای هر برنامه که در فضای پلتفرم شبکه حضور و تعداد مخاطب برای هر برنامه قابل رویت است.
اما از انجايي كه محدوده اين فضا خارج از حوزه منطقه اي و بومي و در يك بستر جهاني تعريف شده است در نظر گرفتن سليقه مخاطب و جذب ان که با اختصاص حجم اينترنت شخصي براي استفاده از يك برنامه همراه می شود، کار دشواریست و توجه به كيفيت فني و محتوايي، هر برنامه را اولويت اصلی تولید  قرار مي دهد.
در اين چند سطر قصد نگارنده جستاري است در باب يكي از اين برنامه ها كه با مناسبت ها و ايام مذهبي با يك فرم و رويكرد جديد جايگاه خاص و ویژه براي مخاطب خود ايجاد كرد.
سلسله برنامه هايي با عنوان تكيه رمضان، غديريه و پرمخاطب ترين اين برنامه ها یعنی (تكيه محرم)، كه سازندگان آن با ملاحظه به بستر انتشار اين آثار توانستند ارتباط موثري با مخاطب نکته سنج و حساس فضاي مجازي برقرار سازند.
در اين چند سطر اشاره اي می شود به عناصر اين درخشش، بطوریکه این برنامه توانست در شرایط جدید که امکان حضور فیزیکی برای برگزاری مراسمات دینی و مذهبی به حداقل رسیده بود مخاطب مجازی را با خود همراه ساخته و در هر نقطه و مکان او را مسافر فضای معنوی یک هئیت عزاداری مجازی کند، حتی با صرف حجم اینترنت شخصی  و اختصاص هزینه برای همراه شدن با یک برنامه آئینی مذهبی که این روزها رسانه های رسمی  با اختصاص بودجه های میلیاردی از انجام ان روز به روز عاجز تر می شوند.  امید است ساير فعالان رسانه اي نيز با توجه به اين عناصر بتوانند در جذب مخاطب حداكثري براي اينگونه برنامه های ارزشی  موفق عمل نموده  و شاهد رشد فضای معنوی و تربیتی  در بستر فضای مجازی باشیم ، که در کنار اینگونه محتوا ، جولانگاه ابتذال نیز هست و تنها راه مقابله با نفوذ ابتذال تولید محتوای موثر است که می تواند فضا را به نفع فعالیت های ارزشمند برگرداند.
1- فضا سازي وسيع تبليغاتي با بهره گيري از روش هاي جديد تبليغ كه اذهان مخاطبان را نسبت به يك برنامه مذهبي (سوگواره مجازی ) در بستر فضاي مجازي تحريك شاخت.کارشناسان و یا کارشناس تبلیغاتی این سوگواره مجازی با هوشمندی از میزان توجه مخاطب به تبلیغات محیطی در اماکن شهری، توانست حواس مخاطب اجتماعی را نسبت به محتوای برنامه، زمان اجرا، بستر های انتشار، روش های مختلف ارتباط گیری با برنامه و سایر اشکال برنامه جلب نموده و برنامه را برای کاربر مجازی به خوبی معرفی سازد.  

٢-  بهره گيري از توانمندی اپراتوري و حرفه اي برنامه سازی در زمينه گرافيك، موسيقي، طراحی صحنه، دكور، اجرا ( گويندگي) انتخاب میهمان، افرادي كه به نوعي در زمينه فعاليت مداحي و ادبي جزو چهره هاي شاخص محلي و ملي بودند فارغ از توجه به ملاحظات رسمي و سلیقه ای، با ايجاد فضا براي حضور همه سليقه هاي اين قشر، دقيقا نقطه مقابل رسانه هاي جمعی  و دولتي بود كه به هر دلیل و توجیهی گاهي محدوديت هاي گزينشي، اجازه بهره گیری و استفاده از چهره های مختلف را به انها نمی دهد.

