با همه یکرنگ بود. شاید تنها فرق و بی نظیرترین تفاوت او، همین یکرنگی و خلوص و مدارا و رواداری با مردم بود. با روی گشاده و معتدل حرف می‌زد. خط قرمزش اگرچه اصول اصل انقلاب و رهبری بود ولی این خط قرمز را با تعصب و سیاست زدگی و ریا و خشم، ترسیم نمی کرد و پیوند دهنده قلب‌ها به این خط بود. همه یاران مخلص و بی کینه را با هنر مردم نوازی به دور خود جمع کرده بود و به خیر و شر و عقاید مردم حسن ظن نداشت. امیدوار به هدایتشان بود.
 امام جمعه متفاوت ایران، که برای مردم تبریز و آذربایجان، سایة سر و خیرخواهی مصلح و طرف مشورت همه قشرها و احزاب بود. رمز محبوبیت و جاذبه‌اش در این بود که تفاوتی در رفتار و گفتارش نبود. به آنچه می گفت عمل می کرد. خود را با همه اقشار در هم می‌آمیخت. از بازار تا مسجد و از کوچه و سینما و تئاتر و دانشگاه، همه جا بود. به مردم سر می‌زد. پیگیر خیر و شرّ زندگی شان بود. از شخص یا گروه خاص و جریانی ویژه، جانبداری نمی‌کرد. حرف و زبان و دلش، میانه روی بود. حتی به سفر رفتن ابدیش هم با دیگران فرق داشت و شهادت گونه و برای خدمت به مردم، از میان ما رفت و مردم شریف آذربایجان هم شکوه بدرقه‌اش را جاودانه کردند.
اگر چه سیر آفاق علمی و انفس فرهنگی کرده بود و در سلسله مراتب اجتماعی، از نامداران این روزگار بود، اما با لهجه شیرین ترکی، چنان عامه فهم، به تبیین موازین دینی و اسلامی می‎پرداخت که هر مستمعی را بر سر ذوق می‌آورد. انتقاد به خرافه گرایی و زنگارهایی که گاه صاحبان تریبون می‌زدند، پای ثابت حرف‎هایش بود.
او از آن دست روحانیونی بود که به خوبی می‎توانست بسته به سطح علمی مخاطبین، برای بهره مندی آنها از گفتارش، سخن بگوید. چه آنکه در محافل علمی‎تر با مستمعینی غیرعوام حتی به نقد برخی متون دینی می‎پرداخت و با مستندات تاریخی مدعایش را اثبات می‎کرد.
یکی از رموز محبوبیتش آیت الله آل هاشم، بی اعتنایی و بی اتکایی‌اش به دنیا و گام سپری در طریق تواضع و فروتنی بود. همواره اساتید بزرگ این خصلت عظیم را به شاگردان خویش توصیه نموده و خود در عمل، نشان‌دهنده این صفت والا بوده و به حقیقت آن پی برده بودند که تواضع نه تنها بزرگی آنان را خدشه‌دار نمی‌کند بلکه آنها را بالا برده و مصداق فرمایش امام صادق (علیه‌السّلام) قرار می‌دهد که می‌فرماید: «ان فی السماء ملکین موکلین بالعباد فمن تواضع رفعاه و من تکبر وضعاه؛ دو ملک در آسمان ناظر بر بندگانند هر آنکه فروتنی کند مقام وی را بلند گردانند و آنکه بزرگ منشی نماید او را پست نمایند.»
از آنجا که عالمان وارسته از میان توده‌های مردم بر خاسته‌اند، فاصله‌ای بین خود و طبقات مختلف مردم احساس نمی‌کنند و همواره سعی و تلاش خویش را برای رشد و تعالی جامعه به کار می‌گیرند و چون خود را در پرتو فرهنگ اصیل اسلام ساخته‌اند، وقتی در اجتماع به هدایت مردم مشغولند تمام تلاش‌شان این است که با اعمال و رفتار ارزش آفرین خویش، مردم را به سوی فضائل اخلاقی و معارف اسلامی سوق دهند.
مشی اجتماعی و سلوک رفتاری آیت الله آل هاشم، بهترین روش برای دعوت به نیکی‌ها است. چنانکه در زندگی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ائمه معصومین (علیهم‌السّلام) بسیار سراغ داریم که یک برخورد نیکو باعث گرویدن افراد زیادی به سوی مکتب کمال‌بخش اسلام می‌ شد. بدین جهت بزرگان دین از این حقیقت به دور نبوده با کردار اخلاقی خود مردم را به ارزشهای اخلاقی رهنمون می‌شدند. باشد که ان شا الله این مشی نورانی، چراغ راه متولیان امر مردم در جامعه اسلامی باشد.

 محمد طاهری خسروشاهی/ رئیس بنیاد ایرانشناسی استان آذربایجان شرقی
انتهای پیام/