با گسترش ویروس کرونا در هفته‌های اخیر، اقتصاد کشورهای مختلف دچار چالش‌های جدیدی شده که در این میان شاخص بورس‌های جهان نیز روزهای پرتلاطمی را پشت سر گذاشت.

 

سقوط بورس‌های جهانی در پی بحران کرونا ویروس
 
با آغاز و گسترش این ویروس شاهد ریزش شدید در قیمت‌های جهانی بودیم و ارزش قابل‌توجهی از بازارهای سهام دنیا دود شد به‌طوری‌که بازار شاخص آمریکا پنجشنبه هشت اسفند با افزایش نگرانی‌ها درباره انتشار ویروس کرونا به‌شدت سقوط کرد و شاخص داو جونز بزرگ‌ترین افت یک‌روزه تاریخ خود را تجربه کرد و هر سه شاخص سهام آمریکا بدترین هفته خود را از پاییز 2008 یعنی میانه بحران بزرگ مالی جهانی تابه‌حال گذراند.

وحشت از شیوع این ویروس بازارهای اروپایی را هم تحت تأثیر قرار داد و شاخص سهام FTSE 100 در بریتانیا روز پنجشنبه برای نخستین بار از دسامبر 2018 وارد محدوده اصلاح قیمتی شد.
ریزش شدید شاخص بورس کشورهایی چون سوئیس، ژاپن، هند، آلمان، مصر، امارات، کویت و ترکیه واکنش جهانی به این موضوع را نشان داد.

این ریزش قیمت فقط روی بازارهای بورس تأثیرگذار نبود بلکه بهای هر بشکه نفت برنت در هفته گذشته با افت ۶/ ۱۳ درصد به مرز ۵۰ دلار سقوط کرد و بهای هر بشکه نفت خام آمریکا نیز در هفته گذشته بیش از ۱۶ درصد ریزش کرد.
در میان فلزات نیز هر تن مس ریزش سه درصدی را تجربه کرد و روی نیز ۹/ ۳ درصد افت قیمت داشت.
این بحران بازارهایی چون طلا تا محصولات کشاورزی را نیز درنوردید تا در روزهای اخیر شاهد سرخ‌پوش شدن این بازارها در جهان باشیم.
 

زور کرونا به قدرت نقدینگی بورس تهران نرسید
 
در این میان بورس اوراق بهادار تهران نیز جنگ با کرونا ویروس را تجربه کرد. نخستین روز هفته گذشته درحالی‌که فعالان بازار پس از قرارگیری مجدد ایران در لیست سیاه FATF به دلیل عدم تصویب دو لایحه پالرمو و CFT و همچنین ورود این ویروس به کشور انتظار ریزش کوتاه‌مدتی شاخص را داشتند، بازار بورس تهران بار دیگر ثابت کرد که برخلاف پیش‌بینی‌ها عمل می‌کند و سال رؤیایی بورس همچنان ادامه خواهد داشت.

پس‌ازاین اتفاق بورس تهران یک هفته رؤیایی پشت سر گذاشت تا اینکه در آخرین روز معاملاتی هفته هیجانات منفی بر بازار حاکم شد و این هیجانات پس از ریزش‌های شدید در بازارهای جهانی، روز شنبه به بازار بورس تهران نیز منتقل شد و سنگین‌ترین افت مقداری تاریخ شاخص سهام این انتظار را ایجاد کرد که شاهد اصلاح قیمت‌ها باشیم ولی این هیجانات تا پایان روز فروکش کرد و از روز یکشنبه شاخص بورس تهران رشد خود را از سر گرفت و روز گذشته (سه‌شنبه) با عبور از مرز 529 هزار، رشد 185 درصدی را در سال 98 تجربه کرده و رکوردی جدید بر جای گذاشت.

ادامه رشد شاخص بورس ثابت کرد که کرونا ویروس هم در مقابل قدرت نقدینگی حرفی برای گفتن ندارد و بازاری که تحریم، رکود، زلزله، سیل و ده‌ها بلایای دیگر را تجربه کرده بود، این بحران را هم به‌سلامت پشت سر خواهد گذاشت.
فعالان بازار نیز ثابت کردند که نه از کرونا ویروس هراسی دارند و نه افت قیمت کامودیتی ها و نفت بر تصمیمات آن‌ها تأثیرگذار خواهد بود.

طی هفته‌ای که گذشت نرخ دلار رشدی 10 درصدی داشت که همین عامل باوجود بروز برخی ریسک‌های سیستماتیک و بیرونی، اجازه اصلاح و انعکاس ترس در معاملات بازار سهام را نداد و موج صعودی بورس همچنان ادامه داشت.

ازآنجا که بازار سهام همواره رشدهای پرقدرت خود را بر محور کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز در بازار آزاد تجربه کرده بود، اهرم قدرتمند تکانه‌های یادشده در بازار ارز بار دیگر تأثیر خود را در معاملات روزانه سهام به همراه داشت.

