یادداشت/

سواد رسانه‌ای، سپر آرامش و امنیت روانی مردم/توصیه‌های یک استاد ارتباطات در شرایط جنگی

1404/03/24 - 20:58 - کد خبر: 138620
دکتر حمید شکری

نصر: هموطنان گرامی ، در این شرایط حساس و خطیر که دشمنان قسم‌خورده این مرز و بوم در صدد ایجاد تفرقه و ناامیدی هستند، بیش از هر زمان دیگری نیازمند هوشیاری، مسئولیت‌پذیری و تقویت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی و حقیقی هستیم.

این هوشیاری و مسئولیت‌پذیری، تنها وظیفه مردم نیست، بلکه رسانه‌ها و مسئولان نیز نقش حیاتی در حفظ آرامش و امنیت روانی جامعه ایفا می‌کنند. به عنوان یک استاد ارتباطات که سال‌ها در این حوزه تحقیق و تدریس کرده‌ام، توصیه‌ می کنم به موارد ذیل توجه ویژه ای داشته باشید:

الف) توصیه‌های ویژه به مردم:
"نه" قاطع به انتشار اخبار جعلی و شایعات بی‌اساس:
قبل از بازنشر هر خبر در شبکه‌های اجتماعی یا گروه‌های خانوادگی، چند لحظه مکث کنید و از خود بپرسید: آیا منبع این خبر معتبر است؟ آیا این خبر در رسانه‌های رسمی منتشر شده است؟ آیا این خبر با عقل و منطق سازگار است؟ اگر پاسخ هر یک از این سوالات منفی بود، از بازنشر آن خودداری کنید.
اخبار جعلی، ابزار اصلی دشمن برای ایجاد تفرقه، ناامیدی و بی‌اعتمادی در جامعه است. با بازنشر این اخبار، ناخواسته به دشمن کمک می‌کنید تا به اهداف شوم خود برسد.
بی‌اعتنایی به شایعات و اخبار غیرموثق:
اگر در شبکه‌های اجتماعی پیامی دریافت کردید که ادعا می‌کند "فردا بنزین گران می‌شود" یا "مراکز خرید مورد حمله قرار خواهند گرفت"، یا " مواد غذایی بیشتر ذخیره کنید " به آن بی‌اعتنا باشید. این پیام‌ها، معمولاً با هدف ایجاد ترس و وحشت در جامعه منتشر می‌شوند.
آرامش و ثبات روانی شما، قوی‌ترین سلاح در برابر جنگ روانی دشمن است. با حفظ آرامش خود، به دشمن نشان می‌دهید که نمی‌تواند با شایعات و اخبار دروغین، شما را مرعوب کند.
مقابله فعال با "جنگ روانی" دشمن:
و مجددا تاکبد می کنم  اگر در فضای مجازی با پیام‌هایی مواجه شدید که سعی در ایجاد ترس و وحشت دارند (مانند "بروید بنزین بزنید"، "آذوقه ذخیره کنید"، "به بانک‌ها حمله خواهد شد")، به آن‌ها بی‌توجه باشید و آن‌ها را به دیگران نیز اطلاع ندهید. این پیام‌ها، بخشی از جنگ روانی دشمن هستند و هدفشان ایجاد هرج و مرج و بی‌نظمی در جامعه است.
دشمن با استفاده از جنگ روانی، سعی می‌کند اعتماد شما به نهادهای مسئول را از بین ببرد و شما را به سمت رفتارهای غیرمنطقی و خطرناک سوق دهد. هوشیار باشید و در دام این ترفندها نیفتید.
تکیه صرف بر منابع موثق و رسانه‌های رسمی:
اخبار و اطلاعات مربوط به وضعیت جنگی را فقط از رسانه‌های معتبر (مانند خبرگزاری‌های رسمی، پایگاههای خبری معتبر و روزنامه‌های مستقل) دریافت کنید.
این رسانه‌ها، مسئولیت انتشار اطلاعات صحیح، دقیق و به‌روز را بر عهده دارند و از انتشار اخبار جعلی و شایعات خودداری می‌کنند.

تحلیل انتقادی و تفکر عمیق در مورد هر خبر:
 قبل از پذیرش هر خبری، از خود بپرسید: چه کسی این خبر را منتشر کرده است؟ هدف او از انتشار این خبر چیست؟ آیا این خبر با منافع ملی ما سازگار است؟
سواد رسانه‌ای، سلاح شما در برابر فریب و دروغ است. با تحلیل انتقادی و تفکر عمیق در مورد هر خبر، می‌توانید اهداف پنهان آن را شناسایی کنید و از تأثیرات منفی آن بر خود و جامعه جلوگیری کنید.

