به گزارش نصر، دانشگاه پیام‌نور مرکز تبریز نیز از سال ۱۳۷۶ به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز آذربایجان شرقی فعالیت می‌کند و در حال حاضر دانشگاه پیام نور آذربایجان شرقی با ۲۶ مرکز و واحد فعال و نزدیک به ۲۸ هزار دانشجو در رشته‌های علوم انسانی، علوم پایه و همچنین برخی رشته‌های فنی و مهندسی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

در آستانه روز دانشجو، گفت‌وگویی ترتیب دادیم با دکتر علیرضا تمیزی، استادیار گروه اقتصاد و رئیس دانشگاه پیام‌نور تبریز و به بررسی وضعیت فعلی دانشگاه، مأموریت‌ها، چالش‌ها و برنامه‌های پیش‌رو پرداختیم.
 
آقای دکتر ضمن تشکر بابت وقتی که در اختیار نصر نیوز قرار دادید، سطح علمی و کیفیت آموزشی دانشگاه پیام نور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امکانات دانشگاهی، فضاهای آموزشی مانند آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های پیام‌نور استان ما از نظر کیفیت در مقایسه با سایر مراکز کشور سطح قابل قبولی دارد. آزمایشگاه‌های مجهز در رشته‌های شیمی، فیزیک و مهندسی معدن فعال و در اختیار دانش‌جویان قرار دارد. به طور کلی کیفیت آموزشی پیام‌نور نسبت به بسیاری از دانشگاه‌های کشور در سطح بهتری قرار دارد و صحت این موضوع با موفقیت فارغ‌التحصیلان پیام نور در آزمون‌های استخدامی و تحصیلات تکمیلی تأیید می‌شود.
دلیل این اتفاق کتاب‌محور بودن آموزش و برگزاری آزمون‌های جامع و استاندارد در سطح کشور است. دانشجو موظف است کتاب معرفی‌شده را به‌طور کامل مطالعه کند و آزمون پایان‌ترم برای تمام مراکز کشور یکسان برگزار می‌شود. این سازوکار موجب حفظ استاندارد آموزشی و ارتقای بار علمی دانشجویان شده است.
 
با توجه به صحبت‌های اخیر ریاست جمهوری مبنی بر مدرک‌محور بودن دانشگاه‌های کشور، انتقادهای مطرح شده را تا چه حد به حق می‌دانید؟
موضوعی که آقای دکتر پزشکیان مطرح کردند کاملاً درست و به‌جا است و البته صرفاً محدود به پیام‌نور نمی‌شود. رویکرد رئیس‌جمهور ناظر بر انقباضی‌کردن بودجه است؛ چرا که هزینه‌های کشور معمولاً بیش از درآمدهاست و این موضوع به کسری بودجه و در نهایت تورم می‌انجامد.
دکتر پزشکیان علاوه‌بر تأکید بر مدیریت هزینه‌ها، بر بازگشت دانشگاه‌ها به فلسفه و اهداف اصلی تأسیس خود نیز تأکید می‌کنند.
 

صحبت‌های ایشان درباره ضرورت مهارت‌محوری کاملاً درست است. در کشور ما نیاز جدی وجود دارد که آموزش‌ها از حالت صرفاً تئوریک خارج شود. شعار دانشگاه پیام نور آموزش برای همه، در همه جا و همه وقت است و مهارت‌محوری، عدالت آموزشی و دسترس‌پذیری از رسالت‌های اصلی آن است. پیام‌نور اهداف مربوط به به عدالت آموزشی و دسترس‌پذیری را به خوبی محقق کرده و در حال انجام اقدامات جدی‌تر به سمت آموزش‌های مهارت‌محور هستیم.
 
تحلیل شما در خصوص علل افت کیفیت آموزشی دانشگاه‌های کشور چیست؟
در یک مقطع زمانی، به دلیل خروج گسترده دانشجویان برای تحصیل در کشورهای هم‌جوار، خروج ارز و همچنین پایین بودن سطح علمی آموزش‌ها، توسعه دانشگاه‌ها در داخل کشور با شدت دنبال شد. هرچند این رویکرد منافعی به همراه داشت، اما توسعه بی‌رویه در برخی موارد آسیب‌زا شد. در کشور توسعه کمّی آموزش عالی موفق‌تر از توسعه کیفی انجام شده و اکنون باید تمرکز اصلی روی ارتقای کیفیت باشد.
 
