به گزارش نصر، «هندوانه» یا همان «قارپوز» خودمان یکی از میوه‌هایی است که این روزها مشتری‌های پر و پا قرص خودش را دارد. میوه‌ای آبدار و شیرین که در زمستان زینت سفره‌های شب چله و در تابستان سیراب‌کننده لب‌های تشنه در هوای طاقت‌فرسا و داغ و سوزان است.
هندوانه سرشار از پتاسیم، انواع مختلف آنتی‌اکسیدان، کاروتنوئید، ویتامین، کلسیم و فیبر است، تقریبا ۹۰ درصد آن را آب تشکیل می‌دهد. این میوه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و در دمای بالای ۲۵ درجه سانتی‌گراد کشور تولید می‌شود.

نگاهی به صادرات هندوانه در ایران و جهان
چین با تولید ۷۹ میلیون تن هندوانه در جهان رتبه نخست تولید این میوه یعنی ۷۵ درصد تولید کل جهان را دارد و سپس کشور ترکیه با ۴ میلیون تن و ایران با ۳.۸ میلیون تن رتبه دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند.
برای تولید یک کیلوگرم هندوانه به طور میانگین ۳۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود، همین موضوع باعث شده بسیاری از کشورهای جهان به تولید هندوانه علاقه‌ای نداشته باشند و از تولید آن صرف‌نظر ‌کنند.
در برخی از آمار تولید و صادرات فاصله و عجایب زیادی مشاهده می‌شود، به طوریکه ۳۰ درصد صادرات این محصول از طریق کشور اسپانیا، ۹ درصد از طریق مکزیک و ۷.۴ درصد از طریق آمریکا انجام می‌گیرد، این در حالی است که بیشترین تولیدکننده‌ هندوانه کشورهای چین، ترکیه و ایران هستند.
در آمار دیگر تجارت جهانی مشاهده می‌شود که ۱۹ درصد واردات هندوانه برای کشور آلمان، 10.7 درصد برای کشور آمریکا و 9.2 درصد برای کشور کاناد است.
تولید هندوانه در کشور ایران نیز مخصوص یک منطقه و خطه نیست زیرا با توجه به 4 فصل بودن این کشور، می‌توان در تمام فصول هندوانه را تولید کرد که بیشترین مشتری هندوانه‌های ایران نیز کشورهای همسایه از جمله عراق، امارات، کویت می‌باشد.
طبق قوانین بین‌‌المللی باید صادرات هندوانه از ایران به کشورهای دیگر به صورت کارتتی یک ردیف 18 کیلوگرمی، سبد یک ردیفی یک کیلوگرمی و باکس چوبی یک تنی باشد که معمولا از طریق جاده‌ای و ریلی جابه‌جا می‌شود.
به گفته تجار، هندوانه یکی از محصولات بسیار سودده صادراتی است که از این میوه هیچ‌گونه وارداتی هم به ایران انجام نمی‌گیرد که البته قیمت این میوه در برهه‌های مختلف با نوسان‌های افزایش قیمت و کاهش قیمت روبه‌رو شده است.
اما آنچه در این روزها صدای صادرکنندگان و تجار را در آورده، موضوع برگشت هندوانه‌های صادراتی ایران در روزهای کرونایی توسط کشور ترکیه است.

وقتی یک سد بزرگ آب هدر می‌رود
سال‌هاست که هندوانه‌های ایران با یک روال طبیعی در زمان مشخص که کشاورزان ترکیه‌ای هنوز محصول خود را برداشت نکرده‌اند، به این کشور صادر می‌شود اما امسال با شیوع کرونا و وضع تعرفه 4 برابری از سوی وزارت کشاورزی ترکیه، معطلی‌های غیرمعقول و خارج از روال طبیعی باعث شده است هندوانه‎های ایرانی یا فاسد شوند یا برگشت بخورند.
آقای توکلی یکی از صادرکنندگان هندوانه از طریق قطار است، او در این خصوص می‌گوید: طبق قراردادی که با کشور ترکیه داشتیم قرار بود تا بیش از 70 هزار تن هندوانه به این کشور صادر کنیم که شیوع کرونا منجر به قطع ارتباط شد ولی تبادلات ریلی همچنان برقرار بود و ما هم با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی بین‌المللی هندوانه‌ها را صادر کردیم که کشور ترکیه نامردی کرد و یک روزه، تعرفه بین‌المللی را سه  برابر کرد.
او ادامه می‌دهد: طبق قرارداد تعرفه، زمان تحویل و تعداد و تناژ هندوانه‌ها مشخص شده بود و دقیقا وقتی که هندوانه‌ها از مرز خارج شد، با افزایش یک شبه تعرفه روبه‌رو شدیم که اصلا صرفه اقتصادی برای ما نداشت.

