گفت و گو/
بررسی سروده ها و اشعار امام خمینی(ره) از دیدگاه دکتر شعردوست
1399/03/14 - 11:35 - کد خبر: 21202
نصر: سفیر سابق کشورمان در تاجیکستان و چهره شناخته شده سیاسی، فرهنگی و ادبیات فارسی گفت: سروده های امام خمینی (ره) به راستی تاثیر زیاد و فوق العاده ای در جهت گیری های محتوای شعر شاعران بعد از رحلت ایشان داشت.
به گزارش نصر به نقل از مهر، شاید بتوان گفت یکی از مواردی که از زندگی امام راحل(ره) کمتر گفته شده و به آن پرداخته شده، بحث سروده ها و اشعار پرمحتوای امام خمینی(ره) است که برای همین گفتگوی مشروحی را با دکتر علي اصغر شعردوست، چهره شناخته شده سیاسی، فرهنگی و زبان و ادبیات فارسی ترتیب داده ایم.
علي اصغر شعردوست در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص سروده های امام خمینی (ره) و رابطه ایشان با شعر و ادبيات گفت: امام خميني(ره) در جايي گفته اند كه لسان شعر، بالاترين لسان است؛ تا قبل از چهاردهم خرداد كه روح خميني كبير به دياري ديگر پرواز كرد جذابيت هاي شخصي امام در برخي ابعاد مهم جلوه نموده بود ولی پس از آن ارتحال، ناباورانه به سرعت بر جذابيت هاي فردي اين بزرگمرد ديني افزوده شد.
وی همچنین ادامه داد: شايد اين خاصيت مردان بزرگ است كه در هنگام حيات بر فراز قله هايي معين هستند ولی پس از وفات نه فقط آن قله هاي مشخص را از دست نمي دهند بلکه بر ارتفاع و تعدد قله هاي خويش نیز مي افزايند.
این فعال فرهنگی و سیاسی همچنین افزود: وقتي در روز وداع با پيكر امام در مصلاي تهران و پس از آن تشييع جنازه باشكوه بنيانگذار کبیر جمهوري اسلامي كه در حقيقت بزرگترين تشييع جنازه قرن بود مرحوم حاج سيد احمد آقا خميني غزل معروف امام با مطلع "من به خال لبت اي دوست گرفتار شدم، چشم بيمار تو را ديدم و بيمار شدم" را به نشانه قدرشناسي از امت امام تقديم مردم كرد، بعد ديگري از شخصيت امام براي ملت آشكار شد.
شخصیت عرفانی امام راحل(ره) در سروده هایشان موج می زند
شعردوست با بیان اینکه براي بسياري از مردم بسيار ناباورانه بود كه مرادشان امام خميني(ره) از قريحه شعري فراواني برخوردار است، ادامه داد: شخصیت عرفانی امام راحل (ره) در سروده هایشان موج می زند.
وی همچنین با بیان اینکه یکی از برجسته ترین ویژگی های امام پیش از آنکه یک رهبر سیاسی و معنوی باشد، شاعر بودن ایشان بود، گفت: بسياري از مردم شخصيت امام را فقط در قالب مواجهه با حكومت ستمشاهي ديده بودند و پس از پيروزي انقلاب اسلامي فرامين و دستورات امام را در نحوه تشكيل جمهوري اسلامي و مديريت آن با تمام وجود لمس كرده بودند، هنگامي كه پس از ارتحال با اشعار عرفاني امام مواجه شدند ابتدا دچار بهت شدند ولی به سرعت موضوع بسيار مهمتري آنها را شگفت زده كرد و آن شخصيت جامع و ممتاز و كامل امام خميني(ره) بود.
وی در ادامه چند بیتی از اشعار امام خمینی بیان کرد و گفت: باچشم مني جمال او نتوان ديد // باگوش توئي نغمه او كس نشنيد، اين قافله از صبح ازل سوي تو رانند // تا شام ابد نيز بسوي تو روانند.
قريحه شعر امام بر جذابيت هاي شخصيتي ایشان افزوده است
وی با بیان اینکه بیشتر سیاستمداران دنیا به خاطر داشتن روحیه خشن از نعمت لطافت در کلام بی بهره اند، گفت: قريحه شعر امام آن هم در وادي عرفان براي مردم سرزميني كه با شعر و ترانه متولد و زندگي مي كنند، برجذابيت هاي شخصيتي امام افزوده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امام راحل (ره) شعر را آنگونه كه گفته اند اگر انعكاس روح شاعر بدانيم با اندك جرعه اي نوشيدن از چشمه اشعار امام متوجه روح بزرگ و صميمي ايشان مي شويم، ادامه داد: بزرگمردي كه در تمام مدت عمرسخت در تكاپوي برداشتن حجاب ميان خدا و خود بود و فرموده است، " بردار حجاب تا جمالش بيني // تا طلعت ذات بي مثالش بيني"
شعردوست ادامه داد: فقط مي توانيم بگوييم مردي با آن كلام آتشين كه در ميدان رزم، حماسه پيروزي خون را بر شمشير تحقق بخشيد داراي چنان امتيازي در شخصيت بود كه بعد ديگر آن مصداق كامل عشق بود و امام عاشقي به معناي تمام بود؛ اي عشق ببار بر سرم رحمت خويش // اي عقل مرا رها كن از زحمت خويش، از عقل بريدم و به او پيوستم // شايد كشدم به لطف در خلوت خويش.
