به گزارش نصر، این مفهوم نه تنها به تأمین دسترسی برابر به خدمات عمومی مانند آموزش، بهداشت و حمل و نقل اشاره دارد، بلکه به ایجاد فضایی که در آن تمامی ساکنان، بدون توجه به وضعیت اقتصادی، اجتماعی یا قومی خود، بتوانند از فرصت‌ها و منابع موجود بهره‌مند شوند، نیز مرتبط است.
عدالت شهری در واقع به دنبال ایجاد یک جامعه عادلانه و پایدار است که در آن همه افراد احساس تعلق و ارزش کنند.
عوامل مختلفی در ارتقا عدالت شهری تاثیر گذار هستند که از جمله آنها می توان به توسعه اقتصادی، سیاست‌های شهری و فناوری‌های نوین اشاره کرد.
در این میان، رابطه بین عدالت شهری و فناوری‌های نوین موضوعی پیچیده و چند بعدی است که در مطالعات شهری و اجتماعی مورد بحث قرار گرفته و در دهه‌های اخیر،نقش مهمی در توسعه و ارتقا عدالت شهری ایفا کرده است.

رابطه فناوری‌های نوین با عدالت شهری
فناوری‌های نوین می‌توانند نقش مهمی در ارتقاء عدالت شهری ایفا کنند. این فناوری‌ها شامل اطلاعات جغرافیایی، داده‌های بزرگ (Big Data)، اینترنت اشیاء (IoT)، و پلتفرم‌های دیجیتال هستند که می‌توانند به بهبود خدمات شهری، افزایش شفافیت، و مشارکت شهروندان کمک کنند. از طریق این فناوری‌ها، می‌توان داده‌های مربوط به نیازها و مشکلات ساکنان را جمع‌آوری و تحلیل کرد و به تصمیم‌گیری‌های عادلانه‌تر و مبتنی بر شواهد دست یافت.

وضعیت کنونی شهر تبریز در رابطه با عدالت شهری
شهر تبریز، به عنوان یکی از شهرهای بزرگ ایران، با چالش‌های مختلفی در زمینه عدالت شهری مواجه است. برخی از این چالش‌ها شامل عدم دسترسی برابر به خدمات عمومی، نابرابری در توزیع فضاهای سبز، و مشکلات حمل و نقل عمومی هستند. برخی مناطق حاشیه‌نشین تبریز از امکانات کمتری برخوردارند و این موضوع به نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی دامن می‌زند.

استفاده از فناوری‌های نوین برای ارتقاء عدالت شهری در تبریز
تحلیل داده‌ها و اطلاعات جغرافیایی:  استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای شناسایی نابرابری‌ها در توزیع منابع و خدمات شهری. این ابزارها می‌توانند به شناسایی مناطق نیازمند کمک و تخصیص بهینه منابع کمک کنند.
پلتفرم‌های دیجیتال و مشارکت شهروندان: ایجاد پلتفرم‌های آنلاین برای جمع‌آوری نظرات و پیشنهادات شهروندان، به ویژه در مناطق کم‌برخوردار، برای بهبود خدمات و تصمیم‌گیری‌های شهری.
حمل و نقل هوشمند: توسعه سیستم‌های حمل و نقل عمومی هوشمند که دسترسی به خدمات حمل و نقل را برای همه ساکنان تسهیل کند و نابرابری‌ها را کاهش دهد.
فضاهای سبز و خدمات عمومی: استفاده از فناوری‌های نوین برای طراحی و مدیریت فضاهای سبز و خدمات عمومی به گونه‌ای که دسترسی برابر برای همه ساکنان فراهم شود.
استفاده از فناوری‌های نوین در تحقق عدالت شهری در تبریز مانند هر شهر دیگری با چالشها و موانع خاصی  مواجه است. 
در ادامه به برخی از این چالش ها و راهکارهای ممکن برای مقابله با آنها اشاره می‌شود:

چالش‌ها
کمبود زیرساخت‌های فناوری:
- عدم وجود زیرساخت‌های کافی و مناسب (مانند اینترنت پرسرعت) می‌تواند مانع از پیاده‌سازی فناوری‌های نوین شود.

مقاومت در برابر تغییر:
- برخی از کارکنان و مدیران شهری ممکن است با تغییرات فناوری و روش‌های نوین کار، به دلیل عدم آشنایی یا ترس از تغییر، مقاومت کنند.

عدم دسترسی به اطلاعات: 
 - فقدان سیستم‌های یکپارچه و شفاف اطلاعاتی می‌تواند مانع از تصمیم‌گیری‌های صحیح و به موقع شود.

مشکلات مالی:
- محدودیت‌های مالی و عدم تخصیص بودجه کافی برای پروژه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند مانع از توسعه و اجرای این پروژه‌ها شود.