مسئولیت‌پذیری اجتماعی در انتشار اخبار و اطلاعات:
قبل از انتشار هر خبری، از صحت آن اطمینان حاصل کنید و به این فکر کنید که انتشار این خبر چه تأثیری بر جامعه خواهد داشت.
شما به عنوان یک شهروند مسئول، وظیفه دارید در انتشار اخبار و اطلاعات، دقت و احتیاط لازم را به خرج دهید و از انتشار اخباری که می‌تواند باعث ایجاد ترس، ناامیدی و تفرقه در جامعه شود، خودداری کنید.
تقویت روحیه ملی، همبستگی و امید به آینده:
در این شرایط، به جای انتشار اخبار منفی و ناامیدکننده، سعی کنید پیام‌های امیدبخش و انگیزشی را منتشر کنید. از قهرمانی‌ها و فداکاری‌های مدافعان وطن تجلیل کنید و به دیگران یادآوری کنید که ما در طول تاریخ، همواره از این بحران‌ها عبور کرده‌ایم و این بار نیز با اتحاد و همدلی، پیروز خواهیم شد.
دشمن با هدف تضعیف روحیه ملی و از بین بردن امید به آینده، سعی می‌کند اخبار منفی و ناامیدکننده را در جامعه منتشر کند. با تقویت روحیه ملی و همبستگی، به دشمن نشان می‌دهیم که نمی‌تواند ما را از پای درآورد.

ب) توصیه‌های ویژه به رسانه‌ها
(خبرگزاری‌ها، پایگاه‌های خبری، صدا و سیما، مطبوعات}
اولویت‌بندی منافع ملی بر منافع سازمانی: در شرایط بحرانی، رسانه‌ها منافع ملی را بر منافع سازمانی خود ترجیح دهند و از انتشار اخباری که می‌تواند به امنیت ملی آسیب برساند، خودداری کنند.
رعایت اصل صحت، دقت و سرعت در انتشار اخبار: رسانه‌ها قبل از انتشار هر خبری، از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنند و در عین حال، سرعت عمل را نیز در نظر بگیرند تا از انتشار شایعات و اخبار جعلی توسط دشمن جلوگیری شود.
پرهیز از ایجاد التهاب و دامن زدن به شایعات: رسانه‌ها از انتشار اخباری که می‌تواند باعث ایجاد التهاب و دامن زدن به شایعات در جامعه شود، خودداری کنند. به جای آن، باید بر انتشار اخبار امیدبخش و آرامش‌بخش تمرکز کنند.
استفاده از کارشناسان مجرب و متخصص: رسانه‌ها باید از کارشناسان مجرب و متخصص و مستقل برای تحلیل و بررسی اخبار و رویدادها استفاده کنند تا از انتشار تحلیل‌های نادرست و گمراه‌کننده جلوگیری شود.
ایجاد فضای گفتگوی سازنده و مسئولانه: رسانه‌ها فضایی را برای گفتگوی سازنده و مسئولانه بین مردم و مسئولان ایجاد کنند تا مردم بتوانند سوالات و ابهامات خود را مطرح کنند و مسئولان نیز به آن‌ها پاسخ دهند.
مقابله فعال با جنگ روانی دشمن: رسانه‌ها باید با استفاده از ابزارهای مختلف (مانند انتشار اخبار صحیح، تحلیل‌های دقیق و برنامه‌های آگاهی‌بخش)، به مقابله با جنگ روانی دشمن بپردازند و از انتشار اخبار جعلی و شایعات جلوگیری کنند.
آموزش سواد رسانه‌ای به مردم: رسانه‌ها با تولید محتوای چند رسانه ای آموزشی و انتشار مطالب آگاهی‌بخش، به مردم کمک کنند تا سواد رسانه‌ای خود را ارتقا دهند و بتوانند اخبار صحیح را از اخبار جعلی تشخیص دهند.
 
ج) توصیه‌های ویژه به مسئولان (به ویژه نمایندگان مجلس و مقامات خارج از حیطه وظایف شغلی)
رعایت اصل مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی: مسئولان در قبال اظهارات و اقدامات خود مسئولیت‌پذیر باشند و به سوالات و ابهامات مردم پاسخ دهند.
پرهیز از اظهارنظرهای شخصی و غیرکارشناسی: مسئولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از اظهارنظرهای شخصی و غیرکارشناسی که می‌تواند باعث ایجاد التهاب و ناآرامی در جامعه شود، خودداری کنند.
هماهنگی با نهادهای ذی‌ربط در انتشار اطلاعات: مسئولان قبل از انتشار هرگونه اطلاعات مربوط به وضعیت جنگی، با نهادهای ذی‌ربط هماهنگی لازم را انجام دهند تا از انتشار اطلاعات نادرست و متناقض جلوگیری شود.
تلاش برای ایجاد وحدت و انسجام ملی: مسئولان با تلاش برای ایجاد وحدت و انسجام ملی، به تقویت روحیه مردم و مقابله با دشمن کمک کنند.
حمایت از رسانه‌های مسئولیت‌پذیر: مسئولان از رسانه‌هایی که به منافع ملی پایبند هستند و در جهت حفظ آرامش و امنیت روانی جامعه تلاش می‌کنند، حمایت کنند.
یادمان باشد: آرامش، هوشیاری، اتحاد و امید ما، بزرگترین ضربه به دشمن است و این مهم، نیازمند تلاش و همکاری همه جانبه مردم، رسانه‌ها و مسئولان است.
به قلم دکتر حمید شکری خانقاه  مدرس دانشگاه و متخصص ارتباطات راهبردی و روابط عمومی حرفه ای
انتهای پیام/

پژوهشیار