خاطره ای از شب چهاردهم خرداد در رادیو
وی که در زمان رحلت امام راحل (ره) مدير وقت شبكه سراسري صداي جمهوري اسلامي ايران بود، خاطره ای از آن شب ها تعریف کرد و گفت: در آن روزها راديو تنها رسانه بيست و چهار ساعته اي بود كه مردم با آن در ارتباط بودند؛ در پايان برنامه هاي آن شب شبكه اول تلويزيون مجري اعلام كرد كه در روند معالجات امام اختلالي پيش آمده است و از مردم براي سلامت امام درخواست دعا كرد.
شعردوست ادامه داد: در خانه ميهماني داشتم كه شاعر و اديب بود، همزمان رئيس وقت سازمان جناب آقاي محمد هاشمي طي تماسي به اينجانب گفت براي هرگونه حادثه اي آمادگي داشته باشيد؛ بلافاصله به پخش راديو رفتم، در حالیکه برنامه هاي عادي راديو پخش مي شد.
وی با بیان اینکه در شب چهاردهم خرداد سيل تلفنهاي مردم كه خواهان آخرين اخبار از وضعيت سلامتي حضرت امام بودند، همه بخشهاي پخش راديو را تحت تاثير قرار داده بود، گفت: در آن زمان سيستم تلفن همراه نبود و تنها وسيله ارتباط پيج هاي يك طرفه اي بود كه مسئولان صدا وسيما دراختيار داشتند و من هرچه با رئيس وقت سازمان تماس مي گرفتم پاسخي نمي گرفتم تا اينكه بعد از اذان صبح پخش قرآن را از شبكه سراسري راديو آغاز كردم.
شعردوست ادامه داد: ساعت هفت برنامه زنده سلام صبح به خير راديو شروع شد؛ باز سيل تلفن ها براي كسب آخرين وضعيت حال امام به راديو سرازير بود، ساعت حدود ٧:٤٥ بود كه آن خبر مهم غير قابل باور مبني بر ارتحال جانگداز امام طي بيانيه سران سه قوه به راديو رسيد ولی مجري برنامه سلام صبح به خير براي خواندن آن آمادگي نداشت.
وی افزود: همه در پخش راديو غرق ماتم و اندوه بودند، ثانيه ها به سختي مي گذشت تا اينكه عقربه هاي ساعت ٨ صبح را نشان داد و آرم خبر زده شد و مجري خبر در حاليكه بغض راه گلويش را بسته بود با صدايي لرزان خبر جانگداز ارتحال امام را اعلام كرد.
شعردوست همچنین گفت: پس از آن تا ساعت ٩ بامداد خود اينجانب تهيه كنندگي برنامه راديو را برعهده داشتم و در لابه لاي قطعات سوگوارانه دوست شاعرم كه شب قبل ميهمان من بود مرثيه گونه هايي از شاعران متقدم و متاخر به زبانهاي فارسي و تركي اجرا مي كرد كه آن مجموعه بعدها به صورت نواري با عنوان مرثيه آفتاب منتشر شد.
سروده هاي پرمحتوای امام خميني(ره) به زبان هاي ديگر نیز ترجمه شده است
وی با تاکید بر اینکه براي نسل ما كه همگام با انقلاب اسلامي قد كشيده و شاهد پيروزي انقلاب اسلامي و رهبري داهيانه و عزت آفرين امام بوده اند، با گذشت ربع قرن از آن جدايي جانسوز رحلت امام هنوز مثل درد و داغي تازه در درونمان سوز و شور مي آفريند، ادامه داد: فكريندن گئجه لر ياتابيلميرم، بو فكري باشيمدان آتابيلميرم، نئيله بيم من سنه چاتا بيلميرم؛ آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق؛ هر بير درددن اولوريامان آيريليق.
سفیر سابق کشورمان در تاجیکستان همچنین با اشاره به اینکه همانطوری كه ابعاد شخصيتي حضرت امام و تاثيرات انقلابي كه به وجود آورد، هنوز چون غنچه اي نا شكفته درروزگار معاصر باقي مانده و تاريخ آن را شكوفا خواهد كرد، گفت: تاثيرات انقلاب امام بر ادب و هنر را نيز نسل هاي آينده بهتر و موثرتر مشاهده خواهند كرد؛ از يادها نرفته كه در اوايل انقلاب شاعران و هنرمندان با الهام از تحولاتي كه در جامعه به واسطه حضور امام رخ داد، هنر خويش را به صورت جوششي معطوف به امام كرده و درباره او سرودند.
شعردوست با بیان اینکه سروده هاي امام خميني به زبان هاي ديگر هم ترجمه شده است، گفت: بخشي از سروده هاي امام به زبان هاي ديگر ترجمه و شرح هاي مختلفي درباره آنها نوشته شده است ولی به زبان تركي كل ديوان امام ترجمه و از سوي موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني و بعضي ناشرين ديگر ترجمه و منتشر شده است.
وی در خصوص نمونه هايي ازترجمه ي تركي شعر امام گفت: " اؤپ او شیخین الینی کیم منی تکفیر ائتدی// سئوگيل اول محتسبی كيم منی زنجير ائتدی، معتكف باغلانارام پير مغان درگهينه// بير اودوم مِیله منی هر ايكيدن سير ائتدی، آب كوثر سويو جنّت باغی نین منّتینی// چكمه رم، چونكو منی دوست جهانگير ائتدی"
شعردوست در خصوص معادل های فارسی این اشعار ترجمه شده فوق نیز گفت: " دست آن شیخ ببوسید که تکفیرم کرد// محتسب را بنوازید که زنجیرم کرد، معتکف گشتم از این پس به در پیر مغان// که به یک جرعه می از هر دو جهان سیرم کرد، آب کوثر نخورم منّت رضوان نبرم// پرتو روی تو ای دوست جهانگیرم کرد"
گفتگو از محمدرضا علی اشرفی
انتهای پیام/