مردم عادی که در شوک‌های قبلی نرخ ارز تجربه کاهش شدید قدرت خرید با نگهداری سرمایه‌ها در بازار پول را پشت سر گذاشته‌اند، با شکل‌گیری انتظارات تورمی در جامعه در پی تبدیل دارایی‌های خود به هر شکل ممکنی غیر از پول نقد بودند و با توجه به اینکه برخی اعتقاد داشتند نرخ ارز تحت تأثیر جریانات اخیر رشد کرده و واقعی نیست و با بازگشت دوباره آرامش به کشور، نرخ ارز کاهش خواهد یافت، خرید ارز، سکه و طلا به‌نوعی ریسک بیشتری می‌پذیرفت ولی بازار بورس به‌عنوان اولین و دردسترس‌ترین پناهگاه سرمایه‌گذاران با مزایایی همچون «دسترسی آسان به سهام متنوع از صنایع مختلف و نقد شوندگی بالا به‌واسطه حضور پرشمار خریداران و فروشندگان در معاملات روزانه، قابلیت رصد و حضور مرجع بازاری شفاف برای قیمت‌گذاری و کم بودن ریسک نگهداری دارایی به شکل سهام نسبت به طلا و ارز به‌صورت فیزیکی، در کنار تجربه رشدهای قیمتی و سودآوری افراد تازه‌وارد به بورس در دوره پررونق» موجب ترغیب سرمایه‌گذاران برای تبدیل پول‌های راکد خود به شکل سهام می‌شد.
 

رکوردشکنی‌های بورس تهران تمامی ندارد
 
در سال جاری شاهد هجوم مردم از هر طبقه و قشری به کارگزاری‌ها بودیم که برای جا نماندن از ثروت بیکرانی که در این بخش از فعالیت‌های اقتصادی در حال توزیع و تکثیر است، برای خرید سهام و تشکیل پورتفوی قابل معامله در بورس در تکاپو بودند.
حتی در روزهایی که مسئولان با توجه به شیوع ویروس کرونا توصیه به عدم حضور در مکان‌های عمومی را داشتند، صف‌های ایجاد کد بورسی در کارگزاری‌ها خلوت نشد.

هم‌زمان با عبور شاخص بورس اوراق بهادار تهران از مرز نیم میلیون واحد تحت تأثیر تداوم ورود نقدینگی جدید و به‌رغم تجربه رشدهای قیمتی در اکثر قریب به‌اتفاق نمادها شاهد رکوردشکنی دیگری در بورس بودیم به‌طوری‌که صدور 650 هزار کد جدید بورسی از ابتدای سال تاکنون نشان داد که مردم علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این بازار هستند.

علاوه بر آن، فروش تعهدی ایده‌ای کاربردی برای عمیق شدن بازار محسوب می‌شود چراکه اگر سهامدار تنها از افزایش قیمت بهره ببرد ممکن است پول خود را برای کسب بازدهی بیشتر وارد بازار دیگری کند، اما زمانی که بازار دوطرفه و امکان فروش تعهدی وجود داشته باشد دیگر وسوسه‌ای برای خروج پول ندارد که نتیجه آن هم حفظ پول در بورس و حبابی نشدن نرخ سهم‌ها خواهد بود.
معاملات بورس تهران تحت تأثیر تداوم ورود نقدینگی جدید و به‌رغم تجربه رشدهای قیمتی در اکثر قریب به‌اتفاق نمادها، اجازه اصلاح قیمتی پرشتاب را نداد.

تقابل خریداران و فروشندگان باانگیزه‌های متفاوت منجر به ثبت رکوردی دیگر شد و عبور ارزش معاملات خرد از مرز هشت هزار میلیارد تومان طی روزهای گذشته و رسیدن مجموع ارزش بازار سرمایه کشور (به‌استثنای بازار بدهی و اوراق تسهیلات مسکن) به مرز دو هزار و400 هزار میلیارد تومان و نزدیک شدن این رقم به‌کل نقدینگی کشور در پایان بهمن‌ماه از ورود این بازار به سطوح جدیدی خبر می‌دهد.

همچنین رکورد ورود پول حقیقی به بازار سرمایه نیز در تاریخ بورس تهران شکست و با توجه به روند ورود و خروج جریان نقدینگی توسط مشتریان حقیقی در 15 روز اخیر، روز گذشته هزار و 221 میلیارد تومان توسط حقیقی‌ها به بازار تزریق شد که بالاترین مبلغ در تاریخ بورس ایران محسوب می‌شود.

 
بورس بازان در انتظار تداوم روزهای خوش
 
با توجه به وضعیت موجود و رشد هرچه بیشتر بازار این انتظار می‌رود که نماگر بورس همچنان تا پایان سال به روند رو به رشد خود ادامه دهد. آنچه کاملاً مشهود است ورود نقدینگی قابل‌توجه به این بازار است که موجبات این رشد را مهیا کرده و همچنان بسیاری نسبت به ادامه روند صعودی بازار خوش‌بین هستند.

در این میان اشباع بودن تمامی شاخص‌های تکنیکالی بورس، همین‌طور رفتار هیجانی و بدون تحلیل عمده بورس‌بازان و انتظار شناسایی سود از سوی دانه‌درشت‌های بازار در آینده‌ای نزدیک نیز موجب شده که پیش‌بینی زمان دقیق پایان این روند رشد دشوارتر شود.
به نظر می‌رسد احتیاط معامله گران بازار بورس در ورود به سهام حبابی و با حجم معاملاتی پایین و پرهیز از رفتارهای گله‌ای منطقی باشد.
با این‌حال باید منتظر ماند و دید روزهای خوش بورس بازان ادامه خواهد داشت یا شاهد اصلاح شاخص خواهیم بود.

امیر توپچی پور
انتهای پیام/