هندوانه‌های ایرانی که تلف شده‌اند
این صادرکننده تبریزی می‌افزاید: ترکیه علنا به تجار ایرانی و صادرکنندگان زور می‌گوید ولی هیچ صدایی از اتاق بازرگانی تبریز و ایران در نمی‌آید و اصلا برایشان مهم نیست که چه میزان خسارت به تولیدکنندگان و صادرکنندگان وارد می‌شود.
در ادامه آقای شریفی دیگر صادرکننده هندوانه که بنابه گفته‌هایش، ضرر چند میلیاردی دیده است، می‌گوید: همه هندوانه‌های صادراتی ما بلاتکلیف زیر گرما در ترکیه مانده است در حالیکه هندوانه از جمله کالاهای فاسدشدنی است و با این کار ترکیه همه صادرات ما فاسد شد.
او ادامه می‌دهد: به این در و آن در زدیم ولی هیچ عکس‌العملی مشاهده نشد و همچنان خیره به ضرر میلیاردی هستیم.
آقای بهشتی، تاجر و صادرکننده تبریزی هم در این خصوص می‌گوید: بارها  اخباری مربوط به سد ایلیسو و حق‌آبه ایران دیده‌ام که باید توسط کشور ترکیه رعایت شود ولی شما با یک حساب سرانگشتی می‌توانید حساب کنید که این کشور در حال حاضر به اندازه یک سد بزرگ، هندوانه ایران را بیرون ریخت و کسی هم پاسخگو نیست.
او با بیان اینکه همیشه صادرات فدای واردات شده است، می‌افزاید: بیش از 100 هزار تن هندوانه بلاتکلیف، امحاء و برگشت خورده است و هیچ آبی هم از کسی گرم نمی‌شود؛ فقط فیلم و عکس‌های هندوانه‌های ارسال شده را ببینید تا به عمق فاجعه پی ببرید.

از ماست که برماست
این صادرکننده تبریزی ادامه می‌دهد: همین بی‌مسوولیتی‌ها منجر می‌شود تا قیمت یک کالا نجومی شود و شهر هرت شود و هر کسی هر قیمتی دوست داشت روی کالایش بگذارد زیرا تاجر و تولیدکننده هم وقتی ضرری می‌بیند و کسی پشتش نمی‌ایستد، قطعا برای جبران بخشی از خسارات خود قیمت را بالا خواهد برد؛ پس از ماست که برماست.

اگر صادرکنندگان قرارداد دارند به ما اطلاع دهند
قاسم قویدل، رئیس کمیسیون صنایع غذایی کشاورزی آب و محیط زیست اتاق بازرگانی تبریز می‌گوید: اگر این صادرکنندگان طبق قرارداد با کشور ترکیه اقدام به صادرات کرده‌اند که قطعا می‌توان از طریق آن قرارداد موضوع را پیگیری کرد.
او اضافه می‌کند: باید صادرکننده در بند قراردادی خود به صورت کامل نحوه انتقال، چگونگی انتقال، تعرفه و سایر موارد را مشخص کند و اگر صادرکننده‌ای با این روال انجام داده، قطعا با ما هماهنگ شوند تا از طریق امور بین‌المللی پیگیری کنیم.
رئیس کمیسیون صنایع غذایی کشاورزی آب و محیط زیست اتاق بازرگانی تبریز هم می‌گوید: البته شیوع کرونا منجر به مشکلات اقتصادی زیادی شد، به طوریکه خود کشور ایران نیز کالاهای وارداتی زیادی را برگشت زد زیرا وقتی نام کشوری که در آن کرونا در اوج بود می‌آمد، هراس داشتیم و کالاها را برگشت می‌زدیم ولی در این مورد قطعاً اگر قراردادی بین طرفین باشد و در آن بندهای نحوه صادرات و واردات مشخص شود، می‌توان موضوع را پیگیری کرد.
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: اینکه برخی صادرکننده‌ها معتقد هستند که صادرات فدای واردات شده، اشتباه است زیرا هر دو، مقوله جدا از هم و کاملا بی‌ربط به هم هستند.
حال در سالی که از طرف رهبر معظم انقلاب جهش تولید نامگذاری شده و مسوولان همواره بر افزایش صادرات غیرنفتی تاکید دارند، به نظر می‌رسد حمایت همه جانبه و به دور از شعار از تجار و بازرگانانی که خسارت‌های سنگینی بابت صادرات هندوانه به ترکیه متحمل شده‌اند، امری ضروری است.
گرچه کشورمان به گفته مسوولان با کمبود آب مواجه است و از آنجایی که هندوانه هم محصولی آب‌بر است و به نوعی صادرات آن «صادرات آب»محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد دستگاه‌های ذی‌ربط ضمن حمایت از تجار و بازرگانان می‌توانند با واردات محصولات آب‌بر، آبی را که برای تولید آن محصولات نیاز است در بخش‌های دیگر مصرف کنند.

گزارش از کتایون حمیدی
انتهای پیام/