یادداشت/
نجات مجموعه تاریخی خاقانی در «حیدر تکیهسی»
1404/09/08 - 22:16 - کد خبر: 151144
نصر: مجموعه تاریخی موسوم به خاقانی در قلب محله کهن «حیدر تکیهسی»، همچنان در انتظار دست یاری نهادهای مسئول است؛ گنجینهای از دورههای ترکمانان، صفویه و قاجار که میتواند همچون نگینی دیگر بر پیشانی تبریز بدرخشد، اما اکنون زیر غبار فراموشی مانده است.
ضرورت دارد شهرداری تبریز، ادارهکل میراث فرهنگی و آموزشوپرورش، برای باززندهسازی و رفع خطر ویرانی این بنای ارزشمند بهسرعت وارد عمل شوند. مسافرخانه مخروبه خاقانی بهترین ظرفیت برای تبدیل شدن به میهمانسرای گردشگری اصیل تبریزی است و میتواند با احیا، به نقطهای مهم در مسیر گردشگری فرهنگی بدل شود.
محله ششصدساله حیدر تکیهسی که در زمان حکومت اوزونحسن نیز محل رفتوآمد تجار ایرانی و خارجی بوده، همچنان در بافت تاریخی تبریز جایگاهی ویژه دارد. هرچند بخشهایی از این محله طی سالهای اخیر توسط شهرداری منطقه ۸ تاریخی و منطقه ۱۰ کفسازی و رنگآمیزی شده و برخی ابنیه با مشارکت مالکان بازسازی شدهاند، اما مجموعه ارزشمند کاروانسرا، مسافرخانه و مدرسه خاقانی در بخش غربی همچنان در وضعیت رهاشدگی قرار دارد.
طبقه زیرین این بنا محل بستن اشتران و بار تجار بوده و طبقه فوقانی مسافرخانهای فعال برای بازرگانان. بخشهایی از مدرسه قدیمی وابسته به آموزشوپرورش نیز هنوز پابرجاست، اما اختلافات میان دستگاههای مسئول موجب شده این گنجینه تاریخی به محل نگهداری حیوانات تبدیل شود. این وضعیت زنگ خطر نابودی نهایی بنا را به صدا درآورده است.
حیدر تکیهسی روزگاری از قاریکورپوسی تا قویونمیدانی، از سرخاب تا باغمیشهقاپوسی امتداد مییافت و با پل مشهور قاریکورپوسی، خیابان خاقانی و میدان مشق را به بافت قدیمی پیوند میداد. در اطراف آن خانه قائممقام فراهانی، یخچال دربندی، خانه ثقةالاسلام، خانه شربتاوغلی و چندین کاروانسرا و مسافرخانه تاریخی همچنان نشانههای گذشته پرفرازونشیب تبریز را در خود دارند.
کارشناسان یادآور میشوند که مرمت علمی و باززندهسازی، زمانی مؤثر است که کاربریهای تازه و هماهنگ با زندگی امروز برای بنا تعریف شود. اگر کاروانسرا نتواند نقش تاریخی خود را تکرار کند، میتواند با تبدیل به میهمانسرا، مرکز صنایعدستی یا فضای فرهنگی دوباره به چرخه زندگی بازگردد. تجربه مرمت در بازار بزرگ تبریز نشان داده است که احیای اصولی، موتور محرک اقتصاد گردشگری است و به اشتغالزایی و رونق فرهنگی میانجامد.
مرمت بناهای تاریخی تنها عملی فنی نیست؛ پلی است میان گذشته، حال و آینده. حفاظت از این میراث، پاسداری از هویت ایرانی و شناساندن فرهنگ این سرزمین به دوستداران تاریخ و گردشگران داخلی و خارجی است. مجموعه خاقانی میتواند بار دیگر به قلب تپنده محله حیدر تکیهسی تبدیل شود، اگر ارادهای جمعی برای نجات آن شکل گیرد.
به قلم محمد فرجپور باسمنجی | عضو خانه توسعه آذربایجان
انتهای پیام/