تفاهم‌نامه‌ای که با دانشگاه فرهنگیان داشتید در حال اجراست؟
دانشگاه فرهنگیان یکی از دانشگاه‌های مهم استان است. من باور دارم توسعه از آموزش آغاز می‌شود و نقطه شروع آموزش مدرسه است. لذا مدارس باید تقویت شوند و بهترین راه تقویت مدارس، سرمایه‌گذاری روی فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های فرهنگیان است.
در همین راستا و با هدف هم‌افزایی تفاهم‌نامه‌ای بین دانشگاه فرهنگیان تفاهم‌نامه‌ای تدوین شد که براساس آن پیام‌نور بخشی از فضاهای مازاد خود را در اختیار دانشگاه فرهنگیان قرار دهد و اعضای هیئت علمی پیام‌نور نیز با آنان همکاری کنند.
 

این طرح برای مدتی اجرا شد اما تغییرات دولتی ادامه روند را متوقف کرد. نکته مهم و حائز اهمیت این است که همیشه باید جانب تعادل رعایت شود.
توسعه بی‌رویه دانشگاه فرهنگیان نیز می‌تواند تبعاتی مشابه توسعه بی‌رویه آموزش عالی داشته باشد بنابراین باید حساب شده عمل کرد. در سه سال اخیر هر سال آزمون استخدامی ماده 28 برگزار شده و احتمالاً طی سه تا چهار سال آینده کمبود معلم مرتفع خواهد شد.
 
به نظر شما چه عاملی باعث شده تا نسل جدید، انگیزه جستجوگری، تحقیق و علم‌اندوزی کمتری نسبت به گذشته داشته باشند؟
اصول R&D در دنیا بیانگر این است که هر تحقیقی باید به توسعه منجر شود. اما امروز دانشگاه‌ها بیشتر مصرف‌کننده فناوری هستند تا تولیدکننده.
به طور مثال رواج استفاده از هوش مصنوعی را می‌توان به نوعی تهدید تلقی کرد. به اعتقاد من استفاده از هوش مصنوعی در بین دانش‌آموزان و دانشجویان نباید بدون آموزش صحیح رواج یابد. در حال حاضر هوش مصنوعی نه در خدمت توسعه بلکه ابزاری برای انجام کارهای پژوهشی شده و ادامه‌ی این روند پویایی، خلاقیت و تفکر انتقادی افراد را کاهش خواهد داد و آنها را به مصرف‌کنندگان صرف تبدیل خواهد کرد.
یکی دیگر عوامل موثر در این رویداد، رواج مدرک‌گرایی است. در ایران مدرک تحصیلی معیار ارزش‌گذاری شده؛ هم در ادارات دولتی و هم در خانواده‌ها. افراد به دنبال احترام و منزلت اجتماعی یا برای دریافت حقوق و مزایای بیشتر به دنبال اخذ مدارک علمی بالاتر رفتند.
فارغ از محقق شدن یا نشدن اهداف اولیه، یک نارضایتی عمیق از زندگی در درون افراد شکل گرفت. چرا که مهارت، علاقه و استعداد درونی انسان‌ها در این مسیر نادیده گرفته شد. مدرک فاقد بار مهارتی، اشتغال‌زا نخواهد بود و می‌تواند خود به عاملی برای بیکاری و انفعال تبدیل شود. البته رفاه‌زدگی نیز در خانواده‌ها باعث کاهش انگیزه تلاش در جوانان شده است.
 
دانشگاه پیام نور با چه مشکلاتی مواجه است؟
هزینه سرانه دانشجو در دانشگاه‌های دولتی نزدیک به ۱۵۰ میلیون تومان است. وجود دانشگاه پیام‌نور بار مالی قابل توجهی از دولت را کاهش می‌دهد. اما تعدد دانشگاه‌ها و کاهش جمعیت موجب شکل‌گیری رقابت ناسالمی در جذب دانشجو شده است و گاه برخی حواشی را با خود به همراه داد. اما استقبال مردم از پیام‌نور باعث دوام فعالیت‌های آن و جلوگیری از تعطیلی برخی از واحدهای شهرستانی شده است.
از نظر اعتبارات دولتی نیاز به تقویت است، هرچند با توسعه آموزش‌های آزاد و کسب درآمدهای غیر دولتی سعی در کاستن اثرات این کاستی‌ها هستیم. دانشگاه پیام نور تبریز، امسال در سطح کشور رتبه نخست آموزش‌های آزاد را و رتبه دوم در جذب دانشجو را کسب کرده است.
 

  
گفتنی است رئیس دانشگاه پیام نور تبریز در پایان با تبریک روز دانشجو و هفته پژوهش به دانشجویان و اساتید اعلام کرد: برنامه‌های بزرگداشت این دو روز امسال پربارتر از سال‌های گذشته و با حضور مقامات کشوری و استانی برگزار خواهد شد.
 وی همچنین از استاندار آذربایجان شرقی، دکتر سرمست، به دلیل حمایت‌های جدی از دانشگاه‌ها بالاخص دانشگاه پیام نور قدردانی کرد.
انتهای پیام/