اما با توجه به افزایش سالانه جمعیت این شهرها، اکوسیستم های موجود خشکیده، تخریب شده، تخلیه و در نهایت نابود شدند و به موازات آن، آسفالت و بتن نیز به سهم خود امروزه تمام شواهد این تاریخ غنی اکولوژیکی را استتار می کنند.
زمانی که انقلاب صنعتی بیش از ۲۵۰ سال پیش آغاز شد، شهرها به موتورهای اقتصاد جهانی تبدیل شدند، پیشرفت های تکنولوژیکی تولید کردند، رشد اجتماعی را تقویت کردند و به مراکز تعالی فرهنگی تبدیل شدند. با گذشت زمان، از آنجایی که شهرها افراد بیشتری را جذب می کردند، از سوخت های فسیلی بیشتری برای تامین مالی زیرساخت ها و رفع نیازهای جمعیت استفاده می کردند. ردپای زیست محیطی آنها به شکل اجتناب ناپذیری به شکل افزایش آلودگی هوا، آب و خاک و همچنین مصرف تصاعدی منابع افزایش یافته است که همگی در بحران تنوع زیستی و اقلیم سهیم هستند.
اما شهرها می توانند با به حداقل رساندن و مهار اثرات زیست محیطی خود، این روند را کاهش دهند. در حال حاضر، فناوری و منابع برای ایجاد چنین تغییراتی در دسترس هستند چرا که سرنوشت سیاره به آن بستگی دارد. کشورها تا پایان این دهه فرصت دارند تا انتشارات جهانی را به نصف کاهش دهند و از افزایش دمای بیش از ۱.۵ درجه سانتیگراد نسبت به عصر ماقبل صنعتی شدن جلوگیری کنند. و شهرها هسته مرکزی این طرح محسوب می شوند.
در واقع، شهرهای سراسر جهان به علت فزونی جمعیت مسئول حدود ۷۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه ای هستند و بیشترین منابع طبیعی کره زمین را در اختیار دارند. در سال‌های پیش رو، شهرها یا می‌توانند مسیر معمول فناوری‌ها و زیرساخت‌های قدیمی را دنبال کنند یا با رجوع به ریشه‌های محیطی خود، به مکان‌هایی تبدیل شوند که برای ساختن آینده پیشگام باشند.
آخرین گزارش‌های هیئت بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی، با اشاره به پتانسیل عظیم شهرها، تأیید می‌کند که فناوری، منابع طبیعی و منابع مالی در حال حاضر برای شروع این انقلاب در دسترس است. تنها چیزی که سد راه این آینده سبز است، اراده سیاسی است.
در این یادداشت، به چند روش از اقدامات زیست محیطی که شهرها می توانند جهت حفظ سیاره زمین انجام دهند، اشاره می کنیم:
۱. حمل و نقل اکولوژیکی
در شهرها استفاده از سوخت های فسیلی منجر به آلودگی هوا می شود. وقتی وسایل نقلیه بزرگ و کوچک سوخت خود را می سوزانند، اتمسفر مملو از آلاینده هایی می شود که عامل اصلی مرگ و میر زودرس در سراسر جهان است.
برای بسیاری از شهرها، هزینه های ناشی از آلودگی هوا بسیار زیاد است. امروزه، شهرها در حال برداشتن گام‌هایی برای گسترش حمل‌ونقل عمومی، کنار گذاشتن تدریجی خودروهای تک سرنشین، و الزام استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی هستند که همگی با هدف محدود کردن استفاده از سوخت‌های فسیلی و در نتیجه کاهش بحران آب‌وهوایی هستند.
سنگاپور تلاش می کند تا ۸۰ درصد ساکنانش در فاصله ۵ تا ۱۰ دقیقه پیاده­روی از ایستگاه مترو زندگی کنند. اسلو پارکینگ ها را با مسیرهای دوچرخه سواری و پارک ها جایگزین کرده است، در حالی که برای جلوگیری از آلودگی هوا، تردد خودروها در مرکز شهر خود را ممنوع کرده است. در کرتیل، در حومه پاریس، طرح هایی برای ساخت تله کابینی در دست اجراست که کاربران را بدون آلودگی هوا به مقصد منتقل کند. "سوپر بلوک‌های بارسلون"، فضاهای وسیع بدون خودرو را به الگوهایی جهت توسعه پایدار تبدیل کرده اند و به عابران پیاده اجازه می‌دهند تا در خیابان‌ها بسهولت تردد کنند.
