به گزارش نصر، این کاروانسرا که شهریور ماه امسال در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، به‌ همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر از ۲۴ استان ایران با عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند، مجموعه ای بی نظیر از ابتکار عمل و نشانه ای مبرهن از تخصص و فنی گرایی ایرانیان در عصر صفویه است.
کاروانسرای گویجه بئل که در گردنه ای برف گیر و کوهستانی به همین نام در بین شهرستان های هریس و اهر واقع شده است، در تاریخ ۲۰ آذرماه سال ۱۳۷۹ با شماره ۲۹۲۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
اما آنچه که بر اهمیت و جایگاه این کاروانسرا در بین سایر کاروانسراهای ثبت شده جهانی ایران افزوده است، به نحوه ساخت و نوع معماری و مهندسی آن بر می گردد که بر خلاف سایر بناهای همجنس، دارای حیاط مرکزی نیست و این موضوع نشان دهنده هوش و ذهن سازندگان آن است که شرایط آب و هوایی منطقه را در نظر گرفته و برای تامین گرمایش داخل کاروانسرا، از ایجاد فضاهای باز در مجموعه منصرف شده اند.
بر همین اساس معماری کاروانسرای شاه عباسی گویجه بئل به گونه ای طراحی شده است که حیاط مرکزی ندارد و دارای پلانی مستطیل شکل است که چهار سوی آن دارای مجموعه ای از چندین برجک است تا از نفوذ سرما و برودت هوا در داخل مجموعه کاسته شود.
در حقیقت معماری این بنای تاریخی و جهانی مختص مناطق کوهستانی با زمستان های سخت و پربرف است.
کاروانسرای گویجه بئل شامل بخش هایی از قبیل سردر ورودی، محل نگهداری احشام و شترها که به آن شترخان می گویند و محلی برای استراحت مسافران است که براساس معماری بومی آذربایجان ساخته شده است.
طبق اسناد و تصاویر تاریخی کاربرد اصلی این کاروانسرا در زمان های گذشته مربوط به فصول سرد بوده است و در دوران صفویه و قاجار یکی از کاروانسراهای مشهور و بسیار پرتردد ایران به شمار می رفت.
هشتی ورودی از طرف غرب به داخل سالن اصلی این بنا به وسیله پنج گنبد عرقچین باز می‌ شود.

کاروانسرای گویجه بئل از مهمترین بناهای تاریخی ایران مربوط به عصر صفوی است
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی گردشگری آذربایجان شرقی با اشاره به اهمیت ثبت های جهانی اثار و ابنیه های تاریخی این استان، کاروانسرای گویجه بئل را یکی از مهمترین و بهترین بناهای تاریخی ایران مربوط به عصر صفوی برشمرد و گفت: باید توجه داشت که ثبت جهانی این اثر با تلاش های شبانه روزی و بی وقفه کارشناسان اداره کل و وزارتخانه در مدت حداقل ۲ سال گذشته حاصل شده است.
احمد حمزه زاده اظهار کرد: وجود چنین آثاری نشان دهنده وسعت و عمق داشته‌های فرهنگی و تاریخی ایران زمین و خطه آذربایجان است که تمدن و اقتدار تاریخی این سرزمین را به جهانیان نشان می دهد.
وی با اشاره به ثبت جهانی پرونده کاروانسراهای تاریخی کشور که سه کاروانسرای تاریخی خواجه‌نظر، جمال‌آباد و گویجه‌ بئل مربوط به آذربایجان شرقی است، یادآور شد: این رویداد تاریخی و ارزشمند عاملی مهم در رشد و توسعه گردشگری منطقه خواهد بود.
حمزه زاده ادامه داد: ثبت جهانی این کاروانسراها به خصوص گویجه بئل بار دیگر نام آذربایجان‌ شرقی را در جهان پرآوازه کرد و این موضوع افتخاری بزرگ برای منطقه است که بدیهی است با آشنایی بیشتر مردم دیگر کشورهای جهان با این آثار، ارتباطات فرهنگی افزایش یافته و ایران همچنان بیش از گذشته پیشتاز برقراری صلح و دوستی خواهد بود.
وی نگاه عمیق وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و تلاشگران ستادی وزارتخانه و تشکل‌های مردم نهاد را عامل مهم در گردآوری پرونده پرمحتوای کاروانسرای گویجه بئل در روند تکمیل و ارسال پرونده این اثر تاریخی به یونسکو و تایید نهایی آن دانست و گفت: این ثبت جهانی رسالت و مسئولیت نهادهای مربوطه برای معرفی هر چه بیشتر این اثر تاریخی و جهانی را بیش از پیش سنگین تر کرده است.