٣- بهره گیری از شناخت و ارتباطات عوامل برنامه بالاخص تهيه كننده با بدنه فعال جامعه هئیتی که مخاطبان اصلي اينگونه برنامه ها به شمار می روند و استفاده  از توانایی  هر مخاطب به عنوان يكي از اجزاي اصلي انتشار برنامه، بطوريكه در يك زمان معين تعداد انعکاس دهندگان برنامه توسط كاربران حقيقي  ( پيچ هاي شخصي ) در كنار شبكه هاي رسمي توانستند تعداد مخاطب خود را بصورت تساعدي افزايش دهند که در کنار این موضوع تبلیغ پوستر های برنامه در پیچ های مختلف حقیقی نیز مد نظر می باشد.
٤- شكل فني اجرای برنامه اعم از كارگرداني حساب شده، نور پردازي متناسب با فضاي برنامه و حتي ميزانسن و حركت هاي ظريف دوربين هاي چيده شده با لنزهای چشم نواز در همراه ساختن بيننده برنامه نقش موثری داشته و از لحاظ بصری و رواني، مخاطب را علي رغم محتوای  گفتگو محور برنامه که معمولا مخاطب زیادی ندارد، با خود همراه کرد .(میزان سنجش مخاطب به روش تعداد مخاطب انلاین در پخش روزانه برنامه از پلتفرم های مختلف )
٥- يكي از ظرفيت هاي اپلیکیشن شبکه اجتماعی اينستاگرام ذخيره برنامه در فضاي ان به مدت يك شبانه روز است كه برنامه تكيه محرم بعد از نمايش انلاين روزانه در یک تايم از پیش تعيين شده، اين امكان را به مخاطب خود داد كه بتواند در طول روز در فرصت دلخواه برنامه را مشاهده کرده و يا انرا ذخيره نماید و در موعد ديگري پاي ان بنشيند. (در واقع یک انتخاب کاملا آگاهانه برای رویت برنامه توسط مخاطب هوشمند فضای مجازی )
6-  تنوع محتوا و فضا و بهره گيري از چهره هاي خارج از استان و ضبط برنامه در اماکن مختلف ازجمله تهران و مشهد مقدس جذابيت دو چنداني به برنامه بخشيده بود كه معمولا خارج از انتظار مخاطب براي توليد اين گونه برنامه ها برای انتشار در فضای مجازی است.
٧- عرضه يك  مديا در بستر فضاي مجازي، ريزه كاري هاي فراواني مي طلبد كه گاهی  توليد كننده برنامه توان برنامه ريزي و توجه به اين جزییات را نداشته و صرفا با توجه به حجم انبوه برنامه ها در فضاي مجازي بعد از توليد كار به اصطلاح به يك رها سازي و رها شدگی مي رسد   اما دست اندركاران برنامه مجازی تكيه محرم توان و انرژي خود را بیش از توليد برای عرضه این برنامه به كارگرفتند، بطوريكه در سطح مخاطبان بومی خاص و عام  كمتر كاربر فعال مجازي از پخش اين برنامه بي اطلاع بود که می توان با حجم میزان استقبال از برنامه این طور در نظر گرفت که  اغلب فعالان حرفه اي فضاي مجازي در جريان توليد و پخش برنامه بودند و یا اطلاع و اگاهی نسبت به محتوا و زمان پخش برنامه داشتند.
سوگواره تكيه محرم در واقع يك اتفاق جديدي در توليد برنامه هاي مجازي محسوب مي شود و چشم انداز تولید این جنس برنامه ها با ادامه شرایط فعلی در روزها و ماه ها و سال هاي آينده به يك جريان رسانه اي گسترده تبديل خواهد شد.
 پیش از اين برنامه فرم برنامه هاي مجازي در سطح بومي صرفا با اختصاص يك دوربين موبايل توسط كاربر و صحبت مستقيم با مخاطب و در مواقعي بصورت دو طرفه با عنوان گفتگوهاي لايو انجام مي شد اما تکیه محرم ساختار جدیدی برای اینگونه برنامه ها تعریف کرد. ساختاری نو و خلاقانه که می تواند برای سایر گروه های رسانه ای الگو قرار بگیرد .
سلسله برنامه هاي گروه فرهنگی مذهبی آيينه در سطح بومی در بین رسانه های مجازی استانی و منطقه ای یکی از پر مخاطب ترين و جذاب ترين، برنامه های فضای مجازی به شمار می رود که  توانسته است سطح انتظار و اقبال عمومی مخاطب بومي از برنامه هاي اينستاگرامي را بالا برده و در جذب حداكثري مخاطب موفق عمل کند.
اين جستار محدود صرفا با يك نگاه حداقلي به ويژگي هاي فنی  اين برنامه پرداخت و آنالیز تحلیلی  قسمت هاي مختلف اين سوگواره در مجال اين چند سطر نمي گنجد و ضرورت دارد براي پر بار تر شدن برنامه هاي آتي از همه صاحب نظران حوزه مديا و رسانه بهره گيري شود.

علی خیرخواه/ فعال رسانه ای و مستندساز
انتهای پیام/