۲.  ساختمان‌های بسیار اکولوژیک
اگر خودروها نفس را به تنگ می آورند، ساختمان‌ها به صورت نامحسوسی بیشترین سهم استفاده از سوخت‌های فسیلی را در فضاهای شهری و بیشترین سهم را در بحران آب‌وهوایی دارند. در بسیاری از کلانشهرها، ساختمان ها حدود سه چهارم مصرف سوخت فسیلی مرتبط با انرژی برای تولید گرما و برق برای مردم و همچنین انتشار گازهای گلخانه ای مرتبط با ساخت و ساز را تشکیل می دهند. طبق گزارش شورای ساختمان سبز ایالات متحده، گروه رهبری آب و هوایی و شورای ساختمان سبز جهانی، بطور تقریبی ۶۱٪ از شهرهای بزرگ جهان در حال اجرای طرح های بلندپروازانه برای بازسازی زیرساخت های ساختمان هستند. شهر پکن تمام ساختمان‌های جدید را ملزم می‌کند که بالاترین بازده انرژی را تحت برچسب ساختمان سبز چین داشته باشند، در حالی که مالکان ساختمان‌ها در آمستردام، مکزیکو سیتی و نیویورک برای نصب بام‌های سبز یارانه دریافت می‌کنند. حدود ۷۳ درصد از شهرهای مورد مطالعه، سیاست هایی را در جهت حمایت از ساختمان مدارس سبز اجرا کرده اند و ۶۷ درصد نیز سیاست هایی در جهت حمایت از ساختمان های سبز دارند.
راه‌های زیادی برای کارآمدتر کردن ساختمان‌ها در مصرف انرژی وجود دارد: استفاده از درها و پنجره‌هایی با آب بندی مناسب، سیستم‌های کنترل دما و جریان هوای هوشمند، سیستم‌های روشنایی هوشمند و مصالح ساختمانی که ساختمان‌ها را به بهترین وجه عایق می‌کنند و در مقابل حوادث محافظت می‌کنند. بسیاری از شهرها شروع به اجرای ساختمان های چوبی می کنند که به عنوان مخزن کربن عمل می کنند. تا ۴۰ سال آینده طبق اصول معماری ۲۰۳۰، در جهان هر ماه به مساحت فضای شهری اضافه خواهد شد. از اینرو، لازم است که مراقب ساخت و سازهای مطابق با استانداردهای زیست محیطی پایدار باشیم و بسیاری از شهرها در حال حاضر نشان می دهند که این امر امکان پذیر است.

۳. سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر
صدها شهر در سراسر جهان متعهد شده اند که در سال های آینده ۱۰۰ درصد انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کنند. پیشتر نیز در سال ۲۰۱۸، بیش از ۴۰ شهر تضمین کرده بودند که ۱۰۰٪ انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر دریافت می کنند و ۱۰۰ شهر دیگر از مرز ۷۰٪ عبور کردند. از آنجایی که قیمت انرژی های تجدیدپذیر همچنان در حال کاهش است و آنها را در دسترس تر از همیشه می کند، تولید کلی از تقاضا عقب مانده است. به عبارت دیگر، پنل های خورشیدی، توربین های بادی و سایر منابع تجدیدپذیر به اندازه کافی در دسترس نیستند. برخی از شهرها با تأمین مالی مستقیم پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر جدید، تحول بازار را تسریع می‌کنند. به عنوان مثال، نیویورک در حال تبدیل یک بندر قدیمی به یک سایت تولید و حمل و نقل برای تولید توربین های بادی دریایی است.
۴. احیای جنگل
جنگل ها و شهرها که زمانی مجزا از هم بودند، در بسیاری از مناطق با یکدیگر ادغام شده اند. در واقع، جنگل ها مزایای بی شماری را برای شهرها به ارمغان می آورند و ناپدید شدن آنها عواقب مخربی به همراه خواهد داشت. کمپین شهرها برای جنگل ها، که توسط موسسه منابع جهانی رهبری می‌شود، با شناسایی جنگل‌ها برای حفاظت، ارائه تخصص‌های فنی حفاظتی، و درگیر کردن مردم عادی برای ایجاد حمایت عمومی، کمک می‌کند تا شهرهای سراسر جهان به محافظان جنگل تبدیل شوند. این کمپین حول سه محور تشکیل شده است : جنگل‌های داخلی (مانند درختان شهری و پارک‌های شهری)، جنگل‌های نزدیک (مانند راهروهای سبز و حوزه‌های آبخیز) و جنگل‌های دوردست (مانند جنگل‌های استوایی و شمالی). اقلیم شناس اسبق نشنال جئوگرافیک معتقد است که اگر بخواهیم که درختان زنده بمانند و رشد کنند و به عملکرد خود به‌عنوان مکان‌های کارآمد برای ذخیره کربن، و همچنین مکان‌هایی برای زندگی و کار، با ارزش اقتصادی، عاطفی و فرهنگی خود ادامه دهند، باید اطمینان حاصل کنیم که درختان کاشته شده رشد خواهند کرد و می توانند با تغییراتی که قبلا تجربه کرده اند سازگار شوند.
