به گزارش سرویس اجتماعی نصر، تصور کنید وارد اینستاگرام یا یوتیوب می‌شوید؛ ویدئویی آموزشی یا یک گفت‌وگوی زنده جذاب شروع به پخش می‌کند، چهره‌ها در حال صحبت هستند، لب‌ها تکان می‌خورند، جمعیت می‌خندد یا هیجان‌زده می‌شود، اما برای شما هیچ صدایی وجود ندارد. تنها تصاویری خاموش مقابلتان است.

دنیایی پر از تصویر اما عاری از صدا
این همان تجربه‌ای کوتاه از دنیایی است که بسیاری از ناشنوایان هر روز در فضای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی با آن روبه‌رو می‌شوند. جهانی که برای کاربران شنوا پر از صدا، واژه و موسیقی است، برای آن‌ها اغلب به سکوتی بزرگ و آزاردهنده تبدیل می‌شود. وضعیتی که نشان می‌دهد فناوری، علی‌رغم وعده‌هایش برای «برابر کردن فرصت‌ها»، هنوز دسترس‌پذیر طراحی نشده است. 
نبود زیرنویس یا ترجمه زنده، عملا بخشی از جامعه را از محتوای آموزشی، سرگرمی و حتی ارتباطات اجتماعی محروم می‌کند. از همین زاویه، تجربه ناشنوایان در دنیای دیجیتال نه‌تنها یک چالش شخصی، بلکه نشانه‌ای از تبعیض پنهان در طراحی پلتفرم‌های جهانی است. 
در مراسم روز جهانی ناشنوا که در فرهنگسرای الغدیر برگزار شده بود، هر از گاهی از روی عادت گوشی به دست گرفته و مستقیم وارد پلتفرم اینستاگرام می‌شدم. از آنجا که مراسم جشن ناشنوایان نسبت به بسیاری از مراسم‌های دیگر ساکت و آرام‌تر بود، ناچار شدم صدای ویدئوها را کم کرده و تنها به تصاویر نگاه کنم. تداوم این بی‌صدا دیدن ویدئوها دلگیر و خسته‌کننده بود و همان‌جا این پرسش به ذهنم آمد: ناشنوایان چگونه از فضای مجازی استفاده می‌کنند؟!
برای من، خبرنگاری که متاسفانه هیچ چیز از دنیای زبان اشاره نمی‌دانم، تهیه مصاحبه از ناشنوایان بسیار دشوار بود. در طول مراسم به دنبال مترجم زبان اشاره‌ای گشتم که روی صحنه حاضر بود تا شنیدن درد و دل چند ناشنوا را برایم ترجمه کند. تنها از این مسیر توانستم وارد دنیایی شوم که برای ما شنواها اغلب نادیده و ناشناخته باقی مانده است.
گفت‌وگو با مترجم چند جوان ناشنوا نشان می‌دهد که دنیای دیجیتال می‌تواند هم دریچه‌ای تازه باشد و هم دیواری نامرئی.
 

بدون زیرنویس، فقط تصویر می‌بینم
سارا، ۲۴ ساله و کاربر فعال اینستاگرام، با بیان‌اینکه بسیاری از ویدئوهای آموزشی و سرگرمی برای او عملا بی‌فایده‌اند، 
خیلی وقت‌ها ویدئوها هیچ زیرنویسی ندارند. من فقط تصویر را می‌بینم و باید حدس بزنم چه اتفاقی می‌افتد. اگر زیرنویس باشد، تازه می‌توانم لذت کامل ببرم. حتی بعضی ویدئوها پر از گفت‌وگوست و بدون متن چیزی دستگیرم نمی‌شود.

لایو ها برای ما عملا بسته اند
مهدی، ۳۰ ساله، که در زمینه طراحی گرافیک فعالیت می‌کند، وی از تجربه متفاوتی که دارد به خبرنگار نصر اظهار کرد: یوتیوب خیلی جاها زیرنویس خودکار دارد. این کمک بزرگی است، ولی همیشه دقیق نیست. مثلا وقتی گوینده لهجه خاصی دارد یا خیلی سریع حرف می‌زند، متن‌ها اشتباه درمی‌آید. با این حال، همین زیرنویس ناقص باعث شده بتوانم دوره‌های آموزشی زیادی را دنبال کنم.
مهدی با بیان‌اینکه یکی از مشکلات بزرگ ناشنوایان، پخش زنده در اینستاگرام و سایر پلتفرم‌ها اذعان کرد و گفت: وقتی کسی لایو می‌گذارد، هیچ زیرنویسی وجود ندارد. برای ما مثل این است که پنجره‌ای باز می‌شود اما پرده جلوی آن کشیده باشد. فقط می‌توانیم ببینیم مردم در حال چت‌کردن هستند، ولی اصل محتوا برایمان در دسترس نیست از این رو لایو ها برای ما عملا بسته اند.

فناوری و امیدهای آینده
با وجود این محدودیت‌ها، ناشنوایان امیدوارند هوش مصنوعی و فناوری‌های نو به کمکشان بیاید. 
حمید، ۳۵ ساله و فعال حوزه استارتاپی‌ست، وی تاکید کرد: اگر پلتفرم‌ها از ابتدا طراحی دسترس‌پذیر داشته باشند، مثلا زیرنویس زنده یا ترجمه زبان اشاره، ما هم می‌توانیم برابر با دیگران از محتوا استفاده کنیم. الان خیلی وقت‌ها مجبورم ویدئو را ذخیره کنم، بعد در نرم‌افزارهای جداگانه متن‌سازی کنم. این کار وقت‌گیر است، ولی نشان می‌دهد راه‌حل وجود دارد.

به گزارش نصر، گفت‌وگو با کاربران ناشنوا نشان می‌دهد دنیای دیجیتال با وجود گستردگی، هنوز «همه‌گیر» نیست. نبود زیرنویس، ضعف ترجمه زنده و بی‌توجهی به زبان اشاره، موانعی جدی برای حضور برابر ناشنوایان در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده است. در حالی‌که اینترنت می‌تواند ابزار توانمندسازی باشد، طراحی نادسترس‌پذیر آن را به منبع تبعیض پنهان بدل کرده است. ناشنوایان اما امیدوارند با پیشرفت فناوری و آگاهی بیشتر طراحان پلتفرم‌ها، سکوت ناخواسته در دنیای دیجیتال شکسته شود.
انتهاییام/