به گزارش نصر،  محسن اسمعیل‌نژاد: در عصر حاضر حاکمیت داده به اصطلاحی نسبتا آشنا تبدیل شده است.هر چند این اصطلاح در ابتدا ممکن است موضوعی پیچیده، ذهنی و حتی انتزاعی به نظر برسد که بیش‌تر بر روی کاغذ کاربرد دارد ولی کافی است فقط یکبار فقدان حاکمیت داده را تجربه کنیم تا با سردرگمی‌های آن آشنا شویم.
برکسی پوشیده نیست که هر نوع تصمیم‌گیری آگاهانه و کارشناسی شده، باید بر مبنای اطلاعات و داده‌ باشد. چنانچه بخواهیم کل اطلاعات و داده‌ها را در دو کلاس بزرگ طبقه‌بندی کنیم، به دو گروه داده‌های مکانی و داده‌های غیرمکانی می‌توان اشاره کرد.
طبق تحقیقات علمی صورت گرفته از کل داده‌های موجود در سطح جهانی بین ۶۴ تا ۸۰ درصد یا داده مکانی هستند یا با یک موقعیت مکانی و جغرافیایی مرتبط می‌باشند.
بنابراین برای برنامه‌ریزی، تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های کلان و خرد ضروری است که اطلاعات مکانی دارای دقت زمانی، مکانی و توصیفی بالایی باشند. در این بین از جمله اطلاعاتی که مستقیما در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای استفاده می‌شود خروجی‌های حاصل از طرح‌های آماری و سرشماری‌های کشاورزی و نفوس و مسکن می‌باشند که بنابر فرمان ریاست محترم جمهوری در سال ۱۴۰۵ سرشماری عمومی نفوس و مسکن به صورت ثبتی مبنا انجام خواهد شد.
همین ثبتی مبنا بودن این سرشماری اهمیت و وابستگی غیرقابل جایگزین اطلاعات مکانی در اجرای این مهم را بیش از پیش نمایان خواهد ساخت چرا که لازم است آمارهای جمع آوری شده با ژئوکدهای شرکت پست جمهوری اسلامی ایران و کد ملی به آدرس‌های آماری مکان مبنا متصل گردند. نقش به‌روزرسانی نقشه‌های شهری و روستایی در اجرای سرشماری ثبتی مبنا (Register-based Census) حیاتی و محوری است.
سرشماری ثبتی مبنا، برخلاف سرشماری‌های سنتی از اطلاعات موجود در ثبت‌های اداری استفاده می‌کند. به‌عنوان‌مثال از اطلاعات سازمان ثبت‌احوال (برای افراد)، اداره پست (برای آدرس‌ها)، سازمان ثبت‌اسناد و املاک (برای املاک) و … استفاده می‌شود.
حالا فرض کنید این اطلاعات راداریم، اما نمی‌دانیم این آدرس‌ها دقیقاً کجا هستند یا تغییر کرده‌اند اینجاست که نیاز به نقشه‌های به‌روز شده وجود دارد. در شناسایی و مکان‌یابی دقیق واحدهای مسکونی و اماکن برای کدگذاری مکانی (Geocoding)؛ هر رکورد ثبتی (مثلاً یک آدرس پستی) نیاز به یک نقطه دقیق روی نقشه دارد. 
همچنین لزوم تشخیص تغییرات ساختمانی اهمیت زیادی دارد چراکه اگر نقشه‌ها به‌روز نباشند، سیستم سرشماری ثبتی مبنا نمی‌تواند این تغییرات را در پایگاه داده‌های خود منعکس کند. مثل این می‌ماند که بخواهید با نقشه شهر تبریز در ۳۰ سال پیش، امروز در شهر مسیریابی نماییم.ایجاد چارچوب جغرافیایی یکپارچه و دقیق برای تعریف محدوده‌های سرشماری و پوشش کامل و جلوگیری از تکرار یا جاافتادگی صرفاً از طریق نقشه‌های دقیق تضمین می‌شوند.
در ضمن برای صحه‌گذاری و افزایش کیفیت داده‌های ثبتی، تصحیح آدرس‌ها و تکمیل اطلاعات مکانی نیز به‌روزرسانی می‌شود.علاوه بر موارد یادشده بدون یک بستر مکانی صحیح، پایش تغییرات جمعیتی و مهاجرت‌ها و پشتیبانی از تحلیل‌های فضایی بی‌معنا خواهد بود.
با برنامه‌ریزی صورت گرفته در طول سال‌های ۱۴۰۴-۱۴۰۲ بخش نقشه و اطلاعات مکانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان شرقی تمرکز قابل‌توجهی بر به‌روزرسانی و صحت‌سنجی داده‌های مربوط به نقاط شهری و روستایی در سراسر استان داشته است.
هدف اصلی این تلاش‌ها، اطمینان از دقت و جامعیت
اطلاعات مکانی مورداستفاده در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای بوده است. که خلاصه‌ای از دستاوردها و نتایج کلیدی حاصل‌شده در طی این دوره به‌صورت زیر بوده است: استان آذربایجان شرقی طبق آخرین تقسیمات سیاسی وزارت کشور دارای ۲۳ شهرستان، ۱۵۰ دهستان، ۵۱ بخش، ۷۳ شهر و سه هزار و ۶۰ آبادی می‌باشد.
بعد از اجرای سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، برای بهنگام سازی و تهیه نقشه شهرها و آبادی‌ها جهت اجرای سرشماری ۱۴۰۵ بررسی کمی و کیفی و اولویت‌گذاری بهنگام سازی نقشه نقاط شهری و روستایی انجام‌گرفته و پس از برگزاری جلسات هماهنگی جهت بررسی اقدامات صورت گرفته در نهادها و سازمان‌های دولتی، نقشه راهی برای اقدامات عملی پی‌ریزی شد.
سپس در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بیش از ۳۵ هزار هکتار از محدوده‌های شهری و روستایی با همکاری شرکت‌های مشاور بهنگام سازی شدند. این فعالیت در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۴ با نزدیک شدن به زمان اجرای سرشماری با سرعت بیش‌تری ادامه پیداکرده است به‌نحوی‌که در نیمسال اول سال ۱۴۰۴، حجم به‌روزرسانی به بیش از ۳۷ هزار هکتار افزایش پیداکرده و بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، مساحت تهیه نقشه و به‌روزرسانی به بیش از ۶۴ هزار هکتار در پایان سال افزایش پیدا خواهد کرد که درمجموع حجم به‌روزرسانی در این حوزه را به بیش از ۱۰۰ هزار هکتار (یک هزار کیلومترمربع) برساند.
انتهای پیام/