در حال حاضر ۷۳ شهر به برنامه "کمپین شهرها برای جنگل ها" پیوسته اند. شهروندان آدیس آبابا، در اتیوپی، در حال کاشت درختان اکالیپتوس برای تأمین منابع درآمد اضافی برای خانواده ها و محافظت از آنها در برابر آثار مخرب آب و هوا هستند. شهر کالی، در کلمبیا، با حفظ تمام حالات اکولوژی محلی اطراف برای تقویت اکوتوریسم منظم، به شهرت خود به عنوان "شهر پرندگان" می بالد، در حالی که شهر سالوادور، در برزیل، در حال احیای ذخایر جنگلی در مرکز شهر است. شهر آنتالیا، در ترکیه و شهر عمان، در کشور اردن، تلاش‌های احیای جنگل در حفظ ذخایر آب های رو به کاهش سهیم هستند.
۵. پارک ها و گذرگاه‌های حیات وحش
مردم تمایل طبیعی به گیاهان، درختان، چمن و به طور کلی حیات وحش دارند که از منظر بیولوژیکی منطقی به نظر می رسد. نگاه ساده به درخت یک راه طبیعی برای کاهش استرس است، گویی بدن ما خیرخواهی خود را تشخیص می دهد. در هر روز گرمی، شهرنشینان دسته دسته به پارک ها می روند تا با طبیعت در ارتباط باشند. از دیدگاه یک مهندس شهرسازی، پارک ها همواره به عنوان مکان های تفریحی مطرح بوده اند. اما پارک ها مزایای زیست محیطی دیگری را برای شهرها فراهم می کنند که امروزه مقامات دولتی آنها را مدنظر می گیرند. با افزایش تعداد پارک ها و کاشت درختان بیشتر، شهرها به کاهش دی اکسید کربن در جو کمک می کنند، پناهگاهی برای گیاهان و حیات وحش فراهم می کنند و اثرات تغییرات آب و هوایی را کاهش می دهند. به عنوان مثال، با افزایش دمای جهانی، شهرها به دلیل "اثر جزیره گرمایی شهری" بسیار گرمتر از مناطق اطراف می شوند. بتن، آسفالت و سایر مواد تولیدی، گرما را از خورشید جذب کرده و آن را به بیرون ساطع می‌کنند و دمای محلی را به طور قابل توجهی در طول دوره‌های گرم افزایش می‌دهند. شهرها با کاشت درختان و افزایش تعداد پارک ها از ساکنان خود در برابر تاثیر امواج گرما محافظت می کنند. پارک‌ها همچنین می‌توانند با جذب آب اضافی و کاهش فشار بر سیستم‌های زهکشی شهرها، سیل را در هنگام فجایع شدید بارانی کاهش دهند. پس از اینکه هیوستون، در تگزاس، در طی طوفان هاروی در سال ۲۰۱۷ توسط سیل ویران شد، این شهر برای مقابله با آسیب پذیری آب و هوایی خود به کاشت "درختان عظیم الجثه" روی آورد.

۶.  کشاورزی شهری
حدود ۸۰ درصد مواد غذایی جهان در شهرها مصرف می شود و اغلب مسافت های بسیار طولانی را در ظروف یخچال دار طی می کنند که منجر به انتشار گسترده گازهای گلخانه ای می شود. بدتر از آن، بسیاری از این مواد غذایی هدر می رود و انتشار گازهای گلخانه ای بیشتری ایجاد می کند. بسیاری از شهرها در تلاش هستند تا با پرورش مواد غذایی در داخل مرزهای خود و تامین منابع بیشتر از مزارع و تولیدکنندگان محلی، تأثیر خود را بر آلودگی ناشی از مواد غذایی به حداقل برسانند. مزارع عمودی، باغ های محلی و کشاورزی روی پشت بام می توانند با هم ۱۸۰ میلیون تن غذا در سال تولید کنند و دسترسی آسان و کم کربن به محصولات غذایی را برای مردم فراهم کنند. در پاریس، برنامه ریزان شهری تلاش می کنند تا ۱۰۰ هکتار از سقف ها، دیوارها و سایر فضاها را با پوشش گیاهی انبوه سازی کنند. بدین ترتیب، شرکتی در سنگاپور اقدام به ایجاد بیش از ۱۵۰۰ باغ اجتماعی کرده است، در حالی که استراتژی "غذای خوب" در بروکسل در نظر دارد تا ۳۰ درصد از میوه ها و سبزیجات شهر را تا سال ۲۰۳۵ از طریق کشاورزی شهری تامین کند.

