فرضیه جنگ الکترونیک به موازات خطای انسانی؛

واکاوی جنگال ایران و آمریکا

1398/10/29 - 09:36 - کد خبر: 12367
خطای انسانی

نصر: حادثه ناگوار پرواز بوئینگ ۷۳۷ هواپیمایی اوکراین کام ملت ایران بسیار تلخ کرد، اما ابهامات ایجاد شده در نحوه سقوط هواپیما و وقوع آن بعد از پاسخ نظامی سپاه در حمله موشکی به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد سبب شد، افکار عمومی بیش از پیش درگیر شود.

به گزارش نصر، در میان اخباری که از ابعاد مختلف نحوه وقوع سقوط هواپیمای اوکراینی انتشار می یافت، گزارشی توسط ستاد نیروهای مسلح منتشر شد که حاکی است، ایران طی اجرای حمله نظامی به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد، علاوه بر عملیات موشکی برای انهدام تجهیزات ارتش آمریکا در عراق، اقدام به  اجرای عملیات "جنگ الکترونیک" کرده است و شب عملیات نیز آمریکا در منطقه پروازهای شناسایی، سیستم‌های پدافندی‌ و جنگ الکترونیکی خود را به حالت آماده باش درآورده بود.

"جنگ الکترونیک یا جنگال اصطلاحی نظامی و بیانگر کاربرد الکترونیک و امواج الکترومغناطیس در نبردهاست و شامل ارتباطات رادیویی، ایجاد اختلال در ارتباطات رادیویی دشمن و شنود، هدایت نفرات و موشک‌ها با دستگاه‌های الکترونیکی است، هدف سامانه جنگ الکترونیک سوتر (Suter) نیز فریب سیستم‌های دفاع هوایی و موشکی حریف که با ارسال امواج به سیستم‌های دفاع هوایی و موشکی و نفوذ در رایانه آن‌ها و یا شبکه یکپارچه پدافندی، ضمن ایجاد اختلال در فرایند کارکرد، پالس‌ها و داده‌های غلط را برای آن‌ها  ارسال می‌کند.

سیستم جنگ الکترونیک ایران در این عملیات توانست برای مدت زمان قابل توجه کنترل هواپیماها و پهپادهای آمریکایی در منطقه را مختل کرده و آنها را از حالت عملیاتی خارج کنند که این امر باعث شد شوک سنگینی به فرماندهان آمریکایی وارد شود، البته ایران در اجرای عملیات جنگال به پهپادهای در حال پرواز آمریکا به هیچ وجه از روش‌های غیرانسانی استفاده نکرد و  آسیب جانی به کسی وارد نشد.

بنا بر اظهارات سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، همزمان با عملیات موشکی، سپاه اقدام به قطع ارتباط پهپادهای آمریکایی با پایگاه های خود و قطع امکان ارسال داده ها کرد، این امر سبب شد تا فرماندهان از دسترسی به تصاویر زنده از پایگاه و محیط اطراف آن و حتی امکان مخابره تصاویر به پایگاه های پشتیبان در خاک اصلی آمریکا از این پهپادها باز بمانند. سپس با اجرای یک عملیات موازی، اقدام به قطع ارتباط داده این پهپادها با پایگاه هدایت آنها کرد و در نتیجه عملاً آمریکایی ها چشمان خود را در آسمان از دست دادند، این امر هم سبب بروز مشکل در تشخیص مسیر موشک های ایرانی و هم رصد پایگاه برای اطلاع از محل برخورد و ارزیابی سریع حجم خسارت ها در دقایق پس از عملیات شد.

این گزارش می افزاید، سرلشکر سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در سخنان خود گفته است؛ غلبه بر آمریکا از نظر فنی و تکنولوژی مهم است زیرا نبرد ما نبرد تکنولوژی، نبرد استراتژیک و نبرد فنی بود، شب عملیات و انتقام ما، پروازهای آمریکایی‌ها، جنگ الکترونیک‌ها، پروازهای شناسایی و سیستم‌های پدافندی‌شان روی آسمان بود و به همین دلیل می‌گویم آمریکایی‌ها تمام قد آماده بودند، بعد از عملیات نظامی ایران علیه آمریکایی‌ها به سراغ جنگ الکترونیکی رفتیم این در حالی است که این جنگ مدرن‌ترین جنگ روز دنیا است.

وی افزود: تمام پرنده‌های آمریکایی بعد از جنگ الکترونیکی که ایران آغاز کرد در پایگاه‌های خود نشستند و این موضوع گویای آن است که آمریکا در جنگ الکترونیک با ایران شکست خورد.