ثبت جهانی کاروانسرای گویجه بئل عامل محوری در گشوده شدن دروازه‌های جهانی برای دیار کهن قره داغ است
نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه کاروانسرای گویجه بئل نشانه اوج نبوغ معماری در طول تاریخ کشور و آذربایجان است، گفت: معماری خاص این بنا و در نظر گرفتن تمام عوامل فیزیکی مناطق کوهستانی توسط سازندگان آن، وسعت دید و زبدگی معماران ایرانی و آذربایجانی را نشان می دهد.
احمد محرم زاده اظهار کرد: ثبت این اثر در فهرست جهانی یونسکو پیروزی بزرگ ملت ایران به شمار می رود که در این میان باید تلاش شود تا تاریخ ، فرهنگ و قدمت طولانی منطقه قره داغ را بیش از گذشته جهانیان معرفی کنیم.
وی کاروانسراهای آذربایجان و گویجه بئل را به عنوان نبوغ برجسته انسانی در دوره های مختلف تاریخی دانست که خود یک ابداع مهم در ارتباط با راه‌های زیارتی، کاروانی و تجاری محسوب می‌ شوند.
محرم زاده ثبت جهانی کاروانسرای گویجه بئل را عاملی مهم و محوری در گشوده شدن دروازه‌های جهانی برای دیار کهن قره داغ برشمرد و ادامه داد: کاروانسرای شاه عباسی گویجه بل بیست و هفتمین اثر تاریخی طبیعی ایران است که در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است و این برای مردم منطقه افتخاری بس بزرگ به شمار می رود.
وی با اشاره به وجود آثار و اماکن تاریخی در منطقه ارسباران، یادآور شد: در این راستا در حال پیگیری ثبت جهانی مجموعه شیخ شهاب الدین محمود اهری نیز هستیم و این اتفاق مهم در منطقه بسیار حائز اهمیت است، چون صنعت گردشگری یکی از صنایع درآمدزا دنیاست که این عامل می‌تواند باعث رونق منطقه و اشتغال جوانان و همچنین پیشرفت و تقویت پدافند غیر عامل کشور در موضوعات فرهنگی و تاریخی کشور شود.
ثبت سه کاروانسرای تاریخی آذربایجان شرقی در فهرست آثار جهانی یونسکو جلوه ای از عظمت و شکوه تاریخ سرافراز این خطه از ایران اسلامی است
استاندار آذربایجان شرقی ثبت سه کاروانسرای تاریخی استان در فهرست آثار جهانی یونسکو در جمع ۵۴ کاروانسرای کشور را جلوه ای از عظمت و شکوه تاریخ سرافراز این خطه از ایران اسلامی دانست و گفت: آذربایجان گنجینه والاترین میراث فرهنگی و طبیعی در عرصه تمدن بشری است.
عابدین خرم ادامه داد: آذربایجان همواره در طول تاریخ پر فراز و فرود خود، گذرگاه فکر و اندیشه و فرهنگ و ادب و هنر بوده است و بی‌تردید ماندگاری و پایداری این جایگاه ارزشمند تاریخی، بیش و پیش از همه وابسته به تعلق خاطر مردمان این دیار به میراث فرهنگی و تلاش وافر برای پاسداری از آن بوده است.
وی ثبت حهانی کارواسراهای استان را دستاوردی بزرگ و افتخارآفرین برشمرد که این امر مرهون تلاش ستودنی و ارزشمند مجموعه مدیران و کارشناسان دستگاه‌های مختلف به ویژه خادمان مردم در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و نمایندگی آن در استان است.
خرم ابراز امیدواری کرد ثبت جهانی این آثار تاریخی زمینه‌ساز معرفی ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی استان در عرصه جهانی باشد و لازم است میراث فرهنگی استان با مغتنم شمردن این فرصت تاریخی، در حفاظت و صیانت بهتر از این آثار و پشتوانه‌سازی هویتی و فرهنگی از آنها تمام همت و تلاش خود را به کار گیرد.
 کاروانسراهای خواجه‌نظر شهرستان جلفا و جمال آباد میانه به همراه گویجه‌بل سهم آذربایجان شرقی از بسته ۵۴ کاروانسرای جهانی ایران می باشد.
انتهای پیام/