۷. بازآفرینی نواحی ساحلی
از لحاظ تاریخی، به دلیل تسهیل در تجارت و امکان تردد راحت کشتی ها، مردم شهرها را در سواحل تأسیس می کردند. اما نزدیکی به اقیانوس در عصر تغییرات اقلیمی یک تهدید بشمار می آید، زیرا سطح آب دریاها بالا می رود و حوادث طوفان شدید بدتر می شود و سیل های فاجعه بار عادی می شوند. بسیاری از شهرها در تلاشند تا روندهای توسعه گذشته را که خطوط ساحلی را تخریب کرده اند، معکوس کنند تا از جوامع در برابر طوفان، افزایش سطح دریا و سیل بهتر محافظت کنند. ابتکار "شهرهای اسفنجی" چین با هدف ایجاد فضاهای سبز و زیرساخت های جانبی با قابلیت جذب و استفاده مجدد از بسیاری از آب های بارانی برای به حداقل رساندن خسارت سیل اجرا شد.
حدود چهل شهر برای محافظت و احیای اکوسیستم‌های حرای ساحلی به یکدیگر ملحق شده‌اند. ریشه های ضخیم حرا به محافظت از خطوط ساحلی در برابر طوفان کمک می کند، در حالی که خود درختان می توانند ده برابر بیشتر از سایر انواع جنگل ها دی اکسید کربن را جذب کنند. حرا همچنین از گونه‌های ماهی و سایر اشکال گیاهی و جانوری محافظت می‌کند که اسباب امرار معاش جوامع شهری را تامین می‌کند. سورابایا، در اندونزی، کمپین «یک روح یک درخت» را برای مبارزه با فقر با ایجاد جوامع پایدار با محوریت حفاظت از حرا راه‌اندازی کرد. در نیویورک، محیط بانان «پروژه میلیاردها صدف» را برای پاکسازی آبراه های محلی، محافظت از خطوط ساحلی در برابر سیل و بازیابی اکوسیستم های تخریب شده راه اندازی کردند.

۸. پسماند صفر و اقتصاد دایره‌ای
سطوح کنونی استخراج منابع، ظرفیت سیاره را برای بازسازی فرسوده می کند. در واقع، بشریت برای حفظ الگوی مصرف خود به ۱.۶ کره زمین نیاز دارد. اگر همه مانند یک شهروند معمولی آمریکایی زندگی می کردند، بشریت برای منابع خود به چهار سیاره نیاز داشت. در آینده، پایداری به معنای اقتصاد دایره ای و ضایعات صفر خواهد بود، زیرا کشورها به دنبال استفاده مجدد از همه منابع، پایان دادن به پسماند و به حداقل رساندن ردپای کلی زیست محیطی خود هستند. بسیاری از شهرها راه هایی برای کاهش اثرات زیست محیطی خود پیدا کرده اند. صدها شهر محدودیت هایی را برای توزیع کیسه های پلاستیکی اعمال کرده اند، در حالی که بسیاری دیگر از شهرها در بهینه سازی امکانات بازیافت و تبدیل محل های دفن زباله به ذخایر طبیعی سرمایه گذاری کرده اند. سنگاپور از انرژی تولید شده از زباله برای تامین انرژی خانه ها استفاده می کند. آلاپوزا، در هند، زباله های خانگی را به سوختی جهت استفاده خانگی تبدیل می کند. پنانگ، در مالزی، زباله های غذایی را به کود برای مزارع برنج تبدیل می کند.
با این حال، پایدارترین شهر ممکن است توبینگن آلمان باشد، جایی که اکثر ساکنان آن گیاهخوار هستند و محصولات محلی را تامین می کنند، خطوط دوچرخه سواری استاندارد هستند، پشت بام های مجهز به پنل های خورشیدی اجباری هستند، و بسته بندی یکبار مصرف مشمول مالیات است.

آذر کریم‌زاده
انتهای پیام/