آموزش و مهارت‌های ناکافی:
- کمبود نیروی انسانی با مهارت‌های لازم در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند باعث کاهش کارایی پروژه‌ها شود.

عدم مشارکت شهروندان:
- عدم آگاهی و مشارکت فعال شهروندان در استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند به عدم تحقق اهداف عدالت شهری منجر شود.

راهکارها
توسعه زیرساخت‌های فناوری:
- سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور فراهم کردن بستر مناسب برای پیاده‌سازی فناوری‌های نوین.

آموزش و توانمندسازی کارکنان:
- برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان و مدیران شهری به منظور افزایش آگاهی و مهارت‌های لازم در زمینه فناوری‌های نوین.

ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه:
- طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه که به دسترسی سریع و آسان به اطلاعات شهری کمک کند.

ایجاد فرهنگ مشارکت عمومی:
- برگزاری جلسات و کارگاه‌های آموزشی برای شهروندان به منظور افزایش آگاهی و تشویق آن‌ها به مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شهری و استفاده از خدمات الکترونیکی.

تخصیص بودجه مناسب:
- تخصیص بودجه‌های لازم برای پروژه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایجاد همکاری با بخش خصوصی و دانشگاه‌ها به منظور جذب سرمایه‌گذاری.

استفاده از تجربیات موفق:
- مطالعه و الگو برداری از تجربیات موفق دیگر شهرها در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین و پیاده‌سازی آن‌ها در تبریز.
در ایران، چندین شهر تجربیات موفقی در استفاده از فناوری برای تحقق عدالت شهری داشته‌اند که تبریز می‌تواند از آن‌ها الگو برداری کند. در زیر به برخی از این الگوها اشاره می‌شود:

تهران: 
- پلتفرم مدیریت شهری: تهران با توسعه پلتفرم‌های اطلاعاتی مانند "تهران من" توانسته است به شهروندان خدماتی از قبیل شکایات شهری، پرداخت عوارض و دسترسی به اطلاعات شهری را ارائه دهد. این پلتفرم می‌تواند به شفافیت و پاسخگویی بیشتر شهرداری کمک کند.
- سیستم‌های هوشمند حمل و نقل: استفاده از فناوری‌های هوشمند در کنترل ترافیک و مدیریت حمل و نقل عمومی، به کاهش ترافیک و آلودگی هوا کمک کرده است.

شیراز:
- استفاده از فناوری اطلاعات در خدمات شهری: شیراز با راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی برای ثبت درخواست‌ها و شکایات شهروندان، فرآیندهای اداری را تسهیل کرده و دسترسی به اطلاعات شهری را بهبود بخشیده است.
- نظارت و کنترل هوشمند: استفاده از دوربین‌های مداربسته و سنسورهای هوشمند در نقاط مختلف شهر، به نظارت بهتر بر فعالیت‌های شهری و جلوگیری از تخلفات کمک کرده است.

اصفهان:
- پروژه‌های هوشمند شهری: اصفهان در زمینه توسعه پروژه‌های هوشمند مانند سیستم‌های هوشمند آب و برق و همچنین مدیریت پسماند از فناوری استفاده کرده است که به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و کاهش مشکلات زیست‌محیطی کمک کرده است.
- ایجاد شبکه‌های اینترنتی برای دسترسی بهتر: اصفهان با توسعه زیرساخت‌های اینترنتی، به شهروندان امکان دسترسی به خدمات آنلاین و اطلاعات شهری را فراهم کرده است.

مشهد:
- خدمات الکترونیک به زائران: مشهد برای تسهیل سفر زائران، سامانه‌های الکترونیکی برای رزرو هتل، حمل و نقل و اطلاعات گردشگری ایجاد کرده است که می‌تواند به بهبود عدالت دسترسی برای زائران و ساکنان کمک کند.
- مدیریت هوشمند بحران: استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت بحران و پاسخ به حوادث، به شهر مشهد کمک کرده تا در مواقع بحرانی به شکل موثرتری عمل کند.

توسعه پلتفرم‌‌های خدمات الکترونیکی:
_ ایجاد پلتفرم‌های خدمات الکترونیکی برای تسهیل دسترسی به خدمات شهری و افزایش شفافیت.
تبریز می‌تواند با بررسی این تجربیات، نیازها و چالش‌های خاص خود را شناسایی کرده و با استفاده از فناوری‌های مناسب، به تحقق عدالت شهری و بهبود کیفیت زندگی شهروندان بپردازد. همچنین، همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برای توسعه راهکارهای نوآورانه می‌تواند به موفقیت بیشتر این پروژه‌ها کمک کند.

گزارش به قلم طاهره اشرفیان
انتهای پیام/