این گزارش حاکی است، جزئیات مذکور در خصوص تهاجم الکترونیکی ایران به آمریکا طی عملیات حمله به پایگاه عین الاسد بود...اما ارتباط این جنگال با ماجرای هواپیمای اوکراینی در 18 دی ماه 98 و گمانه زنی ها مبنی بر تهاجم الکترونیکی آمریکا علیه ایران در قالب سقوط هواپیما، براساس چه فرضیه ای شکل گرفت؟

طبق صحبت های سردار عبداللهی معاون هماهنگ کننده ستاد کل نیروهای مسلح در برنامه گفت و گوی ویژه خبری درباره ابعاد حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، در شب حادثه سامانه های دفاع هوایی ما در آماده باش صد در صد بوده است و یک گزارش از سیستم فرماندهی کنترل پدافند مبنی بر شلیک موشک های کروز از جنوب کشور به مرکز منطقه ای پدافند اعلام می شود و وقتی هواپیما از باند بلند شد با گردشی ده درجه به شکل هدف نزدیک شونده به سامانه پدافندی در می آید، ارتفاع هواپیما در حد موشک کروز بود و چون در زاویه صفر کمترین سطح مقطع راداری را داشته و ارتباط سامانه دچار اخلال بود، کاربر با محاسباتی که انجام داده به این نتیجه رسیده که هدف موشک کروز است که موجب خطای انسانی می‌شود.

وی درباره احتمال جنگ الکترونیک و اینکه آمریکایی ها چنین اقداماتی را بکنند مسبوق به سابقه است، در بخش دیگری از سخنان خود آورده بود؛ آنها با استفاده از سامانه های الکترونیکی می توانند در سامانه های پدافندی و راداری اخلال ایجاد کنند، اما در این مورد با توجه به سامانه راداری ما و هواپیما قدری پذیرش اخلال سخت است البته یک تیم بررسی الکترونیک هم در این زمینه مشغول بکار هستند و سیستم اطلاعاتی در حال بررسی نقش نفوذ در این موضوع است.

البته برخی کارشناسان نیز در خصوص شلیک اشتباهی سامانه تور ام ۱ می گویند؛ در این خصوص باید به شرایط حساس چند ساعت پس از وقوع پاسخ موشکی کشورمان به آمریکا و حالت آماده باش توجه داشت، در این شرایط، مفهوم نظامی "مه جنگ یا" Fog of War  می شود"اصطلاحی که به دشواری تصمیم‌ گیری در میانه درگیری‌ های جنگی اشاره دارد و فشار و حساسیت روانی بالا بر نیروها را توصیف می کند." در واقع برخی کارشناسان خطای صورت‌گرفته از سوی یک سامانه پدافندی کشورمان را در راستای بخشی از همین مسئله تلقی می‌کنند و این شرایط را به زمانی اطلاق می‌کنند که مانند شرایط مه و غبار، تشخیص اطلاعات درست از نادرست یا سره از ناسره سخت و دشوار می‌شود. در واقع این شرایط عدم‌اطمینان نسبت به محیط اطراف را در میدان جنگ توصیف می‌کند، در این شرایط نیروهای نظامی، اپراتورها و افراد دخیل در شرایط آماده‌باش استرس، فشار و هیجانی چندین برابر شرایط معمول را تجربه می‌کنند و این مسئله احتمال خطای آنها را بالا می‌برد.

اما دل پر آمریکا بعد از شکستی که در مقابل جنگال ایران خورد و یکی از پایگاه های نظامی خود در عراق را از دست داد را نباید فراموش کرد و برنامه ریزی  آنها برای اجرای عملیات تهاجمی الکترونیکی هیچ بعید نیست.

 در خصوص اینکه در جنگ الکترونیکی چگونه یک موشک کروز جعلی در رادار رویت می شود، باید گفت؛ در این شیوه دشمن به جای ارسال حجم عظیمی از امواج برای اشباع سیستم ها، رادارها و... ، اقدام به ارسال سینگال هایی با فرکانس مشابه کروز می کند، به طوری که این سیگنال ها مشابه امواج بازتابی از هدف خاصی مثلاً پهپاد یا موشک کروز یا هواپیمای جنگنده باشند و یا دشمن در نواحی از مرزهای کشور اقدام به ایجاد اهداف کاذب در رادارهای مرزی می‌کنند و سبب تشخیص موشک‌های کروز روی این رادارها می‌شود، تا کاربر سامانه را به حالت آماده باش تشویق کند.

در حالت دیگری هم، کاربر سامانه رادار روی صفحه نمایش خود، تعدادی هدف مشاهده خواهد کرد که در صورت دقیق بودن سیگنال‌های جعلی، آنها را با هدف مدنظر دشمن اشتباه خواهد گرفت، البته راهکارهای بسیار گسترده دیگری نیز در حوزه جنگ الکترونیک وجود دارد از جمله نفوذ به شبکه و جعل مشخصات هویتی در سامانه‌های شناسایی دوست از دشمن و القاء مشخصات یک هدف نظامی به غیرنظامی یا به عکس که در این شیوه مشخصات یک شی پرنده مثل هواپیما را دشمن تشخیص دهد. البته تبدیل هدف در جنگ الکترونیکی کاملاً ناجوانمردانه و غیرانسانی است.

این گمانه‌ها راجع به جنگ الکترونیک آمریکا علیه ایران، از بیانات مسئولان، کارشناسان نظامی و تحلیل گران بوده است و باید منتظر بود تا متخصصان این امر با بررسی فنی زمان، مکان، اطلاعات جعبه سیاه و رخدادهای ساعت وقوع حادثه، ماجرا را برای افکار عمومی روشن کنند.

انتهای پیام/

پژوهشیار