به گزارش نصر، مهرداد دشتی در گفت‌وگویی با تأکید بر ضرورت کنار گذاشتن تنبیه بدنی در فرایند تربیت کودکان اظهار کرد: والدینی که همچنان از تنبیه استفاده می‌کنند، به طور معمول به دلیل ناآشنایی با شیوه‌های علمی و سالم‌تر تربیتی، به روش‌های غریزی و سنتی متوسل می‌شوند؛ یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین جایگزین‌ها برای تنبیه بدنی، روش اکتشاف است که بر تجربه‌محوری و مواجهه طبیعی کودک با پیامدها استوار است.
وی با اشاره به فواید یادگیری اکتشافی برای کودکان افزود: هنگامی که والدین قصد دارند رفتاری را در کودک کاهش دهند یا رفتار مطلوبی را در او تقویت کنند، یادگیری اکتشافی شرایطی ایجاد می‌کند که طی آن، کودک مهارت‌های مورد نیاز را با درکی عمیق‌تر و ماندگارتر فراگیرد. این شیوه برخلاف آموزش دستوری، بر فعالیت مستقیم و مشارکت کودک استوار است و به او فرصت می‌دهد با مسئله درگیر شود، اشتباه کند و درباره دلیل بروز نتایج رفتار خود بیندیشد.
روان‌شناس و مشاور خانواده با بیان اینکه فراهم کردن فرصت سعی و خطا برای کودک، او را با پیامدهای طبیعی اشتباهات خود روبه‌رو می‌سازد و به جای اینکه این تجربه با سرزنش یا تحقیر همراه باشد، بستری برای تأمل و تحلیل فراهم می‌کند، تصریح کرد: پرسش‌هایی همچون چگونه این اتفاق افتاد؟ یا علت خراب‌شدن وسیله چه بود؟، زمینه‌ای ایجاد می‌کند تا کودک به بررسی رابطه علت و معلول بپردازد و توان تحلیل رفتار را در خود تقویت کند.
تجربه فعال و اکتشافی، مسیرهای عصبی پیچیده‌تری را در مغز کودک فعال می‌کند / چگونه به شکل‌گیری شخصیت مستقل و سازگار کودک کمک کنیم؟
دشتی با بیان اینکه کودک زمانی که در موقعیت واقعی قرار می‌گیرد و به جای شنیدن صرف توصیه‌ها، خود تجربه می‌کند، به یادگیری عمیق‌تری دست می‌یابد، ادامه داد: در چنین فرایندی، اگر کودک نتواند کاری را انجام دهد یا رفتاری نادرست از او سر بزند و این رفتار موجب آسیب به خود یا دیگران شود، والدین باید او را در مسیر اکتشاف قرار دهند تا به طور مستقیم پیامد رفتار را درک و تحلیل کند.
وی با استناد به پژوهش‌های متعدد گفت: کودکانی که از طریق تجربه و مواجهه با موقعیت‌های واقعی یاد می‌گیرند، در مقایسه با کودکانی که آموزش یک‌طرفه دریافت می‌کنند یا تنها به دلیل ترس از تنبیه در چارچوب‌ها باقی می‌مانند، از قدرت تفکر، خلاقیت و توان حل مسئله بالاتری برخوردار هستند و مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که تجربه فعال و اکتشافی، مسیرهای عصبی پیچیده‌تری را در مغز کودک فعال می‌کند و موجب رشد شناختی بیشتر می‌شود.
روان‌شناس و مشاور خانواده با بیان اینکه روش اکتشافی علاوه بر افزایش توانایی‌های شناختی، موجب تقویت اعتماد به نفس کودکان نیز می‌شود، اضافه کرد: کودکی که تجربه می‌کند، اشتباه می‌کند، از پیامد طبیعی آگاه می‌شود و مجدد تلاش می‌کند، به تدریج احساس توانمندی بیشتری در مواجهه با چالش‌ها پیدا می‌کند و این احساس، پایه شکل‌گیری شخصیت مستقل و سازگار را تشکیل می‌دهد.

اجرای شیوه یادگیری اکتشافی آسان نیست / اجازه دهید کودک با پیامد اشتباه خود روبه‌رو شود و سپس او را به تأمل و تحلیل دعوت کنید
دشتی افزود: هر اندازه والدین فضای بیشتری برای یادگیری اکتشافی در خانه ایجاد کنند، در واقع لطف بیشتری در حق فرزندان خود انجام داده‌اند، با وجود این، اجرای این شیوه آسان نیست، زیرا مستلزم آن است که والدین بتوانند عقب بایستند و اجازه دهند کودک اشتباه کند و بسیاری از والدین به دلیل نگرانی یا تمایل به کنترل شرایط، به سرعت مداخله می‌کنند و همین امر روند یادگیری طبیعی را مختل می‌کند.
وی با بیان اینکه این رویکرد نیازمند صبر و حوصله فراوان است، تصریح کرد: والدین باید اجازه دهند کودک با پیامد اشتباه خود روبه‌رو شود و سپس او را به تأمل و تحلیل دعوت کنند. پرسش‌هایی مانند چه شد که این اتفاق رخ داد یا واکنش دیگران به چه علت بود زمینه را برای فهم عمیق‌تر رفتار فراهم می‌کند و طرح این پرسش‌ها با هدف ملامت یا تخریب نیست، بلکه ابزاری برای تقویت مهارت تحلیل و خودآگاهی کودک است.
روان‌شناس و مشاور خانواده خاطرنشان کرد: قرار گرفتن کودک در چنین موقعیت‌هایی، او را از سرزنش و تحقیر دور نگه می‌دارد و یکی از بهترین بسترهای یادگیری پایدار و عمیق را ایجاد می‌کند و روش اکتشافی علاوه بر اینکه جایگزین مناسب و مؤثری برای تنبیه بدنی محسوب می‌شود، از کارآمدترین ابزارهای تربیتی برای پرورش نسلی توانمند، مستقل و دارای تفکر خلاق به شمار می‌رود.
انتهای پیام/