به گزارش نصر، به گواهی تاریخ؛ صفی الدین ابوالفتح اسحاق اردبیلی، صوفی و عابد شهیر در سال ۶۵۰ هجری قمری در روستای کلخوران اردبیل چشم به جهان گشوده و از عنفوان جوانی پای در راه روشن پارسایی نهاده و از برکات و ثمرات پاکیزگی جسمانی و ریاضت روحانی بهره‌ها جسته است.
نیاکان او در اردبیل به کشت و زرع مشغول بوده‌اند و صفی‌الدین جوان در این سرزمین پربار رشد یافته و به تناسب روحیات لطیف و برای دریافت‌های روحانی به خلوت گزینی علاقه داشته و گاه در دامان سبلان، گوشه عزلت اختیار می‌کرده و گاه به سیر و سفر در نواحی مختلف ایران از جمله شیراز و گیلان می‌پرداخته است.
او از مکتب و محضر بزرگان و پیشگامان دین و تقیه روزگار خویش، توشه‌ها برداشته است و اوج تاثیرپذیری وی از تعلیمات دینی، به دوران شاگردی‌اش در حضور شیخ زاهد گیلانی باز می‌گردد.
شیخ صفی عابد و متقی به واسطه طبع ظریف و ضمیر روشن، ذوق سرودن شعر نیز داشته و از او اشعار یا به اصطلاح فهلویات (دوبیتی‌هایی با گویش‌های کهن) به یادگار مانده است؛ او بعد از کسب مدارج معرفت و مراحل حکمت به زادگاه خود اردبیل بازگشته و سلسله صفویه را بنیان نهاده و این اقدام سیاسی، اجتماعی و فرهنگی او در سرنوشت ایران تاثیر بسزایی داشته است.
سلسله جنبان دوره صفویان که خانقاه او مامن و ملجا فقرا و ضعفا بوده و خود نیز به خاطر موانست عمیق با قرآن و برائت از منکرات و گناهان، دامن از غبار خبط و خطا آراسته و پاک می‌داشته است، سرانجام در هشتاد و پنج سالگی در ۷۳۵ قمری، ترک دنیا گفته و پیکر محترمش در زاویه عبادتگاه یا خانقاه خویش در اردبیل به خاک سپرده شده است.
صفویه و ایجاد انسجام ملی
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل بارها در خطبه‌های نماز جمعه و آئین‌های بزرگداشت روز و هفته اردبیل تصریح کرده است: انتشار مذهب اهل بیت در سراسر ایران از اردبیل شروع شد ، یعنی اردبیل، ایران را به فضیلتی استثنایی که موالات با اهل بیت نبی مکرم اسلام (ص) است مزین ساخت و در نتیجه کل ایرانیان در این وصف بی‌نظیر مدیون خطه استان اردبیل هستند.
آیت الله سید حسن عاملی تاکید کرده است: به تعبیر محیط طباطبایی اگر اردبیل نبود ایران نبود زیرا بعد از سقوط ساسانیان، اولین انسجام در سطح کلان کشور ایران توسط صفویه صورت پذیرفت و یک امپراتوری عظیم که ۴۰ درصد آن در حال حاضر دست ما رسیده است تشکیل گردید و شان ملت ما را تا عنان‌السماء بالا برد.
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: صفویه برای احیای وحدت و مذهب تشیع، ۲۰۰ سال مقدمه برداشتند و از شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی تا حیدر پدر شاه اسماعیل مقدمه این حرکت عظیم ملی و دینی بود و اردبیل در عزت ایران و ایرانی نقش استثنایی تاریخی دارد و این نقش باید ادامه پیدا کند.
وی اظهار کرد: مقام معظم رهبری در ملاقات با دست‌اندرکاران کنگره ۳۴۰۰ شهید استان اردبیل فضایلی در شان استان اردبیل بیان فرمودند که هیچ نقطه ایران حائز آن نیست و وحدت و یکپارچگی ایران امروز ما و بلکه وجود ایران عزیز ما مرهون تلاش صفویه از خطه اردبیل است یعنی الان نیز همه ما در کنار سفره صفویه هستیم.
به گفته او اردبیل باید به واسطه تاریخ ارزشمندش در دوره صفویان، سر به آسمان بساید زیرا اجداد ما در عزت کشور و اعتلاء مذهب اهل بیت (ع) کاری کرده‌اند کارستان؛ کشور ما مدیون عنایات سلسله صفویه است‌ و بر ماست که برای دفاع و تکریم از این حریم تلاش نموده و در شناساندن نقش خطیر آنها در تاریخ کشورمان تلاش مضاعف داشته باشیم.
نامگذاری چهار مرداد ماه، روز شیخ صفی الدین اردبیلی
در هشتصد و بیست و پنجمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور، روز چهارم مرداد سالروز استقرار سلسله صفویه، در تقویم رسمی کشور به نام روز بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیل نام گذاری شد و اکنون چند سال است که به بهانه همین مناسبت مهم، روز و هفته اردبیل با اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی، هنری و ادبی گرامی داشته می‌شود و نخبگان و نوابغ علمی، و ادبی استان معرفی و تجلیل می‌شوند.
ضرورت معرفی چهره ملی شیخ صفی الدین اردبیلی
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور در آئین بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیلی در اردبیل در سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: باید تلاش شود که چهره شیخ صفی الدین اردبیلی بیشتر و بهتر معرفی شود و تاثیر او و شاگردانش بر فرهنگ و اندیشه ایرانی و اسلامی آشکار و هویدا شود.
محمود شالویی با تاکید بر اینکه منزلت و اهمیت شخصیتی چون شیخ صفی الدین اردبیلی بر کسی پوشیده نیست، گفت: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی آمادگی دارد بار دیگر مجموعه آثار مرتبط با شیخ را تصحیح و بازنشر کند و اندیشه‌های رفیع این چهره برجسته ایران و جهان اسلام را با زبان ساده و روان و با بهره گیری از ابزارهای هنری و جدید به نسل جوان و جدید کشور عرضه کند.
اختصاص بودجه برای بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی که امروز تحت عنوان مجموعه تاریخی و جهانی شیخ صفی از مقاصد اصلی گردشگران و مسافران داخلی و خارجی استان اردبیل محسوب می‌شود، از مهم‌ترین آثار تاریخی شهر اردبیل و ایران است که از لحاظ معماری و کاشی‌کاری، از شاهکارهای سده هشتم هجری قمری و سال‌های پس از آن است.
این مجموعه معماری فاخر پس از وفات شیخ صفی از سوی فرزندش، صدرالدین موسی به سال ۷۳۵ هجری قمری پایه‌گذاری شده و شاه عباس، بناهای مهمی به آن مجموعه افزوده و اصلاحاتی در آن انجام داده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل گفت: حکم حکومتی مقام معظم رهبری در مورد مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی در سفر سال ۱۳۷۹ ایشان به این استان، امتیاز ویژه برای این اثر تاریخی و فرهنگی محسوب می‌شود.
به گفته حسن محمدی ادیب، وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اختصاص ردیف بودجه ویژه برای این پایگاه تاریخی موافقت کرده است و این امر مهم منشا تحولات مهمی برای احیا و معرفی شخصیت و تاریخ ارزشمند صفویان خواهد شد.
استان اردبیل با بیش از یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر جمعیت و ۱۲ شهرستان در شمال ایران و در همسایگی جمهوری آذربایجان واقع شده است.

عیسی پاشاپور
انتهای پیام/